Διώρυγα Κορίνθου: Το θαύμα της μηχανικής που διέψευσε τον χρησμό της Πυθίας

Το όραμα του Περίανδρου χρειάστηκε 2.500 χρόνια για να γίνει πραγματικότητα.

Κάτω από τον γαλανό Ελληνικό ουρανό, ένα πλοίο περνά ανάμεσα στα απόκρυμνα τοιχώματα ενός στενού, τεχνητού καναλιού, με περιθώριο μόλις λίγων εκατοστών σε κάθε άκρη, καθώς οι επιβάτες απολαμβάνουν το θαύμα της μηχανικής.

Ήταν το 1893 όταν τα πρώτα σκάφη πέρασαν από τη Διώρυγα της Κορίνθου, έναν από τους μεγαλύτερους τεχνικούς άθλους της εποχής της, ένα όραμα που χρειάστηκε 2.500 χρόνια για να γίνει πραγματικότητα.

Η διώρυγα έκοψε στη μέση τον ισθμό της Κορίνθου, μετέτρεψε την Πελοπόννησο σε νησί και έφερε επανάσταση στη ναυτιλία της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, καθώς μείωσε κατά 321 χιλιόμετρα τη διαδρομή των πλοίων μεταξύ του Κορινθιακού και του Σαρωνικού Κόλπου.

«Ήταν ένα περίπλοκο και δύσκολο εγχείρημα» λέει στο CNN ο Γιώργος Ζουγλής, γενικός διευθυντής της Ανώνυμης Εταιρείας Διώρυγος Κορίνθου.

«Αναμφίβολα ήταν ένα από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα της μηχανικής της εποχής του και χρησιμοποίησε την πιο προηγμένη διαθέσιμη τεχνολογία».

Σύμφωνα με τον ίδιο, η διώρυγα είναι σήμερα το δεύτερο δημοφιλέστερο τουριστικό ορόσημο στην Ελλάδα.

Η διώρυγα σε φωτογραφία από τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό. Το μήκος της είναι 6,3 χλμ (NASA)

Κάθε χρόνο, έως και 12.000 εμπορικά και τουριστικά σκάφη από 60 χώρες διασχίζουν τη διώρυγα, η οποία αυτό τον καιρό είναι κλειστή για συντήρηση.

Ο θρύλος του μπάσκετ «Μάτζικ» Τζόνσον ήταν ένας από τους επισκέπτες του φετινού καλοκαιριού.

Το κανάλι λειτουργεί συνήθως όλο το 24ωρο, εκτός από τις Τρίτες που παραμένει κλειστό από τις 6 το πρωί μέχρι τις 6 το απόγευμα για εργασίες συντήρησης.

Ορισμένα σκάφη που υπερβαίνουν τους 800 τόνους ή μεταφέρουν επικίνδυνα φορτία πρέπει να ρυμουλκούνται κατά μήκος της διώρυγας. Στη σημερινή εποχή ο ρόλος της διώρυγας είναι περιορισμένος καθώς τα περισσότερα εμπορικά πλοία είναι υπερβολικά μεγάλα για να τη διασχίσουν.

Για όσους όμως περνούν μέσα από το κανάλι, το θέαμα είναι μαγευτικό.

«Είναι εντυπωσιακό τόσο όταν την κοιτάζεις από πάνω όσο και όταν στέκεσαι μέσα της και βλέπεις αυτή την κατακόρυφη γραμμή» να ορθώνεται πάνω από το νερό, λέει ο Ζουγλής.

Τα πρανή είναι σχεδόν κατακόρυφα και ανά διαστήματα η διώρυγα κλείνει λόγω κατολισθήσεων (ΑΠΕ-ΜΠΕ)

Ο Περίανδρος και ο χρησμός της Πυθίας

Ο πρώτος άνθρωπος που λέγεται ότι πρότεινε την ιδέα ήταν ο Περίανδρος, ένας από τους επτά σοφούς της αρχαίας Ελλάδας, τύραννος της Κορίνθου τον 7ο αιώνα π.Χ.

Μαρτυρίες της εποχής θέλουν το σχέδιο να εγκαταλείφθηκε όταν η Πυθία, ιέρεια του Ναού του Απόλλωνα στους Δελφούς, αποφάνθηκε ότι ένα τέτοιο εγχείρημα θα προκαλούσε την οργή των θεών.

Πιθανότερο βέβαια είναι το σχέδιο να εγκαταλείφθηκε λόγω των γιγάντιων τεχνικών δυσκολιών, αλλά και λόγω των οικονομικών συμφερόντων της Κορίνθου. Μεγάλο μέρος του πλούτου της πόλης πιστεύεται ότι προερχόταν από τα τέλη που κατέβαλαν οι έμποροι για να αποκτήσουν πρόσβαση στη Δίολκο, έναν πλακόστρωτο δρόμο που συνέδεε τις δύο άκρες του ισθμού της Κορίνθου, πάνω στον οποίο σύρονταν από δούλους τα πλοία από τον Κορινθιακό στον Σαρωνικό κόλπο και αντίστροφα.

Τμήμα της Διόλκου αποκαλύφθηκε σε ανασκαφές τον 20ό αιώνα.

Τμήματα της Διόλκου σώζονται μέχρι σήμερα (Davide Mauro)

Περίπου 300 χρόνια μετά τον Περίανδρο, ο Δημήτριος ο Πολιορκητής επανέφερε την ιδέα της διάνοιξης διώρυγας, φέρεται όμως να άλλαξε γνώμη όταν οι μηχανικοί τον συμβούλευσαν εσφαλμένα ότι το κανάλι θα πλημμύριζε τα νησιά του Σαρωνικού, του οποίου η στάθμη βρισκόταν χαμηλότερα από ό,τι του Κορινθιακού.

Αρκετοί ρωμαίοι αυτοκράτορες, ανάμεσά τους ο Ιούλιος Καίσαρας και ο Καλιγούλας, λέγεται ότι φλέρταραν με την ιδέα της διώρυγας τους αιώνες που ακολούθησαν.

Αυτός που τελικά ξεκίνησα τα έργα ήταν ο Νέρωνας, ο πέμπτος αυτοκτάτορας της Ρώμης που ανέβηκε στον θρόνο το 54 μ.Χ. Ο Νέρωνας φέρεται να άρχισε συμβολικά το σκάψιμο με ένα χρυσό φτυάρι το 67 μ.Χ.

Ανάγλυφο αφιρωμένο στον Νέρωνα σε πρανές της διώρυγας (Εταιρεία Διώρυγος Κορίνθου)

Μέχρι σήμερα, οι επισκέπτες που διασχίζουν το κανάλι μπορούν να θαυμάσουν ένα αρχαίο ανάγλυφο σκαλισμένο στον βράχο αφιερωμένο στον Νέρωνα.

Τους επόμενους αιώνες, οι Βυζαντινοί και οι Βενετοί επανεξέτασαν το σχέδιο χωρίς όμως να σημειώσουν μεγάλη πρόοδο.

Η ιδέα αναβίωσε μετά την επανάσταση του 1821, όμως το κόστος του έργου ήταν αστρονομικά υψηλό για το νεοσύστατο ελληνικό κράτος.

Η τελική ευθεία

Τα εγκαίνια της Διώρυγας του Σουέζ στην Αίγυπτο το 1869 επανέφεραν το σχέδιο και τα έργα ξεκίνησαν εκ νέου στις 23 Απριλίου 1882.

«Αξίζει να σημειωθεί ότι τα σχέδια που χρησιμοποιήθηκαν ήταν ουσιαστικά ίδια με αυτά που είχε προτείνει ο Νέρωνας» επισημαίνει ο Ζουγλής.

Τα 11 χρόνια που ακολούθησαν, 12 εκατομμύρια κυβικά μέτρα χώματος και βράχων απομακρύνθηκαν για τη δημιουργία ενός ευθύγραμμου καναλιού με βάθος 8 μέτρα και μήκος 6.343 μέτρα.

Περίπου 2.500 άτομα εργάστηκαν για την διάνοιξη, χρησιμοποιώντας μηχανήματα που εισάγονταν κυρίως από τη Γαλλία.

Η τελετή εγκαινίων στις 25 Ιουλίου 1893 πραγματοποιήθηκε πανηγυρικά με τη συμμετοχή απεσταλμένων από πολλές χώρες και εορταστικούς κανονιοβολισμούς από πλοία.

Χιλιάδες εργάτες συμμετείχαν στο μεγάλο έργο της διάνοιξης (Εταιρεία Διώρυγος Κορίνθου)

Τις δεκαετίες που ακολούθησαν η διώρυγα αναδείχθηκε σε «ανεκτίμητος» θαλάσσιος δρόμνος για τα σκάφη που αναχωρούσαν από την Αδριατική, το Ιόνιο και τη Δυτική Μεσόγειο για λιμάνια της Μαύρης Θάλασσας και της Ανατολικής Μεσογείου, λέει ο Ζουγλής.

Ανά διαστήματα, όμως, η διώρυγα έκλεινε λόγω διάβρωσης και κατολισθήσεων. Το 1923, περίπου 41.000 κυβικά μέτρα χώματος έπεσαν στο κανάλι, το οποίο παρέμεινε κλειστό για δύο χρόνια.

Η μεγαλύτερη καταστροφή ήρθε το 1944, όταν οι γερμανοί κατακτητές έριξαν στη διώρυγα βαγόνια τρένων και ανατίναξαν τα τοιχώματά της. Η διώρυγα γέμισε με 60.000 κυβικά μέτρα χώματος και έμεινε κλειστή για μια πενταετία.

Η διώρυγα έκλεισε και πάλι το 2021 λόγω νέων κατολισθήσεων, για τις οποίες χρειάστηκαν έργα 32 εκατομμυρίων δολαρίων.

Ξανάνοιξε 18 μήνες αργότερα, τον Οκτώβριο όμως ανακοινώθηκε ότι η διώρυγα κλείνει μέχρι το επόμενο καλοκαίρι για τη δεύτερη φάση των εργασιών.

Με την πάροδο των ετών, η Διώρυγα της Κορίνθου αναδείχθηκε και σε δημοφιλή προορισμό για τους λάτρεις των extreme sports, οι οποίοι απολαμβάνουν την αδρεναλίνη του bungee jumping από μα πλατφόρμα περίπου 80 μέτρα πάνω από την επιφάνεια του νερού.

Οι τουριστικές υποδομές γύρω από το κανάλι σχεδιάζεται τώρα να ενισχυθούν.

Το 2024 αναμένεται να ανοίξει το μουσείο με εκθέματα που αφορούν τη μακρά και περίπλοκη ιστορία της διώρυγας.

«Θέλουμε να αναδείξουμε την πολιτιστική αξία της Διώρυγας, η οποία χρονολογείται από τους αρχαίους χρόνους» λέει ο Ζουγλής.

Πηγή: in

Διαβάστε Περισσότερα...

Αιγυπτιολόγος αποκαλύπτει τον πραγματικό λόγο μουμιοποίησης των νεκρών

Ο ίδιος απορρίπτει ως εσφαλμένη και παρωχημένη την προσέγγιση των βικτωριανών αρχαιολόγων στις αιγυπτιακές μούμιες

Οι μούμιες της Αιγύπτου, διαχρονικά αντικείμενο θαυμασμού, μυστηρίου και έντονου ενδιαφέροντος, συνδέουν τον σύγχρονο κόσμο με το αρχαίο παρελθόν του μέσω της συντήρησης της διακριτής ανθρώπινης μορφής στους αιώνες.

Ωστόσο, σύμφωνα με νέα μεγάλη βρετανική έκθεση, δεν ήταν αυτός ο πραγματικός λόγος για την περίπλοκη αυτή διαδικασία της μουμιοποίησης.

Η τεχνική αυτή εφαρμοζόταν ως ένας τρόπος να μετατρέψουν οι αρχαίοι Αιγύπτιοι τους νεκρούς σε μια μορφή που θα ήταν αποδεκτή στους θεούς. Συνεπώς, η μουμιοποίηση είχε στόχο όχι να διασφαλίσει τη διατήρηση των επιμέρους χαρακτηριστικών του νεκρού, αλλά να κάνει τον κάτοχο τού τάφου να ταιριάζει με τη θεϊκή μορφή.

«Η ιδέα που μας κληροδότησαν οι Βικτωριανοί, πως όλα γίνονταν για να συντηρηθεί ένα νεκρό σώμα όπως ακριβώς ήταν εν ζωή, δεν είναι σωστή. Είναι εσφαλμένη, και τώρα πιστεύουμε πως στόχος ήταν να τους οδηγήσει προς τη θεότητα» εξηγεί ο Κάμπελ Πράις, διακεκριμένος Αιγυπτιολόγος, το βιβλίο του οποίου θα συνοδεύει την έκθεση.

Η έκθεση που θα φιλοξενηθεί στο ανακαινισμένο μουσείο του Μάντσεστερ από τις 18 Φεβρουαρίου, περιλαμβάνει οκτώ μούμιες και πάνω από 100 αρχαία αντικείμενα.

Οι μούμιες θα στηθούν με τέτοιο τρόπο ώστε να δίνουν έμφαση στην ερμηνεία του Πράις για την αρχαία διαδικασία εξαγνισμού, χρίσης και τυλίγματος του νεκρού σώματος.

«Πρέπει να φανταστούμε μια χρονική περίοδο όπου, όχι μόνο δεν υπήρχαν προφανώς φωτογραφικές εικόνες, αλλά υπήρχαν και ελάχιστοι καθρέπτες, οπότε οι άνθρωποι δεν ήξεραν πώς φαίνονται στην όψη. Το όλο ζήτημα των ατομικών χαρακτηριστικών του προσώπου δεν ήταν τόσο σημαντικό» σημειώνει ο Πράις, προσθέτοντας: «Οι ιδέες πίσω από την αρχαία προσωπογραφία και την αγαλματοποιία ήταν ως εκ τούτου επίσης πολύ διαφορετικές».

Η ένταση της εσφαλμένης άποψης, κατά τον Πράις, που είχε επικρατήσει έως σήμερα, εδράζεται στην αποικιοκρατική προσέγγιση των πρώιμων αρχαιολόγων για τη δήθεν αυξημένη σπουδαιότητα της εμφάνισης. «Όταν οι άνθρωποι κοιτάζουν ένα πρόσωπο μέσα σε μούμια και λένε "ω έμοιαζαν με εμάς", πρόκειται για ψευδαίσθηση» σημειώνει.

Ο Πράις είναι ενεργό μέλος της Εταιρείας Εξερεύνησης της Αιγύπτου (Egypt Exploration Society) η οποία, παρότι ιδρύθηκε το 1882, πλέον αμφισβητεί την παλιά αποικιοκρατική προσέγγιση.

Ως αναγνώριση της πνευματικής σπουδαιότητας των μουμιών και λογής αντικειμένων των τάφων, στην έκθεση δε θα εμφανιστούν ούτε τομογραφίες ούτε εικόνες αναγνώρισης προσώπου.

«Όλες οι πιο πρόσφατες σαρώσεις ανάγονται στον Εδουαρδιανό αρχαιολόγο και Αιγυπτιολόγο Φλάιντερς Πίτρι, ο οποίος ενδιαφερόταν στη μέτρηση των κρανίων μέσα στις μούμιες για να διαπιστώσει αν ταίριαζαν στη βρετανική ιδέα τού πώς πρέπει να είναι ένας άνθρωπος. Είναι το μάλλον δυσοίωνο υπόβαθρο της Αιγυπτολογίας από το οποίο πρέπει να απομακρυνθούμε» σημειώνει ο Πράις.

Εκτός από τα αμιγώς αρχαιολογικά εκθέματα, θα παρουσιαστούν καταχωρήσεις από ημερολόγια διαπρεπών αρχαιολόγων του παρελθόντος που θα αποκαλύπτουν τα κριτήρια και τις προτεραιότητες των ειδικών της βικτωριανής εποχής, όσον αφορά το φύλο, τη φυλή, την κοινωνική θέση και το θάνατο.

Με πληροφορίες από Guardian

Πηγή: lifo

Διαβάστε Περισσότερα...

Τι έτρωγαν οι αρχαίοι Μακεδόνες: Πλιγούρι, παστέλι και... μπουγάτσα στο μενού τους

Φοιτήτριες και φοιτητές του ΑΠΘ ανασυνθέτουν το προϊστορικό τραπέζι μέσα από απανθρακωμένους σπόρους που εντοπίζονται στη διάρκεια ανασκαφών.

Ψάρια, δημητριακά όπως σιτάρι, κριθάρι, αλλά και κεχρί που εξημέρωσαν από την Κίνα ήδη από την 7η χιλιετία π.Χ., φακές, μπιζέλια, λαθούρι, ρόβι, σύκα, άγρια αχλάδια, σταφύλια, βελανίδια, κράνα, κρασί και...μπίρα. Και για επιδόρπια απολάμβαναν γλυκά σιρόπια από σταφύλια ή άλλα φρούτα.

Πλούσιο σε γεύσεις ήταν το τραπέζι των προϊστορικών κατοίκων της Μακεδονίας, όπως μαρτυρούν τα αρχαιοβοτανικά ευρήματα.

Μάλιστα, κατά την πρώτη χιλιετία, όπως πληροφορούν τα αρχαία κείμενα, όσο κι αν φαίνεται παράξενο είχαν και γλυκά, ήταν δηλαδή ανεπτυγμένη η ζαχαροπλαστική και η αρτοποιΐα. Μία κατηγορία γλυκών ήταν οι πλακούντες, με διάφορα επίπεδα ζύμης, γεμισμένα με μαλακό τυρί και μέλι, κάτι σαν τη σημερινή μπουγάτσα ή μελόπιτα. Στα γεύματα σερβίρονταν επίσης τηγανίτες, αλλά και παστέλι, το σουσάμι μάλιστα μαρτυρείται ήδη στην Γραμμική Β και φαίνεται πως ήρθε από τη Μέση Ανατολή.

Οι προϊστορικοί κάτοικοι άλεθαν τα δημητριακά με μυλόπετρες και παρασκεύαζαν πλιγούρι ίσως και τραχανά, ή έφτιαχναν χυλούς και ψωμί, ενώ το κρέας δεν πρέπει να αποτελούσε βασικό είδος διατροφής και καταναλώνονταν σε ειδικές περιστάσεις, σε θυσιαστικά γεύματα και αργότερα στα συμπόσια.

Φοιτήτριες και φοιτητές του τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Α.Π.Θ. που συμμετέχουν στο πρόγραμμα PlantCult, με την ευθύνη και την επίβλεψη της καθηγήτριας Προϊστορικής Αρχαιολογίας του τμήματος και διευθύντριας του Εργαστηρίου Διεπιστημονικής Αρχαιολογικής Έρευνας (ΕΔΑΕ), Σουλτάνας Βαλαμώτη, πήραν σύγχρονους σπόρους από μονόκοκκο σιτάρι και κριθάρι και με μυλόπετρες αντίγραφα των προϊστορικών χρόνων που κατασκεύασαν με τη βοήθεια του Καταλανού αρχαιολόγου Toni Palomo και της ομάδας μελέτης εργαλείων άλεσης Δανάης Χονδρού, Τάσου Μπεκιάρη, Ισμήνης Νίνου και Maria Bofill, παρασκεύασαν πλιγούρι και τραχανά.

Η έρευνά τους έγινε στο Κοσμάτι Γρεβενών και πολύτιμη βοηθός τους αποδείχτηκε η Σοφία Παπαγεωργίου, στη μνήμη της οποίας αφιέρωσαν την εργασία τους, που με τίτλο «Deciphering ancient ‘recipes’ from charred cereal fragments: An integrated methodological approach using experimental, ethnographic and archaeological evidence», δημοσιεύτηκε στο έγκριτο περιοδικό Journal of Archaeological Science.

Η αείμνηστη Σοφία Παπαγεωργίου δεν ήταν απλώς η γιαγιά της Ιωάννας Μίμη, μιας από τις φοιτήτριες της ερευνητικής ομάδας, αλλά και μια γυναίκα παλιάς κοπής, που έμαθε και μετέφερε γενναιόδωρα στη νέα γενιά συνταγές, άγνωστες στο ευρύ κοινό. Έκανε για παράδειγμα πετιμέζι από άγρια αχλάδια, όπως ενδεχομένως και οι προϊστορικοί κάτοικοι της περιοχής της.

Πώς ήταν λοιπόν η διατροφή των αρχαίων κατοίκων του βορειοελλαδικού χώρου; Πού έβρισκαν τις πρώτες ύλες και πώς τις μαγείρευαν; Είχαν γλυκά; Σε πολλά από αυτά τα ερωτήματα δίνουν απαντήσεις οι ερευνήτριες και οι ερευνήτριες και οι ερευνητές του προγράμματος PlantCult (ERC, CoG, 2016-2021, GA682529) που υλοποιήθηκε στο ΑΠΘ και χρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση, στο πλαίσιο του Horizon 2020, μέσω του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Έρευνας.

Οι έρευνες και τα αποτελέσματα του προγράμματος ενθουσίασαν το βασιλικό ζεύγος της Ολλανδίας που ενημερώθηκαν γι΄αυτό κατά την πρόσφατη επίσκεψή τους στη Θεσσαλονίκη.

Όπως είπε η κ. Βαλαμώτη στη voria.gr η παλαιότερη απόδειξη μαγειρέματος κρύβεται στο 4.000 χρόνων πλιγούρι που βρέθηκε στη Μεσημεριανή Τούμπα (στον Τρίλοφο), ενώ το παλαιότερο κρασί στην Ευρώπη εντοπίστηκε στο Ντικιλί Τας της Καβάλας (κοντά στους αρχαίους Φιλίππους) και χρονολογείται στο 4.300 π.Χ. Χιλιάδες γίγαρτα (κουκούτσια σταφυλιών) και στέμφυλα που βρέθηκαν μαζί με ένα μεγάλο, σπασμένο κεραμικό σκεύος μέσα σε ένα κατεστραμμένο από φωτιά σπίτι οδηγούν στο συμπέρασμα πως εκεί με κάποιου είδους ζύμωση παράγονταν κρασί.

«Η αποκρυπτογράφηση αρχαίων συνταγών από απανθρακωμένους σπόρους δημητριακών δεν είναι εύκολη διαδικασία», λέει η κ. Βαλαμώτη και εξηγεί πως η ανασύνθεση της διατροφής στην προϊστορική περίοδο γίνεται με βάση τα απανθρακωμένα κατάλοιπα των φυτών που έρχονται στο φως και χρονολογούνται από τη Νεολιθική ως την Εποχή του Χαλκού.

Μια από τις πιο σπουδαίες ανακαλύψεις των τελευταίων χρόνων είναι ο εντοπισμός αλεσμένων δημητριακών, ηλικίας 4.000 χρόνων, πιθανόν βύνης που έχουν υποστεί μια επεξεργασία ζυθοποίησης. Τα αρχαιοβοτανικά κατάλοιπα φυτρωμένων σπόρων δημητριακών και θραύσματα αλεσμένων σπόρων, μαζί με μικρές μάζες που ερμηνεύονται ως υπολείμματα ζυθοποίησης, βρέθηκαν σε δύο σπίτια της Εποχής του Χαλκού, στο Αρχοντικό Πέλλας και στην Άργισσα της Λάρισας.

Η μπίρα ήταν διαδομένη κατά την προϊστορική περίοδο σε περιοχές όπως η Αίγυπτος και η Μεσοποταμία, πιθανόν και σε άλλες περιοχές βορειότερα του ελλαδικού χώρου. Δεν αποκλείεται λοιπόν η πρακτική της ζυθοποίησης να έφτασε από την ανατολική Μεσόγειο στην περιοχή του Αιγαίου.

Με κρασί και μπίρα οι αρχαίοι κάτοικοι της Μακεδονίας συνόδευαν τα γεύματά τους, αλλά και τα γλέντια τους, που είχαν καλό φαγητό και διασκέδαση

Όταν οι άνθρωποι έπαψαν να είναι κυνηγοί και τροφοσυλλέκτες, άρχισαν να καλλιεργούν τη γη και να εξημερώνουν τα άγρια φυτά. Το βασικό είδος διατροφής ήταν τα δημητριακά και τα όσπρια. Στα χωριά της Νεολιθικής εποχής η παραγωγή αποσκοπούσε στην αυτάρκεια του νοικοκυριού. Όταν όμως εμφανίζονται οι πόλεις, στην Αρχαία Ελλάδα, επειδή -όπως συμβαίνει και τώρα- οι καλλιεργούμενες ποσότητες δεν επαρκούσαν πάντα, γινόταν εισαγωγές από περιοχές της Μαύρης Θάλασσας.

Τα είδη των δημητριακών της Νεολιθικής Εποχής ήταν τα «ντυμένα» σιτάρια: μονόκοκκο, δίκοκκο και το σιτάρι Τimopheevii που δεν καλλιεργείται σήμερα στον ελλαδικό χώρο ή στην Ευρώπη και μέχρι στιγμής δε γνωρίζουμε πότε και πού πρωτοκαλλιεργήθηκε. Μέχρι πρόσφατα θεωρούνταν ένα σιτάρι με περιορισμένη κατανομή στον Καύκασο, όπου ως τη δεκαετία του 1950 καλλιεργούνταν. Οι προϊστορικοί άνθρωποι φαίνεται πως το καλλιεργούσαν στη Δυτική Ασία και την Ευρώπη, αλλά στην πορεία εξαφανίστηκε.

Υπήρχαν επίσης «γυμνά» σιτάρια, όπως σκληρό και το μαλακό, αλλά και κριθάρι, ενώ στην εποχή του Χαλκού προστίθεται και το κεχρί. Το κεχρί εξημερώθηκε στην Κίνα ήδη από την 7η χιλιετία και προφανώς έφτασε στα δυτικά μέσα από τα δίκτυα επικοινωνίας και ανταλλαγής. Στην Ύστερη Εποχή του Χαλκού όμως βρίσκεται πλέον παντού στον βορειοελλαδικό χώρο. Σήμερα χρησιμοποιείται μόνο ως τροφή για πουλιά, παρότι σε ανατολικές χώρες, όπως στην Ουκρανία, πωλείται κανονικά στα σούπερ μάρκετ και μαγειρεύεται στον ατμό, ενώ ως προϊόν ζύμωσης από κεχρί είναι το ποτό «μπόζα». Στην αρχαιότητα ωστόσο, με βάση τα κείμενα, μπορούσαν να παρασκευάζουν ψωμί ή χυλό από κεχρί, ένα δημητριακό χωρίς γλουτένη, που πάντως δεν ήταν αγαπητό συστατικό της διατροφής των αρχαίων Ελλήνων.

Αργότερα στην εποχή του Χαλκού έκανε την εμφάνισή του και το σιτάρι σπέλτα, που το βρίσκει κανείς σήμερα στη Γερμανία και άλλες χώρες της κεντρικής Ευρώπης ως Dinkel και μαγειρεύεται παραδοσιακά ως σούπα.

Αναφορικά με τα όσπρια, σύμφωνα με την κ. Βαλαμώτη το πιο συνηθισμένο είναι η φακή, συχνή παρουσία όμως έχουν το μπιζέλι το λαθούρι (κίτρινη φάβα) και το ρόβι που είναι τοξικό και σήμερα χρησιμοποιείται πλέον μόνο ως ζωοτροφή στην Ελλάδα. Το ρεβίθι είναι πολύ σπάνιο, ενώ το κουκί εμφανίζεται ως καλλιεργούμενο είδος αργότερα, κατά την Εποχή του Χαλκού, τότε που στο Αιγαίο απαντάται η φάβα Σαντορίνης.

Αξίζει να σημειωθεί πως στη Μακεδονία κατά τη Νεολιθική εποχή δεν είχε κάνει την εμφάνισή της η ελιά, ως εκ τούτου δεν υπήρχε και το λάδι, οπότε εκτιμάται ότι γινόταν χρήση κάποιου είδους ζωικού λίπους στο μαγείρεμα ή έλαια από σπόρους κοκκορεβιθιάς, λιναριού κι αργότερα παπαρούνας, σιναπιού, χαμαιλίνου. Η αναγραφή σε πινακίδες της Γραμμικής Β στοιχείων που αναφέρουν τη χρήση ελαίου άγριας ελιάς για την αρωματοποιία, δείχνει πως κατά την προϊστορική εποχή στη νότια Ελλάδα, το λάδι ελιάς ήταν είδος πολυτελείας και όχι τρόφιμο.

Όσο σπάνιο ήταν το λάδι, τόσο διαδεδομένο ήταν το κρασί σε όλο τον βορειοελλαδικό χώρο με ενδείξεις από τα Τενάγη των Φιλίππων Καβάλας ότι η άμπελος φύονταν κατά τη διάρκεια των παγετωδών περιόδων του Πλειστόκαινου ως και 13.000 χρόνια από σήμερα και από τα απανθρακωμένα κατάλοιπα κουκουτσιών φαίνεται ότι η αμπελοκαλλιέργεια ήταν συστηματική από την 5η χιλιετία π.Χ. σε οικισμούς όμως η Δήμητρα και η Μάκρη του Έβρου.

Η διατροφή περιλάμβανε και φρούτα. Άγρια σύκα έχουν βρεθεί σε πολλές προϊστορικές θέσεις και εκτιμάται ότι η συκιά ήταν από τα φυτά που εξημερώθηκαν πολύ νωρίς. Υπήρχαν επίσης άγρια αχλάδια, βατόμουρα, άγριες φράουλες, κράνα -στους Σιταγρούς Δράμας βρέθηκαν 40 απανθρακωμένα κουκούτσια που χρονολογούνται από την Πρώιμη Εποχή του Χαλκού-, ο σαμπούκος (κουφοξυλιά), τα βελανίδια. Τα βελανίδια καταναλώνονταν μετά από ειδική επεξεργασία για την απομάκρυνση των επικίνδυνων τανίνων.

Όπως σημειώνει η κ. Βαλαμώτη, είναι δύσκολο να ανασυνθέσει κάποιος προϊστορικές συνταγές γιατί «γνωρίζουμε μόνο κάποια από τα συστατικά και ότι τη διαδικασία προετοιμασίας ενός φαγητού». Χρειάζεται δηλαδή να γνωρίζει ακριβώς ποια σκεύη χρησιμοποιούσαν στη μαγειρική κατά τους προϊστορικούς χρόνους, πώς ετοίμαζαν το φαγητό, πόσο χρόνο χρειάζονταν για να το μαγειρέψουν, πώς το σέρβιραν.

Διαβάστε εδώ τη σχετική επιστημονική δημοσίευση.

* Οι φωτογραφίες προέρχονται από την δημοσίευση στο Journal of Archaeological Science.

Μ. Ριτζαλέου

Πηγή:  Voria

Διαβάστε Περισσότερα...

Νάβις: Ο τελευταίος βασιλιάς της Σπάρτης βασάνιζε κόσμο μ' ένα «ρομπότ»

Τύραννος κατά πολλούς, και με ένα «ρομπότ» για να κάνει βασανιστήριά, ο Νάβις δεν πέρασε και με τον καλύτερο τρόπο στην ιστορία.

Ο τελευταίος βασιλιάς της Σπάρτης που είχε στα χέρια του πραγματική πολιτική εξουσία ήταν ο Νάβις, ο οποίος κατέλαβε με πραξικόπημα την εξουσία το 207 π.Χ., δολοφονώντας τον βασιλιά Πέλοπα. Μάλιστα, για να νομιμοποιήσει την εξουσία του ισχυριζόταν ότι ήταν μακρινός απόγονος του Δημάρατου, σημαντικού βασιλιά της πόλης που έζησε πολλούς αιώνες νωρίτερα.

Από την αρχαιότητα, η φήμη του Νάβις ήταν αυτή ενός εξαιρετικά σκληρού και σαδιστή τυράννου. Είναι πιθανότατα πιο διαβόητος σήμερα επειδή υποτίθεται ότι κατασκεύασε ένα τρομακτικό “ρομπότ” βασανιστηρίων, γνωστό σαν “Απήγα”, το όνομα που είχε και η σύζυγός του. Με αυτό εκβίαζε και βασάνιζε ανθρώπους, μέχρι να του δώσουν μεγάλα χρηματικά ποσά και πολύτιμα αντικείμενα.

ΣΑΔΙΣΤΗΣ ΤΥΡΑΝΝΟΣ;

Ο Νάβις ανέβηκε στον θρόνο σε μια εποχή που οι κυρίαρχες πολιτικές οντότητες στον Ελληνικό χώρο ήταν το βασίλειο της Μακεδονίας, το οποίο ήλεγχε σχεδόν ολόκληρο το βόρειο τμήμα της ηπειρωτικής Ελλάδας, και η Αχαϊκή Συμμαχία, που ήλεγχε το μεγαλύτερο μέρος της βόρειας Πελοποννήσου.

Εν τω μεταξύ, η Ρωμαϊκή Δημοκρατία ανέβαινε και η ισχύς της θα αυξανόταν καθ’ όλη τη διάρκεια της βασιλείας του Νάβι, ενώ την ίδια στιγμή το βασίλειο της Περγάμου -σύμμαχος της Ρώμης- έλεγχε το μεγαλύτερο μέρος της βορειοδυτικής Μικράς Ασίας και η αυτοκρατορία των Σελευκιδών ήλεγχε επίσης μεγάλα εδάφη της Μικράς Ασίας.

Σπαρτιάτης πολεμιστής ISTOCK/GETTY IMAGES GETTY IMAGES/ISTOCKPHOTO

Η σκοτεινή φήμη του Νάβις οφείλεται εν μέρει στο γεγονός ότι μία από τις κύριες ιστορικές πηγές που έχουμε για τον ίδιο και τη βασιλεία του, προέρχεται απ’ τα γραπτά του Πολύβιου, ενός Έλληνα ιστορικού, ο οποίος ήταν παιδί την εποχή που βασίλευε ο Νάβις. Ο Πολύβιος έτυχε να μεγαλώσει ως πολίτης της Μεγαλόπολης στην Αρκαδία, η οποία ήταν μέλος της Αχαϊκής Συμμαχίας και ως εκ τούτου σκληρός εχθρός της Σπάρτης. Παράλληλα, ο Πολύβιος είχε αριστοκρατική ανατροφή και δεν έβλεπε με καλό μάτι τον Νάβι που καταδίωξε ανελέητα τις σπαρτιατικές ελίτ με τρόπους που ωφελούσαν ορισμένα μέλη των κατώτερων τάξεων. Ως εκ τούτου, δεν προκαλεί καμία έκπληξη το γεγονός ότι ο Πολύβιος απεικονίζει τον Σπαρτιάτη βασιλιά σαν villain, βγαλμένο κατευθείαν από κόμικ.

ΟΙ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΤΟΥ ΝΑΒΙ

Σύμφωνα με διάφορες πηγές, από τον Πολύβιο μέχρι τον Ρωμαίο Ιστορικό Τίτο Λίβιο που έζησε αρκετά χρόνια αργότερα, λίγο μετά την κατάληψη της εξουσίας, ο Νάβις υποκίνησε μια σειρά ριζοσπαστικών κοινωνικών μεταρρυθμίσεων προκειμένου να ενισχύσει τη θέση του. Δολοφόνησε όλα τα επιζώντα μέλη των δύο παραδοσιακών σπαρτιατικών βασιλικών οίκων, σκότωσε και εξόρισε πολλούς πλούσιους Σπαρτιάτες, κλέβοντας ταυτόχρονα τη γη τους.

Επίσης, απελευθέρωσε έναν μεγάλο αριθμό σκλάβων, τους οποίους και έχρισε Σπαρτιάτες πολίτες με πλήρη δικαιώματα, γεγονός που τους μετέτρεψε σε αιώνια πιστούς του συμμάχους. Τους έδωσε μεγάλο μέρος της γης που είχε κατασχέσει και ανάγκασε τις γυναίκες και τις κόρες των ανδρών που είχε σκοτώσει ή εξορίσει να τους παντρευτούν.

Κατασκεύασε επίσης οχυρώσεις γύρω από τη Σπάρτη, προσπάθησε να μεγαλώσει το σπαρτιατικό ναυτικό και προσέλαβε έναν μεγάλο αριθμό ξένων μισθοφόρων.

Σύμφωνα με τις “Ιστορίες” του Πολύβιου, “έκδίωξε τους πολίτες που διακρίνονταν για τον πλούτο και την επιφανή καταγωγή τους (...) Δεν τους άφησε κανένα ασφαλές μέρος στην εξορία τους και κανένα καταφύγιο ασφαλές. Διότι έστειλε άντρες πίσω από μερικούς για να τους σκοτώσει στο ταξίδι τους και σκότωσε άλλους καθώς επέστρεφαν από τα σπίτια τους στην εξοχή.

Αρχαία ελληνική περικεφαλαία. GETTY IMAGES

Τέλος, στις πόλεις, νοικιάζοντας μέσω ανθρώπων του τα σπίτια δίπλα σε εκείνα στα οποία διέμεναν οι εξόριστοι, έβαζε μέσα τους Κρητικούς, οι οποίοι γκρεμίζοντας τους τοίχους και ρίχνοντας με τόξα μέσα από τα υπάρχοντα παράθυρα σκότωσαν τους εξόριστους στα σπίτια τους είτε όταν ήταν όρθιοι είτε όταν αναπαύονταν, έτσι ώστε για τους δυστυχισμένους Σπαρτιάτες δεν υπήρχε τρόπος για να ξεφύγουν και καμία στιγμή κατά την οποία η ζωή τους να ήταν ασφαλής. Με αυτά τα μέσα κατέστρεψε τον μεγαλύτερο αριθμό από αυτούς”.

ΤΟ "ΡΟΜΠΟΤ-ΒΑΣΑΝΙΣΤΗΣ"

Ο Πολύβιος δίνει μια διάσημη περιγραφή στις “Ιστορίες” του για το πώς ο Νάβις υποτίθεται ότι εφηύρε μια τρομακτική συσκευή βασανιστηρίων, η οποία είχε τη μορφή ενός ανθρώπου σε φυσικό μέγεθος, με εμφάνιση άκρως ρεαλιστική και ολόιδια με εκείνης της συζύγου του.

Ο Πολύβιος αφηγείται ότι αυτό το “αυτοματοποιημένο μηχάνημα” είχε σιδερένια καρφιά κρυμμένα κάτω από το φόρεμά του και, αν ο Νάβις ήθελε να βασανίσει κάποιον, θα έβαζε το ρομπότ να τον αγκαλιάσει και να πιέσει τα καρφιά του στη σάρκα του.

“Είχε κατασκευάσει και ένα μηχάνημα, αν βέβαια μπορεί να πει κανείς αυτό το πράγμα ‘μηχάνημα’”, γράφει χαρακτηριστικά. “Στην πραγματικότητα ήταν μια εικόνα μιας γυναίκας πλούσια ντυμένης... Κάθε φορά που καλούσε οποιονδήποτε από τους πολίτες μπροστά του με σκοπό να του αποσπάσει χρήματα, άρχιζε με ευγενικούς όρους, επισημαίνοντας τον κίνδυνο στον οποίο ήταν εκτεθειμένη… (...) Αν υποχωρούσαν σε αυτά τα επιχειρήματα, ήταν αρκετό για τον σκοπό του.

Άγαλμα της Αθηνάς (AP Photo/Petros Giannakouris) AP

Αλλά αν κάποιος αρνιόταν και αντιτασσόταν να πληρώσει το ποσό που του επιβαλλόταν, θα συνέχιζε κάπως ως εξής: “Πολύ πιθανόν δεν θα μπορέσω να σε πείσω, αλλά νομίζω ότι η Απήγα μου μπορεί να το κάνει” -αυτό ήταν το όνομα της γυναίκας του. Όταν ο άντρας της πρόσφερε το χέρι του, έκανε τη γυναίκα να σηκωθεί από την καρέκλα της… Τόσο τα χέρια και οι παλάμες της όσο και το στήθος της ήταν καλυμμένα με σιδερένια καρφιά κρυμμένα κάτω από το φόρεμά της. Έτσι, όταν ο Νάβις ακουμπούσε τα χέρια του στην πλάτη της και στη συνέχεια με ορισμένα ελατήρια τραβούσε το θύμα του προς το μέρος της και η αύξηση της πίεσης τον έφερε σε επαφή με το στήθος της, έκανε τον άντρα που την αγκάλιαζε να πει τα πάντα. Πράγματι, με αυτό το μέσο σκότωσε έναν σημαντικό αριθμό όσων του αρνήθηκαν χρήματα”.

Η ΠΤΩΣΗ

Ο Δεύτερος Μακεδονικός Πόλεμος ξέσπασε το 200 π.Χ. Ο Νάβις αρχικά τάχθηκε στο πλευρό του βασιλιά της Μακεδονίας Φίλιππου Ε', ο οποίος τον αντάμειψε παραχωρώντας του την κυριαρχία στην πόλη του Άργους. Ωστόσο, μόλις έγινε σαφές ότι οι Ρωμαίοι επρόκειτο να κερδίσουν τη σύγκρουση, ο Νάβις αυτομόλησε στο πλευρό τους. Ο πόλεμος τελείωσε το 197 π.Χ. με τον Νάβις να φαίνεται να βγαίνει πιο ισχυρός, αφού κατάφερε να κρατήσει τον έλεγχο του Άργους αλλά και να σφυρηλατήσει μια συμμαχία με τη Ρώμη.

Ωστόσο, το 195 π.Χ., η Αχαϊκή Συμμαχία έπεισε τον Τίτο Κόιντο Φλαμινίνο, τον Ρωμαίο ανθύπατο, ότι ο Νάβις γινόταν υπερβολικά ισχυρός. Έτσι, ο Φλαμινίνος του εξέδωσε τελεσίγραφο, δηλώνοντας του ότι, αν δεν επέστρεφε το Άργος στην Αχαϊκή Συμμαχία, η Ρώμη θα του κήρυττε τον πόλεμο. Ο Νάβις αρνήθηκε να επιστρέψει το Άργος, με το επιχείρημα ότι είχε ήδη τον έλεγχο της πόλης την εποχή που η Ρώμη είχε συμφωνήσει να κάνει συμμαχία μαζί του. Ο Φλαμινίνος δεν δέχτηκε τη δικαιολογία του και εισέβαλε, σηματοδοτώντας την έναρξη του λεγόμενου “Πολέμου κατά του Νάβι”.

Οι Ρωμαίοι και οι σύμμαχοί τους κέρδισαν τον πόλεμο. Ο Φλαμινίνος ανάγκασε τη Σπάρτη να παραδώσει το Άργος στην Αχαϊκή Συμμαχία, καθώς και τις πόλεις που ήλεγχε κατά μήκος των ακτών της Λακωνίας (η οποία έγινε ανεξάρτητη υπό την προστασία των Αχαιών) και να καταβάλει πολεμική αποζημίωση στη Ρώμη για τα επόμενα οκτώ χρόνια. Η δύναμη της Σπάρτης συντρίφτηκε.

"Eκανε έκκληση στην Αιτωλική Συμμαχία για βοήθεια. Οι Αιτωλοί απάντησαν στέλνοντας χίλιους πεζούς και τριακόσιους ιππείς με δήθεν σκοπό να βοηθήσουν τον Νάβι. Αντί να τον βοηθήσουν, όμως, τον δολοφόνησαν" (AP Photo) ASSOCIATED PRESS

Το 193 π.Χ., ο Νάβις προσπάθησε να ανακαταλάβει τις πόλεις κατά μήκος της ακτής της Λακωνίας. Ο Αχαιός στρατηγός Φιλοποίμην, όμως, ματαίωσε τις προσπάθειές του και έτσι, το 192 π.Χ., έκανε έκκληση στην Αιτωλική Συμμαχία για βοήθεια. Οι Αιτωλοί απάντησαν στέλνοντας χίλιους πεζούς και τριακόσιους ιππείς με δήθεν σκοπό να βοηθήσουν τον Νάβι. Αντί να τον βοηθήσουν, όμως, τον δολοφόνησαν όσο επιθεωρούσε τον στρατό του και κατέλαβαν την πόλη για λογαριασμό τους.

Οι Σπαρτιάτες, όμως, κατάφεραν να συσπειρωθούν εναντίον των Αιτωλών και να τους διώξουν. Διόρισαν μάλιστα για λίγο και έναν νέο βασιλιά, ένα νεαρό αγόρι ονόματι “Λακωνικό”. Ο Φιλοποίμην, όμως, είδε γρήγορα πώς θα μπορούσε να εκμεταλλευτεί την κατάσταση στη Σπάρτη προς όφελος της Αχαϊκής Συμμαχίας. Μέσα σε λίγους μήνες, έφερε στρατό στην πόλη για λογαριασμό της Αχαϊκής Συμμαχίας και ανάγκασε την πόλη να ενταχθεί σ’ αυτήν, καταργώντας ταυτόχρονα τη θέση του βασιλιά.

Εκείνη τη μέρα, η πάλαι ποτέ κραταιά Σπάρτη, έπαψε να κυβερνά τον εαυτό της ως ανεξάρτητη και ηγεμονική πόλη, μια για πάντα.

Πηγή: news247

Διαβάστε Περισσότερα...

Η Γενετική μίλησε: Οι σημερινοί Έλληνες έχουν «μυθική» καταγωγή!

Οι σημερινοί Έλληνες έχουν σχεδόν… μυθική καταγωγή! Αυτό προκύπτει όχι από διάφορες… υπερπατριωτικές θεωρίες, αλλά από την επίσημη επιστήμη, καθώς χάρη στη ραγδαία πρόοδο που έχει συντελεστεί στις έρευνες για το ανθρώπινο γονιδίωμα -DNA- τα τελευταία λίγα χρόνια, είναι δυνατόν να εξακριβώσουμε ποιοι ακριβώς ήταν οι προ-προ-προ παππούδες μας.

Ο γνωστός διακεκριμένος Γενετιστής και πρώην πρόεδρος του Τμήματος Βιολογίας του ΑΠΘ, Κώστας Τριανταφυλλίδης, μιλώντας στο newsbomb.gr καταρρίπτει τους παντελώς αβάσιμους και ανιστόρητους ισχυρισμούς, που έχουν διαδοθεί κατά καιρούς κι από διάφορους «ειδικούς» ή διάφορα κέντρα -σχετικά με το ποιοι είναι οι κάτοικοι της χερσονήσου του Αίμου και περί της συνέχειας του ελληνικού έθνους.

«Τα στοιχεία της Γενετικής αποδεικνύουν αδιαμφισβήτητα ότι οι σημερινοί κάτοικοι της Κρήτης είναι απόγονοι των Μινωιτών που ζούσαν στον ίδιο τόπο. Στην υπόλοιπη Ελλάδα, οι Έλληνες σε ποσοστό 70% έχουν ίδια γενετική σύσταση με τους Μυκηναίους -αυτό ήταν ένα ανέλπιστο κατά κάποιον τρόπο, εύρημα. Η γενική συνέχεια των Ελλήνων υποστηρίζεται πλήρως από τα πλέον τεκμηριωμένα δεδομένα», αναφέρει ο καθηγητής.

Το σχετικό άρθρο του έγκριτου επιστημονικού περιοδικού Science: «Οι Έλληνες έχουν πράγματι σχεδόν μυθική καταγωγή, όπως αποκαλύπτει το αρχαίο DNA»

Η σπουδαία πρόοδος στην επιστήμη της γενετικής και η αξιοποίηση του DNA από αρχαίους σκελετούς και άλλα δείγματα, οδηγούν και σε άλλα πολύ ενδιαφέροντα συμπεράσματα. Όπως σημειώνει ο Κώστας Τριανταφυλλίδης, σύμφωνα με την αρχαιογενετική, ο σημερινός άνθρωπος έφτασε στην Ελλάδα πριν από 200.000 χρόνια, και όχι πριν από 40.000 χρόνια όπως πιστευόταν μέχρι πρότινος. Επίσης, όπως αποδείχτηκε, όλοι μας έχουμε και λίγο DNA από… Νεάντερταλ! Συγκεκριμένα, οι κάτοικοι της Ευρασίας είναι κατά 2,5% Νεάντερταλ, και οι Έλληνες κατά 2%, γεγονός που καταδεικνύει ότι το άλλο ανθρώπινο είδος που συνυπήρξε πριν από πολλές χιλιάδες χρόνια με τον Homo Sapiens, έχει αφήσει τα ίχνη του και στη σημερινή εποχή…

Οι Έλληνες, δε, έχουν πολύ στενή συγγένεια με τους κατοίκους της νότιας Ιταλίας. Χαρακτηριστικό είναι ότι το DNA των Σικελών ταυτίζεται σε ποσοστό άνω του 37% με το δικό μας. Σχετικά με το DNA των σύγχρονων Τούρκων, δε, παρατηρούνται πολλές εκπλήξεις, ενώ όπως φαίνεται δεν παρατηρούνται επιμιξίες μεταξύ των Τούρκων και των Ελλήνων στους κατοίκους του ελλαδικού χώρου.

Εξηγώντας αυτά τα πορίσματα, ο διακεκριμένος ερευνητής αναφέρεται στις τρεις μεγάλες εισβολές που υπέστη ο Ελληνισμός δια μέσου των αιώνων, χωρίς, ωστόσο, λόγω διάφορων πολιτιστικών και θρησκευτικών παραγόντων, κυρίως, να επηρεάσουν, έστω και λίγο, τη γενετική μας συνέχεια.

Ο Κώστας Τριανταφυλλίδης μας εξηγεί επίσης ότι η μεγάλη αυτή επιστημονική πρόοδος στη γενετική, διευρύνει σε τεράστια επίπεδα τις δυνατότητες της σύγχρονης ιατρικής.

Δείτε τη συνέντευξη του Κώστα Τριανταφυλλίδη:

Πλέον, μπορούμε να μελετήσουμε ολόκληρο το DNA και να γίνει έγκαιρα και αξιόπιστα η αιτιολογική εμφάνιση κάποιας κληρονομικής ασθένειας, όπως και η επεξεργασία του ανθρώπινου γονιδιώματος για τη θεραπεία ασθενειών. Το DNA μας δείχνει επίσης και την προδιάθεση -ή επιπλέον προστασία- που έχουν οι άνθρωποι έναντι διάφορων ασθενειών. Βεβαίως, απαιτείται μεγάλη προσοχή για τα θέματα βιοηθικής που προκύπτουν.

Τέλος, ο Κώστας Τριανταφυλλίδης αναφέρεται και σε εταιρείες του εξωτερικού, οι οποίες προσφέρουν την υπηρεσία της παρουσίασης της προσωπικής μας καταγωγής, βάσει του DNA μας. Ήδη, εκατομμύρια άνθρωποι έχουν στείλει δείγμα του DNA τους -συνήθως με σάλιο- και έναντι αμοιβής λαμβάνουν πληροφορίες σχετικά με την απώτατη καταγωγή τους, ενώ εντοπίζουν και συγγενείς τους σε όλο τον κόσμο.

Ο καθηγητής είναι επιφυλακτικός σχετικά με αυτή τη «μόδα» και επισημαίνει ότι πρόκειται ουσιαστικά για «ψυχαγωγικά τεστ», τα οποία βασίζονται στις βάσεις δεδομένων που έχουν οι εταιρείες, από νεότερα και παλαιότερα δείγματα DNA. Για αυτό, όπως εξηγεί, τα αποτελέσματα μπορεί να διαφέρουν από τη μία εταιρεία στην άλλη.

«Εγώ δεν θα έδινα το DNA μου για ψυχαγωγικούς λόγους», σημειώνει. «Θα μπορούσαν να πάρουν τα δεδομένα χάκερ, ή μπορεί οι εταιρείες να τα πουλάνε σε φαρμακευτικές εταιρείες, ή ακόμα με κάποιον τρόπο να χρησιμοποιηθούν εις βάρος μας στο μέλλον»…

Πηγή: newsbomb

Διαβάστε Περισσότερα...

Οι άφθαρτοι και αθάνατοι χρυσοφόροι πολεμιστές της αρχαίας Μακεδονίας

Με χρυσές μάσκες έθαβαν τους πολεμιστές και τις εύπορες νεαρές γυναίκες στην αρχαϊκή εποχή, όπως δείχνουν εντυπωσιακά ευρήματα από το Αρχοντικό Πέλλας.

Ήταν γενναίοι, ατρόμητοι στη μάχη, σκληροί πολεμιστές. Και ως τέτοιοι είχαν ταφές με ηρωικό χαρακτήρα, γεγονός που αντανακλά τη δύναμή τους στην πορεία για την κατοχύρωση εδαφικών κτήσεων.

Οι γενναίοι πολεμιστές της αρχαίας Μακεδονίας θάβονταν κατά την Αρχαϊκή περίοδο (6ος π.Χ. αιώνας) με χρυσές μάσκες, χρυσά ελάσματα και εποφθάλμια. Ανάλογα οι εύπορες νεαρές γυναίκες έφεραν στο πρόσωπο επίσης χρυσές μάσκες, διαδήματα και πλούσια κοσμήματα.

Οι πολύχρονες ανασκαφές στο Αρχοντικό Πέλλας έφεραν στο φως πλήθος τέτοιων κτερισμάτων και αποκάλυψαν μια ταφική πρακτική που έχει την ερμηνεία της στην προαιώνια αγωνία του ανθρώπου για τη φθορά και στη βαθιά του πίστη για την ύπαρξη ζωής μετά τον θάνατο.

Όπως ο χρυσός είναι άφθαρτος, έτσι και ο γενναίος πολεμιστής θα μείνει αθάνατος και θα θυμίζει στο διηνεκές τη λαμπρή του παρουσία στη μάχη.

Χρυσά προσωπεία βρέθηκαν παλαιότερα σε ταφικό σύνολο αρχαίου νεκροταφείου, το οποίο χρονολογείται στο 520-500 π.Χ., στη Σίνδο Θεσσαλονίκης και σχετικά πρόσφατα στο νεκροταφείο της Αχλάδας στη Φλώρινα. Βρέθηκαν ακόμη στις Αιγές, στην Πύδνα, στη Μίεζα, στην Εορδαία και αλλού. Ωστόσο οι μάσκες που αποκαλύφθηκαν στο μεγάλο νεκροταφείο του Αρχοντικού Πέλλας και στις περισσότερες από 1.000 ταφές που ανασκάφηκαν εντυπωσιάζουν.

Ο αρχαίος οικισμός του Αρχοντικού Πέλλας, που κατοικούνταν από τη νεολιθική εποχή μέχρι τους υστεροβυζαντινούς χρόνους, βρισκόταν στον ΒΔ μυχό του Θερμαϊκού κόλπου. «Πρόκειται ενδεχομένως για την Τύρισσα, που αργότερα αναφέρεται ως πόλισμα ανάμεσα στην Πέλλα και στην Κύρρο», σύμφωνα με τον αρχαιολόγο που επί σειρά ανέσκαπτε το Αρχοντικό, Παύλο Χρυσοστόμου. Η στρατηγική του θέση κατέστησε το Αρχοντικό ένα σπουδαίο εμπορικό κέντρο, που βοήθησε στις ανταλλαγές μεταξύ του Αιγαίου, της μακεδονικής ενδοχώρας και των Βαλκανίων.

Οι ανασκαφές του Παύλου Χρυσοστόμου και της ομάδας του έχουν εντοπίσει τέσσερα νεκροταφεία γύρω από τον οικισμό, με τις ταφές να χρονολογούνται από την Ύστερη Εποχή του Σιδήρου μέχρι τα Πρώιμα Ελληνιστικά Χρόνια.

Σε εφτά από τις ταφές -4 ανδρικές και 3 γυναικείες- οι νεκροί έφεραν ολόχρυσες μάσκες στο πρόσωπο, ενώ εκτιμάται ότι τα χρυσά προσωπεία ήταν πολλά περισσότερα, σε συλημένους ήδη από την αρχαιότητα τάφους. Οι αρχαιοκάπηλοι απέσπασαν τα χρυσά, πολύτιμα ευρήματα, μαζί με τυχόν κοσμήματα, αγγεία και προσωπικά αντικείμενα των νεκρών.

Σε μία από τις γυναικείες ταφές, μιας νεαρής γύρω στα 30 που πέθανε περίπου το 540-530 π.Χ., η χρυσή μάσκα έφερε οπές από τις οποίες περνούσε κλωστή για να τη συγκρατεί στο πρόσωπο και να έμενε στη θέση της, όταν θα άρχιζε η αποσύνθεση. Ο τρόπος ταφής μαρτυρά ένα πρόσωπο υψηλού κύρους με ξεχωριστό ρόλο και θέση στην τοπική κοινωνία του Αρχοντικού, καταγόμενο από ένα ισχυρό γένος.

Οι χρυσές μάσκες είχαν πάνω τους σύμβολα, όπως λιοντάρια και άλλα αιλουροειδή, μυθικά όντα, όπως σφίγγες, δελφίνια, δέντρα, όστρακα, και φυτικά μοτίβα, που αντιπροσωπεύουν τη γη, τον ουρανό και το υγρό στοιχείο.

Σε αντίθεση με τις μάσκες στα γυναικεία πρόσωπα, αυτές των πολεμιστών συγκρατούνταν με το χάλκινο κράνος, ενώ σε άλλες ταφές βρέθηκαν χρυσά και σπανιότερα επίχρυσα εποφθάλμια ελάσματα που υποκαθιστούσαν τις μάσκες και τοποθετούνταν στη θέση των ματιών.

Από το 570 π.Χ. και μετά στη Μακεδονία εμφανίζεται μια έξαρση του εθίμου με τα χρυσά επιστόμια, τα οποία έφραζαν το στόμα του νεκρού, καθώς και χρυσά διαδήματα για τις γυναικείες ταφές.

Οι γενναίοι πολεμιστές και οι εύπορες νεαρές γυναίκες θάβονταν με τα αγαπημένα τους αντικείμενα, ακόμη και τα πιο ακριβά και πολύτιμα κοσμήματα, ενώ πλήθος πήλινων και χάλκινων αγγείων, όπλα, συμποσιακά σκεύη και μεταλλικά ομοιώματα ρίχνονταν στον τάφο. Όσο πιο σημαντικό πρόσωπο ήταν ο νεκρός ή η νεκρή τόσο περισσότερα κτερίσματα έφερε μαζί στο αιώνιο ταξίδι.

Ειδικά δε για τον χρυσό, σχετιζόταν με τα διαβατήρια έθιμα και τις δοξασίες της εποχής για τη μετά θάνατον ζωή και συμβόλιζε την άφθαρτη σχέση του νεκρού με τον χρόνο. Συμβόλιζε με άλλα λόγια πως αυτός θα έμενε στην αιωνιότητα για να θυμίζει τα σπουδαία κατορθώματά του στη μάχη ή στην κοινωνική ζωή.

Για τους ανασκαφείς του Αρχοντικού το έθιμο της χρυσής νεκρικής μάσκας ξεκίνησε σε μακεδονικό έδαφος και πιθανόν συνδέει τους κατοίκους με την Αργολίδα πριν την Κάθοδο των Δωριέων, ενισχύοντας έτσι τον ισχυρισμό για την καταγωγή των Τημενιδών από τους Δωριείς.

Όλα τα εντυπωσιακά ευρήματα από τον αρχαιολογικό χώρο του Αρχοντικού εκτίθενται σήμερα στο Αρχαιολογικό Μουσείο Πέλλας, προκαλώντας τον θαυμασμό των Ελλήνων και ξένων επισκεπτών.

*Οι φωτογραφίες προέρχονται από την παρουσίαση του Παύλου Χρυσοστόμου, «Οι Μακεδόνες του Αρχοντικού Πέλλας», που έγινε σε ημερίδα του Αρχαιολογικού Μουσείου Πέλλας, καθώς και από το Αρχαιολογικό Μουσείο Πέλλας.

Μ. Ριτζαλέου

Πηγή: Voria

Διαβάστε Περισσότερα...

Οι Έλληνες φιλόσοφοι που «κρύβονται» στο «Σχολείο της Αθήνας» του Ραφαήλ

«Η Σχολή των Αθηνών», που δείχνει μερικούς από τους αρχαίους Έλληνες φιλοσόφους, του Ραφαήλ. Μουσεία του Βατικανού. Εικόνα: Δημόσιος τομέας

Αρκετοί από τους πιο σημαντικούς Έλληνες φιλοσόφους και στοχαστές απεικονίζονται στο αριστούργημα του Ραφαήλ τη Σχολή των Αθηνών που κοσμεί το Αποστολικό Παλάτι στο Βατικανό.

Ζωγραφισμένο μεταξύ 1509 και 1511, απεικονίζει μια κοινότητα φιλοσόφων, μαθηματικών και επιστημόνων από την Αρχαία Ελλάδα, συμπεριλαμβανομένου του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη. Γνωρίζετε όμως ότι, εκτός από τους δύο φιλοσόφους στο κέντρο του πίνακα, υπάρχουν ακόμη έξι «κρυμμένοι»;

Στο έργο του, ο Ραφαήλ θέλησε να αποτίσει το βαθύτερο φόρο τιμής στους μεγαλύτερους φιλοσόφους στην ιστορία, αρκετοί από τους οποίους προσπάθησαν σε όλη τους τη ζωή να ανακαλύψουν τον πρωταρχικό κινητήριο παράγοντα, ή αιτία, στο σύμπαν, έναν κλάδο σκέψης που ονομάζεται «η θεωρητική γνώση των πρώτων αρχών και αιτίων».

Δείχνει επίσης γλυπτά των Ελληνικών θεών - Αθηνά (που απεικονίζεται ως η Ρωμαϊκή θεά Μινέρβα), που αντιπροσωπεύει τη Σοφία, και του Απόλλωνα, που αντιπροσωπεύει το Φως και τη Μουσική, σε μια άμεση αναφορά στο μεγαλείο της Ελληνικής μυθολογίας και τη συμβολή της στον δυτικό κόσμο.

Εν ολίγοις, ο πίνακας του Ραφαήλ είναι το Who is Who του αρχαίου Ελληνικού πολιτισμού.

Ποιοι είναι οι αρχαίοι Έλληνες φιλόσοφοι στον πίνακα του Ραφαήλ

Πλάτωνας και Αριστοτέλης

Πλάτωνας και Αριστοτέλης, Η Σχολή των Αθηνών. Εικόνα: Δημόσιος τομέας

Οι δύο κύριες φιγούρες του έργου της τοιχογραφίας τοποθετούνται ακριβώς κάτω από την καμάρα, ένα τέχνασμα για να τραβήξει το βλέμμα του θεατή στο πιο σημαντικό μέρος του πίνακα. Εδώ, βλέπουμε δύο άνδρες που εκπροσωπούν αποτελεσματικά τις διαφορετικές φιλοσοφικές σχολές — τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη.

Ένας ηλικιωμένος Πλάτων στέκεται στα αριστερά, δείχνοντας το δάχτυλό του προς τον ουρανό. Δίπλα του ο μαθητής του Αριστοτέλης. Σε μια επίδειξη υπέροχης προκοπής, ο Αριστοτέλης απλώνει το δεξί του χέρι κατευθείαν προς τον θεατή. Κάθε άνδρας κρατά ένα αντίγραφο των βιβλίων του στο αριστερό του χέρι—Τίμαιος για τον Πλάτωνα και Νικομάχεια Ηθική για τον Αριστοτέλη.

Ο Σωκράτης, ο ιδρυτής της δυτικής φιλοσοφίας

Ο Σωκράτης απεικονίζεται να δίνει διαλέξεις στους μαθητές του. Εικόνα: Δημόσιος τομέας

Στα αριστερά του Πλάτωνα, ο Σωκράτης είναι αναγνωρίσιμος χάρη στα ξεχωριστά χαρακτηριστικά του. Λέγεται ότι ο Ραφαήλ ήταν σε θέση να χρησιμοποιήσει μια αρχαία προτομή με πορτρέτο του φιλοσόφου ως οδηγό του.

Ανάμεσα στο πλήθος που περιβάλλει τον Σωκράτη είναι και οι μαθητές του, μεταξύ των οποίων ο στρατηγός Αλκιβιάδης και ο Αισχίνης.

Ο Σωκράτης πιστώνεται ως ο ιδρυτής της δυτικής φιλοσοφίας και μεταξύ των πρώτων ηθικών φιλοσόφων της ηθικής παράδοσης της σκέψης.

Πυθαγόρας, ο θεωρητικός της μετεμψύχωσης

Η φιλοσοφία του Πυθαγόρα επηρέασε τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη. Εικόνα: Δημόσιος τομέας

Σε πρώτο πλάνο, ο Πυθαγόρας κάθεται με ένα βιβλίο και ένα μελανοδοχείο, περιτριγυρισμένος επίσης από μαθητές.

Η επίδραση του Πυθαγόρα στα μαθηματικά και τη φιλοσοφία παραμένει ισχυρή σήμερα. Η φιλοσοφία του επηρέασε τόσο τον Πλάτωνα όσο και τον Αριστοτέλη και μέσω αυτών οι ιδέες του ήταν θεμελιώδεις στη δυτική φιλοσοφία.

Η διδασκαλία που ταυτίζεται πιο ασφαλώς με τον Πυθαγόρα είναι η μετεμψύχωση, ή η «μεταμόσχευση των ψυχών», η οποία υποστηρίζει ότι κάθε ψυχή είναι αθάνατη και, μετά το θάνατο, εισέρχεται σε ένα νέο σώμα.

Ευκλείδης, ο πατέρας της γεωμετρίας

Ο Ευκλείδης έθεσε τα θεμέλια της γεωμετρίας. Εικόνα: Δημόσιος τομέας

Καθρεφτίζοντας τη θέση του Πυθαγόρα στην άλλη πλευρά, ο Ευκλείδης, που θεωρείται ο «πατέρας της γεωμετρίας», σκύβει να δείξει κάτι με πυξίδα. Οι μικροί μαθητές του προσπαθούν με ανυπομονησία να κατανοήσουν τα μαθήματα που τους διδάσκει.

Ο Ευκλείδης είναι κυρίως γνωστός για την πραγματεία Στοιχεία, η οποία καθιέρωσε τα θεμέλια της γεωμετρίας που κυριάρχησαν σε μεγάλο βαθμό στον τομέα μέχρι τις αρχές του 19ου αιώνα.

Πτολεμαίος, ο μεγάλος μαθηματικός και αστρονόμος

Ο Πτολεμαίος ήταν μεγάλος μαθηματικός. Εικόνα: Δημόσιος τομέας

Ο μεγάλος μαθηματικός και αστρονόμος Πτολεμαίος βρίσκεται ακριβώς δίπλα στον Ευκλείδη, με την πλάτη στραμμένη στον θεατή. Φορώντας μια κίτρινη ρόμπα, κρατά στο χέρι του μια επίγεια σφαίρα. Πιστεύεται ότι ο γενειοφόρος άνδρας που στέκεται μπροστά του κρατώντας μια ουράνια σφαίρα είναι ο αστρονόμος Ζωροάστρης.

Ο Πτολεμαίος έγραψε περίπου δώδεκα επιστημονικές πραγματείες, μερικές από τις οποίες ήταν σημαντικές για τη μεταγενέστερη βυζαντινή, ισλαμική και δυτικοευρωπαϊκή επιστήμη.

Διογένης: Ο αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος του κυνισμού

Ο Διογένης ήταν ένας άστεγος από επιλογή του οποίου στόχος της ζωής ήταν η αναζήτηση της σοφίας. Εικόνα: Δημόσιος τομέας

Ο Διογένης ήταν ο ιδρυτής της κυνικής φιλοσοφίας και ήταν μια αμφιλεγόμενη προσωπικότητα στην εποχή του, ζώντας μια απλή ζωή και ασκώντας κριτική στις πολιτιστικές συμβάσεις.

Ο Διογένης ο Κυνικός (γνωστός και ως Διογένης της Σινώπης) θα μπορούσε να ήταν ο πρώτος αναρχικός, ή ο πρώτος παράλογος, ή ο πρώτος σατιριστής ή ο πρώτος φυσιοδίφης — ανάλογα με την οπτική γωνία του αναγνώστη. Με τα σημερινά δεδομένα, ο Διογένης ήταν ένας άστεγος από επιλογή του οποίου στόχος της ζωής ήταν η αναζήτηση της σοφίας.

Ηράκλειτος: Ο Έλληνας φιλόσοφος της σοφίας

Ηράκλειτος: «Κανένας άνθρωπος δεν περπατά στο ίδιο ποτάμι δυο φορές». Εικόνα: Δημόσιος τομέας

Ο Ηράκλειτος ήταν αρχαίος Έλληνας προσωκρατικός φιλόσοφος από την πόλη της Εφέσου, η οποία ήταν τότε μέρος της Περσικής Αυτοκρατορίας. Έβλεπε τον κόσμο να είναι συνεχώς σε ροή, να αλλάζει καθώς παρέμενε ο ίδιος, το οποίο εξέφρασε με το ρητό, «Κανένας άνθρωπος δεν περπατά στο ίδιο ποτάμι δυο φορές. Διότι το ποτάμι δεν είναι ποτέ ίδιο, αλλά ούτε κι ο άνθρωπος.».

Ήταν ένας αυτοδίδακτος πρωτοπόρος της σοφίας. Ήταν ένας μελαγχολικός χαρακτήρας και δεν απολάμβανε τη συντροφιά των άλλων, καθιστώντας τον έναν από τους λίγους απομονωμένους χαρακτήρες της τοιχογραφίας.

Διαβάστε Περισσότερα...