Ο «σπόρος»…

Όταν χθες, ο Αλέξης Τσίπρας δήλωσε «με πόνο ψυχής», πως κάνει αποδεκτή την παραίτηση του Νίκου Κοτζιά, ο πρώην υπουργός «απάντησε» με ένα επιθετικό – σχεδόν απειλητικό – στίχο: «Βαθιά να με θάψουν θέλησαν – ξέχασαν πως είμαι σπόρος…»
Πρόκειται για παραλλαγή από στίχο του Νίκου Χριστιανόπουλου, «Το κορμί και το σαράκι»: «Και τι δεν κάνατε για να με θάψετε, όμως ξεχάσατε πως ήμουν σπόρος…» 
Τι ιδέα έχει για τον εαυτό του, ο άνθρωπος, έ; (Είναι ένας πολύ «ευγενικός τρόπος» να γράψω αυτό που μού ’ρχεται στο μυαλό: Τι ψώνιο, Θεέ μου!)
Έτσι σκέφτεται για τον εαυτό του κάποιος, που νομίζει ότι είναι κάτι σαν το… Ρήγα Φερραίο, ένα πράγμα: Πρωτοπόρος μάρτυρας ενός κινήματος διαφωτισμού, μιας «αφύπνισης» που θα περάσει χρόνια για να καρπίσει…
Ή σαν τον Αθανάσιο Διάκο, ας πούμε: πρώιμος Εθνομάρτυρας μιας επανάστασης, που θα χρειαστεί ποταμούς αίματος μέχρι να δικαιωθεί.
Όμως ο Κοτζιάς δεν έχει καμία σχέση με όλα αυτά - τα τραγικά και επικά…
Τον Κοτζιά, δεν τον έπνιξαν στα θολά νερά του Δούναβη, όπως τον Ρήγα.  Δεν τον σούβλισαν όπως τον Διάκο… 
Τον Κοτζιά τον έκαναν υπουργό Εξωτερικών! 
Τον άφησαν για τριάμισι χρόνια να ασκεί σχεδόν προσωπική εξωτερική πολιτική, του έδωσαν το «ελεύθερο» να «λύσει» όλες τις μεγάλες εθνικές εκκρεμότητες δεκαετιών, δηλαδή να… ξεπουλήσει όλα όσα κανείς από τους «προηγούμενους» δεν τόλμησε ποτέ να ξεπουλήσει – γιατί περί αυτού πρόκειται – όντως πρόλαβε και «ξεπούλησε» το Σκοπιανό, προσπάθησε, αλλά δεν πρόλαβε, να ξεπουλήσει και τα ελληνοαλβανικά, είχε κάνει και την τεράστια «πατάτα» με την πρόσκληση του Ερντογάν στην Ελλάδα πριν ένα χρόνο περίπου, που αποδείχθηκε μέγα – και πολύ επικίνδυνο «φιάσκο» – πρόλαβε και τά ’σπασε με τους Ρώσους στο μεταξύ, και τελικά τον εξώθησαν σε παραίτηση. 
Όχι να το παίζει και «μάρτυρας»! Πάει πολύ…
Που όσο και να τον «θάβουν», λέει, είναι «σπόρος» και θα φυτρώνει…
Ποιος τον «έθαψε»; Τον ανέδειξαν!
Ως νεαρός διέπρεψε ως «ιδεολογικός υπεύθυνος», δηλαδή αρχιπροπαγανδιστής, στη νεολαία του ΚΚΕ. Επαγγελματικό στέλεχος ασφαλώς, με τις «μετεκπαιδεύσεις» του στις «ακαδημίες» στελεχών της Ανατολικής Ευρώπης.
Από νεαρή ηλικία, μέλος της κομματικής νομενκλατούρας. Και ξεχώριζε για τον φανατισμό του και την αρτηριοσκληρωτική του σκέψη. Σκληροπυρηνικός κομμουνιστής μέχρις εσχάτων, μιαν εποχή η αριστερά βίωνε την κρίση της διεθνώς και η «αμφισβήτηση» φούντωνε μέσα στις γραμμές της σε όλα τα μήκη και τα πλάτη. 
Ο Νίκος Κοτζιάς, όμως, δεν «πήρε μυρωδιά» τίποτε απ’ όλα αυτά τότε…
Στις αρχές της δεκαετίας του ’80, με κείμενό του στήριξε απόλυτα τη δικτατορία του Γιαρουζέλσκι στην Πολωνία! 
Όταν πρόσφατα του το επεσήμαναν αυτό, απάντησε με αφοπλιστική ειλικρίνεια: --Ήμουν τότε καθοδηγητικό στέλεχος του ΚΚΕ, τι περιμένατε να κάνω;
Με συμπαθάς, Νίκο. Κι άλλοι πέρασαν στα νιάτα του από την Αριστερά. «Έδωσαν», αλλά δεν «πήραν»…
Και «επαγγελματικά στελέχη» της δεν καταδέχθηκαν να γίνουν. Και τα αίσχη της Αριστεράς δεν τα υποστήριξαν. Και μάλιστα δημόσια. Τα κατήγγειλαν. Ήδη από τότε…
Όταν κατέρρευσε η ΕΣΣΔ και το ΚΚΕ κλείστηκε στον εαυτό του, ο Κοτζιάς βρέθηκε για πρώτη φορά «εκτός κόμματος». Πρωτοφανής και τραυματική εμπειρία για ένα «επαγγελματικό στέλεχος μέχρι τα 38 χρόνια του. 
Λίγο αργότερα τον «περιμάζεψε» ο Γιώργος Παπανδρέου! Διότι τέτοια «ταλέντα» δεν πρέπει να πηγαίνουν χαμένα. Το ένα «ταλέντο» στηρίχθηκε στο άλλο…
Και από τα μέσα της δεκαετίας του ’90, ο Κοτζιάς αναδείχθηκε πλέον στη σκιά του Γιώργου Παπανδρέου –στο υπουργείο Εξωτερικών. 
Από την στελεχική ανέλιξη μέσα από το ΚΚΕ μεταπήδησε στην ανέλιξη πλάι σε ένα «ανερχόμενο» αστέρα των Ελληνικών πολιτικών βαρονιών. 
Τον πιο γνωστό τότε «γόνο»…
Εκεί ο Κοτζιάς προσπάθησε να διευρύνει τους ορίζοντές του και να ξεπεράσει τις παλαιές «κομμουνιστικές» αγκυλώσεις του. Αλλού τα κατάφερε, ίσως. Αλλού, όχι…
Σαν χαρακτήρας όμως εξελίχθηκε σε εγωπαθή, εμμονικό, αυταρχικό ξερόλα.  Όπως όλοι οι ημιμαθείς…
Ο ίδιος πίστευε πως όταν ερχόταν στην Πρωθυπουργία ο ΓΑΠ (το 2009) είχε πλέον «πάρει σειρά» (μετά από τόσα χρόνια δίπλα του), να γίνει αυτός υπουργός Εξωτερικών.  Πλην όταν ήλθε ο ΓΑΠ, δεν του έδωσε αυτή τη θέση. 
Την έδωσε στο… Δρούτσα! Άλλο «αστέρι» κι αυτός! Ο Κοτζιάς χολώθηκε. Και με το δίκιο του, εδώ που τα λέμε…
Ό,τι και να ήταν ο ίδιος, πάντως από τον Δρούτσα ήταν πολύ καλύτερος…
Από την πλευρά του, ο ΓΑΠ είπε αργότερα, πως ναι μεν είχε τον Κοτζιά δίπλα του για πολλά χρόνια, πάντως υπουργό δεν τον έκανε. 
Με το δίκιο του κι αυτός. Κάτι ήξερε. Κάτι είχε καταλάβει. Ακόμα και ο ΓΑΠ…
Από το 2010, ο Κοτζιάς βρέθηκε ξανά μόνος στην «έρημο». Όπως στις αρχές της δεκαετίας του ’90. Θα μπορούσε να παραμείνει στο ΠΑΣΟΚ του ΓΑΠ και να υπηρετεί ως απλός σύμβουλος. Δεν το άντεχε…
Θα μπορούσε να παραμείνει στο Πανεπιστήμιο και να συνεχίσει το συγγραφικό του έργο. Δεν του έφτανε…
Όταν ο ΣΥΡΙΖΑ βρέθηκε να καβαλάει το κύμα των «αγανακτισμένων» και εκτοξεύθηκε από το 4% στο 17%, προσέγγισε τον Τσίπρα. Ο οποίος δεν είχε ιδέα από Εξωτερική πολιτική. Όπως και για τίποτε άλλο…
Όπως δεν έχει ιδέα από Εξωτερική πολιτική και κανείς στο ΣΥΡΙΖΑ. (Τότε, η πιο «σχετική», να φανταστείτε, εκεί μέσα ήταν η… Ρένα Δούρου!)
Ο Κοτζιάς στα μάτια του Τσίπρα έμοιαζε με «γκουρού» της Εξωτερικής πολιτικής.
Όπως και ο Βαρουφάκης, λιγο αργότερα, στα μάτια του Τσίπρα έμοιαζε με «γκουρού» της παγκόσμιας Οικονομίας.
Όταν οι παντελώς απαίδευτοι έρχονται στην εξουσία, φέρνουν μαζί τους και πάσης φύσεως άσχετους, ή επικίνδυνους ή «ψώνια» (ή και όλα αυτά μαζί). 
Και μέσα στην ελληνική κοινωνία υπήρχαν πολλοί σπιθαμιαίοι, οπορτουνιστές, «λιγούρια» και «γλύφτες», που πρόθυμα θα πλασάρονταν δίπλα στον καινούργιο «αργηγό των ατάκτων». 
Ο Κοτζιάς, εδώ που τα λέμε δεν ήταν ο χειρότερος απ’ όλους αυτούς. 
Από την αρχή που ανέλαβε πολιτεύθηκε όπως ήταν πάντα:  Ξερόλας εγωπαθής, αυταρχικός, και πονηρούλης.
Ανακάτεψε το υπουργείο του, τρομοκράτησε το διπλωματικό σώμα (σε μερικά πράγματα είχε και δίκιο, εδώ που τα λέμε, σε άλλα υπήρξε απλά τραγικός), αλλά είχε διπλή τύχη:
--Πρώτον, στα μεγάλα «στοιχήματα» της διακυβέρνησης Τσίπρα (διαπραγμάτευση με τους δανειστές, τρίτο Μνημόνιο κλπ.) δεν χρειάστηκε να ανακατευθεί. Δεν τον ενοχλούσαν, δεν τους ενοχλούσε. Βρισκόταν στο «απυρόβλητο»…
--Δεύτερον, κι ο Τσίπρας μέχρι τα μέσα της περσινής χρονιάς, δεν ανακατεύθηκε στα πόδια του. Είχε πλήρη εμπιστοσύνη στον Κοτζιά (όπως όλοι οι «στραβοί» στον «μονόφθαλμο»), δίπλα του, άλλους που να έχουν διαφορετική γνώμη για τα εξωτερική θέματα δεν διέθετε, κι έτσι άφηνε τον Κοτζιά  να αλωνίζει… 
Όταν πήγε να αρχίσει νέος κύκλος συζητήσεων για το Κυπριακό, ο Κοτζιάς απέφυγε τις «κακοτοπιές» και διέσωσε τον εαυτό του (και τον Τσίπρα) από νέες «περιπέτειες» τύπου Σχεδίου Ανάν. 
Εδώ βοήθησε, βέβαια, και η αδιαλλαξία των Τούρκων…
Υπήρχε, όμως, ένα πρόβλημα: Διεθνώς όλοι γνώριζαν πια ότι ο Κοτζιάς υπήρξε φανατικός σοβιετόφιλος στα νιάτα του. Σε όλο τον ατλαντικό κόσμο αυτό προκαλούσε καχυποψία. Ιδιαίτερα στις χώρες του υπαρκτού σοσιαλισμού, αυτό φαινόταν ανυπόφορο…
Προσπάθησε λοιπόν, να «αποπλύνει την ντροπή» και να «καθαρίσει το μητρώο του» από το αμαρτωλό παρελθόν του. 
Ήθελε να συνδέσει το όνομά του με κάποιες «μεγάλες επιτυχίες» στα μάτια των ευρω-ατλαντιστών. Κι εδώ ιδανικό ήταν το Σκοπιανό:
--Στους έξω πούλησε τη μεγάλη «εξυπηρέτηση»: Εγώ θα σας εξασφαλίσω τη συναίνεση της Ελλάδος σε μια λύση στο ονοματολογικό, που δεν θα τη δεχόταν κανένας άλλος - για να ανοίξει ο δρόμος να μπουν τα Σκόπια στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ.
--Στον Τσίπρα πούλησε ακόμα μεγαλύτερη «εξυπηρέτηση»: Με τη λύση που θα περάσουμε θα διασπάσουμε τη ΝΔ, θα τραβήξουμε όλη την κεντροαριστερά με το μέρος μας, θα ανατρέψουμε τους δυσμενείς συσχετισμούς στο εκλογικό σώμα. Ο κόσμος δεν θα έχει πρόβλημα με το ξεπούλημα της Μακεδονίας, ιδιαίτερα αν του δίναμε κάποια «ενισχυμένα επιδόματα». Το όνομα της Μακεδονίας το έχουν ξεχάσει! Κι αν δώσεις στη Μέρκελ το «Μακεδονικό», θα σου δώσει εκείνη «ανάσες» για επιδόματα που δεν σου εξασφαλίζει ο Τσακαλώτος… Κι έτσι θα πάς στις εκλογές και θα πάρεις «όλο το χαρτί»…
Ο Τσίπρας από την πλευρά του – απαίδευτος μεν, πονηρούλης δε και πάντως ανήσυχος, γιατί όλα τα άλλα δεν του έβγαιναν -  τσίμπησε αμέσως. 
Αλλά στη συνέχεια ο Κοτζιάς έπεσε έξω σε όλα!
Η ΝΔ δεν διασπάστηκε. Αντίθετα, ενώθηκε στην «εθνική γραμμή» αντίθεσης στη Συμφωνία των Πρεσπών. 
Ο κόσμος απέδειξε ότι δεν είχε ξεχάσει το Μακεδονικό! Αντίθετα ξεχύθηκε στους δρόμους σε μεγαλειώδη συλλαλητήρια που δεν έχουμε ξαναδεί για δεκαετίες (και σε άλλα μικρότερα, αποκεντρωμένα και συνεχώς επαναλαμβανόμενα). 
Υπό την πίεση της κοινωνίας (το 70% της οποία απορρίπτει τη Συμφωνία των Πρεσπών), και τα κεντρώα κόμματα τελικά στάθηκαν κατά της Συμφωνίας (με εξαίρεση μεμονωμένους του «Ποταμιού» που πια έχει «στερέψει»).
Τελικά η Συμφωνία δείχνει να μη περπατάει ούτε στα Σκόπια! 
Και η Μέρκελ που έχει υποσχεθεί κάποιες «ανάσες» στον Τσίπρα μάλλον βρίσκεται κι η ίδια σε αποδρομή πια… 
Ενώ η Συμφωνία των Πρεσπών έχει διαλύσει κομματικά και έχει εξαερώσει δημοσκοπικά τους ΑΝΕΛ, το κομματικό συνεταίρο του Τσίπρα στη διακυβέρνηση. 
Τώρα ο ίδιος ο Τσίπρας εμφανίζεται αποφασισμένος να πάει τη Συμφωνία «μέχρι τέλους». Αλλά μέσα του εύχεται να ΜΗΝ περάσει στα Σκόπια, ώστε να μη χρειαστεί να τη φέρει και στην Ελληνική Βουλή. 
Τώρα πια βαθιά μέσα του, ο Τσίπρας μάλλον έχει μετανιώσει που άφησε τον Κοτζιά «να κάνει παιγνίδι» στο Μακεδονικό…
Σήμερα ο Κοτζιάς είναι χολωμένος για τους βαρείς υπαινιγμούς που εκτόξευσε προχθές ο Καμένος σε βάρος του, στο υπουργικό Συμβούλιο.
Κι έχει δίκιο, εδώ που τα λέμε…
Ξερόλας είναι, ψώνιο είναι, αυταρχικός είναι, αλλά λαμόγιο ΔΕΝ είναι. 
Άλλοι είναι τα λαμόγια…
Αλλά δεν έχει δίκιο να θεωρεί τον εαυτό του… «μάρτυρα»!
Ανελίχθηκε όσο λίγοι. Και ανελίχθηκε ως «κισσός σε ξένα υποστυλώματα» - όχι σε στέρεες απόψεις. 
Δεν υπήρξε ιδεολόγος που «πλήρωσε» για τις ιδέες του.
Όταν χρειαζόταν άλλαζε τις απόψεις του για να συνεχίζει να ανελίσσεται…
Γραφειοκράτης υπήρξε - που ανέβηκε ως γραφειοκράτης και έπεσε ως γραφειοκράτης, από εσωτερική φατριαστική κόντρα. 
Του την έστησαν! Πράγματι…
Τον άδειασαν! Πράγματι…
Κάποτε θα γινόταν κι αυτό. Άξιζε, τάχα, κάτι καλύτερο;
Άραγε, δεν έκανε ή δεν ανέχθηκε κι ο ίδιος τα ίδια, πάμπολλες φορές σε βάρος πρώην συντρόφων του;
Οι αληθινοί διανοούμενοι πολιτεύονται με βάση τις ιδέες τους. 
Οι γραφειοκράτες «προσαρμόζουν» τις απόψεις τους, στις ανάγκες της ανέλιξής τους. 
Οι αληθινοί διανοούμενοι, τολμούν να μένουν και μόνοι. 
Ο ίδιος δεν το άντεχε. 
Οι αληθινοί διανοούμενοι τολμούν να περπατάνε και στην έρημο, για χρόνια... 
Ο ίδιος προτιμούσε πάντα τους διαδρόμους της εξουσίας. 
Οι αληθινοί διανοούμενοι είναι ταπεινοί. Πάντως δεν είναι «ψώνια»…
Οι αληθινοί διανοούμενοι ποτέ δεν παρουσιάζουν τον εαυτό τους ως τον …«σπόρο» που θα φυτρώνει όσο και να τον θάψεις! 
Ίσως κάποιοι άλλοι τους παρουσιάσουν έτσι εκ των υστέρων. Αλλά οι ίδιοι τον εαυτό τους, ποτέ!
Οι πραγματικοί ήρωες δεν δέχονται ποτέ να γίνουν… αγάλματα όσο βρίσκονται στη ζωή και οι πραγματικοί διανοούμενοι ποτέ δεν καταδέχονται να εκθειάσουν οι ίδιοι το έργο τους και το ρόλο τους… 
Για τους γενναίους πολεμιστές έλεγαν κάποτε: Όποιος ζει με το σπαθί, πεθαίνει από το σπαθί. (Στα Αγγλικά: He who lives by the sword, dies by the sword)
Για τους γραφειοκράτες ισχύει το αντίστοιχο: Όποιος ζει μέσα στην κομματική ίντριγκα, τελειώνει με ίντριγκα. (He who lives in shit, drowns in shit – εδώ η μετάφραση στα ελληνικά υπήρξε κάπως πιο «ελεύθερη»…)
Πάντως «σπόρος» που απειλεί να φυτρώσει ξανά, ΔΕΝ είναι… 
ΥΓ. Με μιαν έννοια, βέβαια, μπορεί να έχει και δίκιο. Καιροσκόποι - και δη επιτήδειοι καιροσκόποι - θα αναφύονται πάντα στην Ελλάδα. Το «φυτό» αυτό ευδοκιμεί στα μέρη μας. Αλλά δεν χρειάζεται να το σπέρνεις. Φυτρώνει μόνο του. Και φυτρώνει παντού.  

Του Θανάση Κ.