Amfipoli News
Σάββατο 25 Μαρτίου 2023
Οι αρχαίες ελληνικές πόλεις της Κίνας : Από τον Διόνυσο και τον Ηρακλή στον Μέγα Αλέξανδρο και τους διαδόχους του!
Η Νύμφη Λάρισσα - Ο Πηνειός γιος του Ωκεανού
Η Νύμφη Λάρισσα
Γύρω από το όνομα Λάρισα, έχουν δημιουργηθεί αρκετοί μύθοι με τους οποίους οι Θεσσαλοί προσπάθησαν να εξηγήσουν την προέλευση της ονομασίας της και να υμνήσουν την πρωτεύουσά τους της οποίας η ίδρυση χάνονταν τόσο πίσω στο χρόνο που μόνον οι εικασίες μπορούσαν να προσεγγίσουν. Κατά την επικρατέστερη εκδοχή η Λάρισσα προήλθε από την Πελασγική λέξη λάας που σημαίνει βράχος, απ’ όπου και η λέξη λαός. Σύμφωνα με μία εκδοχή η νύμφη Λάρισα παίζοντας με το τόπι της δίπλα στον Πηνειό, γλίστρησε και πνίγηκε στα νερά του και από τότε πήρε το όνομά της η πόλη. Η Λάρισα, σύμφωνα με τον μύθο ήταν σύζυγος του Ποσειδώνα και μητέρα του Αχαιού, του Φθία και του Πελασγού. Σύμφωνα με άλλη εκδοχή, η Λάρισα κτίστηκε από το Λάρισο, γιο του Πελασγού πριν από 4.000 χρόνια περίπου. Το όνομά της είναι πελασγικό και σημαίνει φρούριο ή ακρόπολη.
Ο Πηνειός γιος του Ωκεανού
Ο Πηνειός ποταμός που διασχίζει την πόλη, κατά την μυθολογία, ήταν γιος του Ωκεανού και της Τυθήος, και με την νύμφη Κρέουσα γέννησε τον Ιψέα, βασιλιά των Λαπίθων. Στην περιοχή του Πηνειού ζούσε ο θεός Απόλλωνας, θεός της μουσικής, του φωτός και του κάλλους. Εκεί ερωτεύτηκε την Δάφνη, κόρη του Πηνειού. Φοβούμενος ο Πηνειός για την τύχη της κόρης του την μεταμόρφωσε στο θάμνο δάφνη και από τότε ζει και ανθίζει αιώνια στις όχθες του.
Τα δάκρυα που σχημάτισαν τον Πηνειό
Μια φορά κι έναν καιρό οι θεοί του Ολύμπου ζήλεψαν την εύνοια του Απόλλωνα για το όμορφο βουνό την Πίνδο, στην οποία είχε εμπιστευθεί τις αγαπημένες του Μούσες και Νύμφες. Για να ματαιώσει τα τυχόν άσχημα σχέδια τους ο θείος Απόλλων πάντρεψε την Πίνδο με ένα όμορφο και γενναίο παλικάρι, τον ξακουστό Λίγκο (το βουνό Χάσια). Το ζευγάρι ζούσε αγαπημένο και ευτυχισμένο και από την ένωση τους άρχισαν να ξεπροβάλουν μαγευτικές κοιλάδες και γοητευτικά τοπία στη Δυτική Θεσσαλία. Αυτό εξόργισε ακόμη περισσότερο τους άλλους θεούς, που απαίτησαν το χωρισμό της Πίνδου και του Λίγκου. Μάταια εκείνοι παρακαλούσαν και έχυναν πικρά δάκρυα για να τους αφήσουν ενωμένους, οι θεοί σκληροί και αμετάπειστοι ανάγκασαν το ζευγάρι να χωρίσει. Παρόλα αυτά, η Πίνδος και ο Λίγκος (Χάσια) νοσταλγούσαν τη χαμένη αγάπη κι ευτυχία τους και συνέχεια δάκρυζαν. Από τα δάκρυα τους δημιουργήθηκε το μεγάλο θεσσαλικό ποτάμι ο Πηνειός, που πηγάζει από το σημείο του χωρισμού των δυο βουνών.
Μια ματιά στην Ιστορία
Οι προϊστορικοί οικισμοί που ήλθαν στο φως στα όρια της σύγχρονης πόλης της Λάρισας μαρτυρούν την κατοίκηση της σε αυτή από την Νεολιθική Εποχή (6η χιλιετία). Η θέση που καταλαμβάνει η σημερινή πόλη κατοικείται συνεχώς από την νεολιθική εποχή ως σήμερα και είναι ίσως από τις αρχαιότερες πόλεις στον κόσμο με συνεχή κατοίκηση τουλάχιστον 8.000 ετών. Από τους έξι προϊστορικούς οικισμούς που εντοπίζονται στα όρια της σύγχρονης πόλης, ο λόφος «Φρούριο», η αρχαία ακρόπολη, κατοικείται από την Πρώιμη εποχή του Χαλκού (αρχές της 3ης χιλιετίας π.Χ.) συνεχώς, κατά τη διάρκεια όλων των επόμενων ιστορικών περιόδων. Στους αρχαϊκούς χρόνους (7ος-4ος αι. π.Χ.) διαμορφώνεται η ισχυρή πρωτεύου- σα της Πελασγιώτιδας, η Λάρισα, πάνω στην ακρόπολη καθώς και στις ανατολικές και νότιες υπώρειες αυτής.
Οι Θεσσαλοί αφού κυριάρχησαν των προθεσσαλικών Πελασγικών φύλων διασπάστηκαν σε τέσσερα φυλετικά κράτη που ονομάστηκαν «τετράδες ή μοίρες», την Πελασγιώτιδα, την Εστιαιώτιδα, τη Θεσσαλιώτιδα και τη Φθιώτιδα σε αντιστοιχία με τις σημερινές περιοχές της Λάρισας, των Τρικάλων, της Καρδίτσας και των Φαρσάλων. Η διαίρεση αυτή είχε κυρίως γεωγραφικό, οικονομικό και διοικητικό χαρακτήρα. Τον 4ο αι. οι θεσσαλικές πόλεις συγκροτούν ομόσπονδο κράτος με πολιτικό και οικονομικό χαρακτήρα, το λεγόμενο «Κοινό των Θεσσαλών», του οποίου ο ανώτατος άρχων ονομάζεται «ταγός». Ως πρώτος ταγός αναφέρεται ο Αλεύας ο Πυρρός, ιδρυτής του ηγεμονικού οίκου της Λάρισας, που κυβερνούσε τους Πελασγιώτες.
Ο ίδιος οργάνωσε τη συμμαχία στρατιωτικά. Κάθε τετράδα ήταν διαιρεμένη κατά κλή- ρους, ο καθένας από τους οποίους έπρεπε να προσφέρει 40 ιππείς και 80 πελταστές (οπλίτες) στο Κοινό των Θεσσαλών. Η απουσία των πεζών είναι αποτέλεσμα της ικανότητας των Θεσσαλών να εκτρέφουν μεγάλο αριθμό αλόγων και να κινητοποιούν πολυάριθμους ιππείς.
Οι Αλευάδες, η αριστοκρατική οικογένεια που κυβερνούσε την Πελασγιώτιδα, φιλοξενούσε προσωπικότητες του πνεύματος όπως τους ποιητές Ανακρέωντα, Σιμωνίδη, Πίνδαρο, Βακχυλίδη, φιλοσόφους όπως το σοφιστή Γοργία και τον ιατρό Ιπποκράτη.

Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων

Εκθέματα Ρωμαϊκής Περιόδου - Διαχρονικό Μουσείο Λάρισας
Τον 4ο περίπου αι. π.Χ., οι έριδες μεταξύ Λάρισας και Φαρσάλου, στην προσπάθεια της πρώτης να διατηρήσει τη δύναμη της και την πρωτοκαθεδρία της στο θεσμό της ταγείας, οδήγησαν τις δύο πόλεις σε συγκρούσεις από τις ο- ποίες η Λάρισα εξήλθε νικήτρια με τη βοήθεια δυνάμεων από την Κεντρική Ελλάδα. Η συνεχόμενη όμως διαμάχη την αποδυνάμωσαν με αποτέλεσμα να κατακτηθεί από τους Μακεδόνες, όταν ο Φίλιππος ο Β’ εισέβαλε στην περιοχή. Από το 344 π.Χ. έως το 196 π.Χ. η Λάρισα ήταν υποταγμένη στο όνομα ενός συνασπισμού στους βασιλείς της Μακεδονίας. Αργότερα όμως όταν οι Ρωμαίοι εισέβαλαν στην περιοχή, απελευθερώνοντας τη Λάρισα από τους Μακεδόνες, στην εξουσία επικράτησε η αντιμακεδονική παράταξη η οποία ευνοούνταν από τους Ρωμαίους κατακτητές. Κάτω από τη δική τους δημοκρατική διακυβέρνηση, η πόλη γνώρισε μια σύντομη αναλαμπή ακμής χωρίς να παραλείπονται και πολλές φάσεις παρακμής.
Μια από τις πιο λαμπρές στιγμές στην ιστορία της ήταν η θεσμοθέτηση των Ελευθέριων. Τα Ελευθέρια που θεσμοθετήθηκαν προς τιμήν του Ελευθερίου Διός, κατά το 2ο αιώνα π.Χ., ήταν μια μεγάλη πανθεσσαλική γιορτή με απήχηση σε όλο τον αρχαίο ελληνικό κόσμο, σε πόλεις της Μικράς Ασίας ακόμη και της Ιταλίας. Αυτά περιελάμβαναν μεγάλους ιππικούς, φιλολογικούς, χορευτικούς, γυμνικούς και μουσικούς αγώνες.
Κασσώπη: Το Ελληνικό Μάτσου Πίτσου - Η αρχαία πόλη της Ηπείρου που την «θυμούνται» ακόμα στο Αφγανιστάν
Στη σημερινή περιοχή του χωριού Καμαρίνα στον νομό της Πρέβεζας, τον 4ο αιώνα π.Χ. αναπτύχθηκε ένα σπουδαίο πολιτιστικό και οικονομικό κέντρο, η Κασσώπη.
Μερικοί αποκαλούν την περιοχή ως «ελληνικό Μάτσου Πίτσου», που σημαίνει «αρχαίο βουνό» κατά αντιστοιχία της αρχαίας πόλης των Ίνκα στο νότιο Περού που χάθηκε με απότομο τρόπο.
Δημιουργήθηκε από τους Κασσωπαίους, ένα από τα σημαντικότερα φύλα της αρχαίας Ηπείρου. Από τον βορρά συνόρευε με τον ποταμό Αχέροντα, από τον νότο με τον Αμβρακικό Κόλπο, ενώ τα όρια της από ανατολή και δύση ήταν ο Λούρος ποταμός και το Ιόνιο πέλαγος αντίστοιχα.
Παρακολουθείστε την εντυπωσιακή πτήση πάνω από τον αρχαιολογικό χώρο της Κασσώπης…
Ιστορική αναδρομή
Δεν είναι σίγουρο πότε ακριβώς ιδρύθηκε η αρχαία Κασσώπη. Ορισμένοι αρχαιολόγοι πιστεύουν ότι η πόλη ιδρύθηκε τον 8ο αιώνα π.Χ από Αρκάδες και Ηλείους.
Η πρώτη γραπτή αναφορά της πόλης έγινε το 6ο αιώνα π. Χ από τον Στέφανο Βυζάντιο, ενώ η επίσημη ανακοίνωση του Υπουργείου Πολιτισμού αναφέρει ότι » η Κασσώπη, πρωτεύουσα της Κασσωπαίας, κτίστηκε πριν τα μέσα του 4ου αι. π.Χ. (340 π.Χ), σε φυσικά οχυρή θέση, σε ένα οροπέδιο με υψόμετρο 550-650 μ., στις πλαγιές του Ζαλόγγου, με σκοπό να προστατεύσει από την εκμετάλλευση των Ηλείων αποίκων, την εύφορη πεδιάδα που απλωνόταν νοτιότερα».
Το σημείο όπου χτίστηκε η Κασσώπη λειτουργούσε σαν φυσικό οχυρό, καθώς το υψόμετρο ξεπερνούσε τα 600 μέτρα. Όλα τα σπίτια διέθεταν μεσημβρινό προσανατολισμό και άρτια κατασκευή και λειτουργικότητα, με κοινό αποχετευτικό διάδρομο και σκεπασμένο υπόνομο. Τον 4ο αιώνα π.Χ. γνώρισε σημαντική ακμή και οικονομική άνθιση με βάση το εμπόριο, την κτηνοτροφία και τη γεωργία, καθώς ήταν χτισμένη στην εύφορη πεδιάδα της σημερινής Πρέβεζας. Μάλιστα, είχε και δικό της νόμισμα που άλλοτε απεικόνιζε τον Δία και άλλοτε την Αφροδίτη. Μέσα στο πολυγωνικό τείχος της αρχαίας Κασσώπης υπήρχαν περίπου 600 διώροφα σπίτια, μέσα σε οικόπεδα των 230 m2.
Κατά τη διάρκεια του Πελοποννησιακού Πολέμου η Κασσώπη συμμάχησε με τους Σπαρτιάτες, σε αντίθεση με τα υπόλοιπα φύλα της Ηπείρου που τάχθηκαν υπέρ της Δηλιακής Συμμαχίας και των Αθηναίων.
Στη συνέχεια ο βασιλιάς Φίλιππος Β’ της Μακεδονίας, κατέλαβε μεταξύ άλλων και την Κασσώπη και την παρέδωσε σαν δώρο στον βασιλιά Αλέξανδρο Α΄ του ηπειρωτικού φύλου των Μολλοσών.
Ενδιαφέρον στην ιστορία έχει ότι ο Αλέξανδρος Α’ παντρεύτηκε την Κλεοπάτρα, αδελφή του Μεγάλου Αλεξάνδρου, και την ημέρα του γάμου δολοφονήθηκε ο Φίλιππος Β’ από τον Παυσανία.
Η χρήση του Ωδείου εκτός από μουσικές και λογοτεχνικές εκδηλώσεις, χρησιμοποιήθηκε και ως Βουλευτήριο του Κοινού των Ηπειρωτών.
Η αρχαία Κασσώπη και όλη η Ήπειρος ακολούθησε τον Μέγα Αλέξανδρο και την επεκτατική πολιτική του μέχρι τα βάθη της Ασίας, όταν ο στρατηγός Λυκίσκος κατέλαβε την Ήπειρο και εγκατέστησε μακεδονική φρουρά.
Είναι άξιο αναφοράς ότι στα πρώτα ντοκιμαντέρ για την απομακρυσμένη φυλή Καλάς (Kalash) στο ορεινό Πακιστάν, ένας ηλικιωμένος άνδρας δήλωσε ότι «θυμάται από την προφορική παράδοση ότι οι πρόγονοί του κατάγονταν από μια μακρινή ορεινή περιοχή, άπειρο χώρα (Ήπειρος), που είχε πολλά βουνά και ποτάμια που ένα το έλεγαν Τσίαμι (Θύαμις = Καλαμάς) και το άλλο πήγαινε στον Κάτω Κόσμο (Αχέρων)». Η παρακμή της σημαντικής πόλης άρχισε γύρω στο 170 π. Χ. Το 167 π. Χ ο Αιμίλιος Παύλος, με τη σταδιακή άνοδο της μακρόχρονης ρωμαϊκής περιόδου κατέστρεψε την Κασσώπη.
Προς το τέλος του 1ου αιώνα η πόλη εγκαταλείφθηκε οριστικά, με τους κατοίκους της να μεταφέρονται στη Νικόπολη.
Δίπλα στο Ζάλογγο
Ο βρετανός περιηγητής συνταγματάρχης Ουίλιαμ Μάρτιν Λικ ήταν ο πρώτος που ταύτισε τα ερείπια της περιοχής κοντά στο Ζάλογγο με την αρχαία Κασσώπη. Το 1805 επισκέφτηκε για πρώτη φορά την αρχαία Κασσώπη και τριάντα χρόνια αργότερα δημοσίευσε τη γραφική της παράσταση.
Το σημείο όπου χτίστηκε η Κασσώπη λειτουργούσε σαν φυσικό οχυρό, καθώς το υψόμετρο ξεπερνούσε τα 600 μέτρα. Παράλληλα γύρω από την περιοχή οικοδομήθηκε και πολυγωνικό τείχος που ενίσχυε την αμυντική θέση της Κασσώπης.
Ο Βρετανός περιηγητής συνταγματάρχης Ουίλιαμ Μάρτιν Λικ ήταν ο πρώτος που ταύτισε τα ερείπια της περιοχής κοντά στο Ζάλογγο με την αρχαία Κασσώπη.
Την αρχαία πόλη διέσχιζαν περίπου είκοσι κάθετοι δρόμοι οι οποίοι τη χώριζαν σε τρεις παράλληλες ζώνες με περισσότερα από 60 ορθογώνια οικοδομήματα. Από τα σημαντικότερα ήταν το θέατρο της Κασσώπης που χτίστηκε τον 3ο αιώνα, χωρούσε περίπου 2.500 χιλιάδες άτομα και λειτουργούσε και ως Βουλευτήριο.
Το Πρυτανείον ήταν ένα οικοδόμημα περίπου οκτώ δωματίων, ενώ το Καταγώγειον ήταν ένα δημόσιο κτίριο που ίσως να λειτουργούσε ως κέντρο εμπορικών συναλλαγών. Παρόμοιο οικοδόμημα έχει βρεθεί και στην αρχαία Ολυμπία.
Το θέατρο της Κασσώπης χτίστηκε τον 3ο αιώνα π.Χ. και είχε χωρητικότητα περίπου 2.500 ατόμων. Kατ’ άλλους συγγραφείς χωρούσε 6.000 άτομα. Ήταν το μεγαλύτερο από τα δύο συνολικά θέατρα που υπήρχαν στην πόλη. Η Αφροδίτη λατρευόταν έντονα από τους Κασσωπαίους γι΄ αυτό και υπήρχε και ιερό αφιερωμένο στη θεά. Μέσα από τα τείχη της πόλης υπήρχαν τέσσερα νεκροταφεία και ένα μαυσωλείο το οποίο ανήκε σε σημαντικό ευγενή της πόλης. Είναι γνωστό ως «Βασιλόσπιτο» και πρόκειται για υπόγειο θολωτό τάφο μακεδονικής τεχνοτροπίας.
Τέλος, υπήρχαν ορισμένες ιδιωτικές οικίες, τα λεγόμενα «Σπίτια» που αποτελούνταν από προαύλιο χώρο, ανδρώνα, μαγειρείο, λουτρό και διάφορους άλλους βοηθητικούς χώρους.
mixanitouxronou.gr
Τι ήταν ο Ταράξιππος που τόσο έτρεμαν οι αρχαίοι Έλληνες
Οι πρόγονοί μας είχαν μια λέξη ειδικά αφιερωμένη σε έναν από τους χειρότερους εφιάλτες τους.
Ταράξιππο ονόμαζαν τον δαίμονα που τρόμαζε τα άλογα στις ιπποδρομίες, μια βασανισμένη ψυχή που στοίχειωνε τα ιπποδρόμια του ελλαδικού χώρου και καταλάγιαζε μόνο με θυσίες.
Ο Ταράξιππος ήταν ουσιαστικά Ταράξιπποι, πλήθος δαιμονίων δηλαδή που ενέδρευαν στους ιπποδρόμους και έκαναν τα άλογα να αφηνιάζουν, προκαλώντας συντριβές αρμάτων και τραυματισμούς ή θανάτους αρματηλατών.
Δεν ήταν μικρό πράγμα ο Ταράξιππος, που όπως μας λέει ο Παυσανίας ήταν περισσότερο επίθετο που αποδίδονταν στους δαίμονες του ιπποδρόμου παρά αυθύπαρκτη οντότητα. Ο δαίμονας έσπερνε όλεθρο και καταστροφή στα ιπποδρόμια και έπρεπε να καλοπιαστεί για να αφήσει ήσυχα τα άλογα και τους αναβάτες τους.
Κάθε πόλη-κράτος είχε τον δικό της Ταράξιππο, αν και ο γνωστότερος ήταν στην Ολυμπία. Αυτός την έστηνε στις στροφές του ιπποδρόμου και όταν περνούσαν από κει τα άλογα, έβγαινε και τα τρόμαζε. Αόρατος φυσικά στους αρματοδρόμους, το μόνο που έβλεπες από αυτόν ήταν οι τρομακτικές συνέπειες της δράσης του.
Γι’ αυτό και οι αρχαίοι Έλληνες φρόντιζαν να στήνουν βωμούς στις στροφές των ιπποδρόμων και οι ηνίοχοι να τελούν κατευναστικές θυσίες στο όνομά του πριν από τους αγώνες: «παραθέοντας δὲ κατὰ τοῦτο τοὺς ἵππους φόβος τε αὐτίκα ἰσχυρὸς ἀπ' οὐδεμιᾶς προφάσεως φανερᾶς καὶ ἀπὸ τοῦ φόβου λαμβάνει ταραχή, τά τε δὴ ἅρματα καταγνύουσιν ὡς ἐπίπαν καὶ οἱ ἡνίοχοι τιτρώσκονται: καὶ τοῦδε ἡνίοχοι ἕνεκα θυσίας θύουσι καὶ γενέσθαι σφίσιν ἵλεων εὔχονται τὸν Ταράξιππον», γράφει χαρακτηριστικά ο Παυσανίας στην «Ελλάδος περιήγησις».
Ποιος ήταν όμως ο Ταράξιππος που έβαζε τους προγόνους μας σε τέτοιο μπελά;
Ο Ταράξιππος της Ολυμπίας
Στην ελληνική μυθολογία αναφέρονται αρκετοί ονομαστοί Ταράξιπποι, κανείς τους όμως πιο γνωστός και τρομακτικός από τον Ταράξιππο της Ολυμπίας. Ο σπουδαίος ποιητής των ελληνιστικών χρόνων Λυκόφρων ο Χαλκιδεύς μας λέει πως ήταν ένας γίγαντας αυτός που είχε ενταφιαστεί στον ιππόδρομο και στοίχειωνε τα άλογα.
Ή ήταν ο γιος του γίγαντα, ένας ντόπιος ευγενής που είχε θυσιαστεί για να εξευμενίσει τους θεούς και να λήξει μια παρατεταμένη περίοδος ξηρασίας. Άλλοι αποδίδουν τον Ταράξιππο της Ολυμπίας στον φοβερό αρματοδρόμο Ωλένιο της Ολυμπίας, που σκοτώθηκε σε αγώνα, ή ακόμα και στον Δαμέωνα, τον σύντροφο του Ηρακλή στον πόλεμο.
Όπως ξέρουμε από την ελληνική μυθολογία, ο Δαμέων ακολούθησε τον Ηρακλή στην οδύσσειά του εναντίον του Αυγεία και τον συνακόλουθο άθλο του, σκοτώθηκε όμως από τον Κτεάτη. Κατά την παράδοση, το πιστό του άτι θάφτηκε δίπλα του, στοιχειώνοντας τον χώρο που μετατράπηκε αργότερα στον ιππόδρομο της Ολυμπίας.
Ο Παυσανίας μας λέει πάντως πως όλα αυτά είναι θρύλοι και ο Ταράξιππος συνδεόταν αποκλειστικά με τον Ποσειδώνα, τον θεό της θάλασσας και των αλόγων. Ο Ποσειδών Ίππος δεν σκότωσε εξάλλου τον Ιππόλυτο, τον γιο του Θησέα, στέλνοντας έναν μαινόμενο ταύρο να φοβίσει τα άλογα του άρματός του; Το άρμα αναποδογύρισε τελικά και ο Ιππόλυτος σκοτώθηκε από τον πραγματικό Ταράξιππο.
Η ελληνική μυθολογία παραθέτει αρκετά ακόμα ονόματα ως πιθανούς πρωταίτιους του δαίμονα των ιπποδρόμων και όλα τους έχουν να κάνουν με τοπικούς ήρωες που σκοτώθηκαν σε ιππικούς αγώνες. Μπορεί δηλαδή κάλλιστα να ήταν το πνεύμα όποιου είχε αφήσει τη ζωή του στο ιπποδρόμιο.
Υπάρχει πάντως και μια σαγηνευτική ιστορία που μας έρχεται από τον τραγικό Οίκο των Ατρειδών και αξίζει να τη μνημονεύσουμε…
Ο πανούργος βασιλιάς Οινόμαος και η θρυλική αρματοδρομία του με τον Πέλοπα
Πατέρας του καταραμένου βασιλιά των Μυκηνών, Ατρέα, και παππούς του Μενέλαου και του Αγαμέμνονα ήταν ο Πέλοπας, γιος αυτός του Ταντάλου, το έγκλημα του οποίου απλώθηκε σαν μάστιγα σε όλο το γένος των Τανταλιδών. Αφού επιβίωσε λοιπόν ο Πέλοπας από την περιπέτεια που είχε με τον πατέρα του, ο οποίος τον έκοψε κομματάκια και τον τάισε στους θεούς(!), θέλησε να πάρει γυναίκα όχι όποια κι όποια, αλλά την πεντάμορφη Ιπποδάμεια, την κόρη του βασιλιά Οινόμαου της Πίσας (πόλης-κράτους στην αρχαία Ηλεία).
Ο Πέλοπας αγαπούσε να βάζει στον εαυτό του δύσκολα, μιας και ο Οινόμαος είχε φονεύσει μέχρι τότε καμιά ντουζίνα επίδοξους γαμπρούς, καθώς είχε λάβει χρησμό πως ο γαμπρός του θα τον σκοτώσει τελικά (κατά άλλη εκδοχή, είχε ερωμένη την Ιπποδάμεια και δεν ήθελε να τη μοιραστεί). Κι έτσι προκαλούσε τους μνηστήρες σε αρματοδρομία αντοχής από τον Ναό του Διός στην Ολυμπία ως τον Ναό του Ποσειδώνα στον Ισθμό της Κορίνθου.
Αρματοδρομίες που ήξερε πως θα κέρδιζε φυσικά, μιας και γιος του Άρη καθώς ήταν είχε ζεμένα στο άρμα του θεϊκά άλογα. Ο Οινόμαος έπαιρνε πράγματι κάθε φορά τον αγώνα και το κεφάλι του αντιπάλου του στο τέλος, κατά την αρχική συμφωνία, τα οποία παλούκωνε σε πασσάλους γύρω από το παλάτι του. Κατά τους τοπικούς θρύλους, Ταράξιπποι έγιναν κάποιοι από τους μνηστήρες, όπως ο Αλκάθοος, ο βασιλιάς των Μεγαρέων. Αυτό αναφέρει ο Παυσανίας, πως επειδή έχασαν στην αρματοδρομία, μετατράπηκαν σε εχθρικά στοιχειά για κάθε αναβάτη.
Απτόητος απ’ όλα αυτά ο Πέλοπας και παρά το γεγονός ότι γνώριζε για το στημένο του πράγματος, είπε να δοκιμάσει την τύχη του. Και είπε να τη δοκιμάσει γιατί δεν θα το άφηνε στην τύχη φυσικά, κάθε άλλο. Είχε κι αυτός την εύνοια των θεών, μιας και όχι μόνο δεν τον κατασπάραξαν όταν ο πατέρας του τον τεμάχισε και τους τον σερβίρισε, αλλά με εντολή του Δία η Κλωθώ ταίριαξε όλα του τα κομμάτια φέρνοντάς τον ξανά στη ζωή.
Ο Ψευδο-Απολλόδωρος μας λέει στη «Βιβλιοθήκη του Απολλόδωρου» πως ο Ποσειδώνας του έδωσε ένα φτερωτό άρμα με τέτοιες δυνατότητες που ακόμα και στη θάλασσα μπορούσε να τρέξει χωρίς καν να βραχεί. Ακόμα κι έτσι όμως η μάχη ήταν αμφίρροπη, κι έτσι έκανε άλλο ένα βήμα: δωροδόκησε τον περίφημο ηνίοχο του Οινόμαου, Μυρτίλο, γιος του Ερμή αυτός, ώστε να σαμποτάρει το βασιλικό άρμα.
Ο Πέλοπας του υποσχέθηκε πως θα του έδινε το μισό βασίλειο ή την Ιπποδάμεια για ένα βράδυ, ό,τι αποφάσιζε ο Μυρτίλος, φτάνει να τον βοηθούσε να κερδίσει τον Οινόμαο. Έτσι κι έγινε, ο έμπιστος ηνίοχος αντικατέστησε τα ορειχάλκινα καρφιά στους άξονες του βασιλικού άρματος με κέρινα και τα υπόλοιπα θα ήταν ιστορία.
Μόλις ξεκίνησε η αρματοδρομία της Πίσας, το τέθριππο άρμα του Οινόμαου αναποδογύρισε και ο βασιλιάς σκοτώθηκε. Ή, κατά την άλλη εκδοχή, τον κέρδισε στα ίσα ο Πέλοπας με το φτερωτό άρμα του Ποσειδώνα και τον σκότωσε μετά ο ίδιος, διαφεύγοντας με την Ιπποδάμεια και τον Μυρτίλο. Όταν ωστόσο είπε ο τελευταίος να διεκδικήσει την αμοιβή του επιλέγοντας τη νύχτα με την Ιπποδάμεια, ο Πέλοπας τον σκότωσε κι αυτόν. Να τη βιάσει προσπάθησε ουσιαστικά, επισύροντας την οργή του νόμιμου πια συζύγου της.
Ο Ταράξιππος της Ολυμπίας ήταν λοιπόν σε αυτή την εκδοχή είτε ο βασιλιάς Οινόμαος είτε ο κατεργάρης Μυρτίλος. Ο οποίος καταράστηκε τον Πέλοπα και η κατάρα του απλώθηκε πάνω από τον Οίκο των Ατρειδών με τις γνωστές συνέπειες. Ο Πέλοπας, από την άλλη, για να εξευμενίσει τον νεκρό Μυρτίλο, του αφιέρωσε ένα ανάχωμα και θυσίασε προς τιμήν του θέλοντας να κάνει την οργή του να κοπάσει, όπως καταμαρτυρεί ο Παυσανίας.
Τελειώνοντας, υπάρχει άλλος ένας μύθος που συνδέεται με τον Ταράξιππο της Ολυμπίας, ακόμα πιο περίεργος από τους άλλους. Σύμφωνα με αυτόν, ο Πέλοπας έθαψε ένα μυστηριώδες αντικείμενο κοντά στο ιπποδρόμιο, ένα αντικείμενο που του έδωσε ο θηβαίος ήρωας Αμφίονας της Αντιόπης και, κατά τον Παυσανία, ήταν αυτό που τρόμαξε τα άλογα του Οινόμαου, αλλά και κάθε άλλο άλογο έκτοτε.
Ο Παυσανίας αποκαλύπτει πως την ιστορία του την είπε ένας Αιγύπτιος και μας λέει πως μπορεί να είναι αληθινή, καθώς ο Αμφίονας είχε μαγικές ικανότητες. Με τις θείες μελωδίες της λύρας του δεν ανέβαιναν εξάλλου μόνοι τους οι λίθοι που έφτιαξαν τα πρώτα τείχη της επτάπυλης Θήβας;
Ένας ακόμα διαβόητος Ταράξιππος ήταν αυτός που πανικόβαλλε τα άλογα στην Κόρινθο. Εδώ ήταν πιθανότατα ο Γλαύκος, ο γιος του Σισύφου, που στοίχειωσε τον ιππόδρομο του Ισθμού, γιατί είχε πεθάνει με τραγικό τρόπο. Είχε πάρει μέρος στους αθλητικούς αγώνες που διοργάνωσε ο Άκαστος για τον νεκρό πατέρα του Πελία, όταν -κατά τη γνωστότερη εκδοχή που παραθέτει ο λατίνος λόγιος Γάιος Ιούλιος Υγίνος- κατασπαράχθηκε από τα άλογά του, τα οποία τρελάθηκαν όταν ήπιαν νερό από μια μαγεμένη στέρνα…
newsbeast.gr
Η ΦΑΡΜΑΚΕΙΑ των ΕΡΜΙΑ, ΗΦΑΙΣΤΙΩΝΑ, ΜΕΓΑΛΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ και ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ
Του καθηγητή Χαράλαμπου Σπυρίδη (*),
Τέσσερις άνδρες, μία «τετρακτὺς» διακεκριμένων προσωπικοτήτων·
- ο ένας είναι ο θλαδίας, ο τρίπρατος, ο Πλατωνικός φιλόσοφος, ο τύραννος του Αταρνέως της Μυσίας, ο μοναδικός σύμμαχος του βασιλιά Φιλίππου Β΄ επί της Ασιανής γης, ο Ερμίας·
- ο άλλος είναι ο πολέμαρχος και «φιλαλέξανδρος» στρατηγός «χιλίαρχος ἐπὶ τῇ ἵππῳ τῇ ἑταιρικῇ», ο «ἕτερος ἐγώ» του στρατηλάτη Αλεξάνδρου, ο Ηφαιστίων·
- ο τρίτος είναι αυτός ο ίδιος ο κοσμοκράτορας Αλέξανδρος, ο Βασιλιάς της Μακεδονίας, ο Ηγεμών της Πανελλήνιας Συμμαχίας κατά της Περσικής αυτοκρατορίας, ο Βασιλιάς της Ευρώπης ως Ηγεμών των Ελλήνων, ο Φαραώ της Αιγύπτου, ο Βασιλιάς της Ασίας (αναγορεύθηκε στα Άρβηλα) και της Βορειοδυτικής Ινδίας και, τέλος, ο Βασιλιάς της Λιβύης·
- ο τέταρτος είναι ο Πλατωνικός φιλόσοφος Αριστοτέλης από τα Θρακικά -και όχι Μακεδονικά- Στάγιρα[1], ο συγγραφέας κατά μεν τους Αλεξανδρινούς 400 συγγραμμάτων, κατά δε τον Διογένη Λαέρτιο 445.270 στίχων, ο δάσκαλος του διαδόχου του Μακεδονικού θρόνου, του Αλεξάνδρου Γ΄, όλοι τους «ἐξεμέτρησαν τὸν βίον» με το φυτικό δηλητήριο «ἀκόνιτον».
Ο πατέρας της Βοτανολογίας Θεόφραστος αναφέρει ότι για να είναι το ακόνιτον αποτελεσματικό, πρέπει να παρασκευαστεί με κάποιο συγκεκριμένο τρόπο και πως δεν μπορεί να το κάνει ο καθ' ένας. Η διάρκεια του χρόνου που χρειάζεται το ακόνιτον για να είναι αποτελεσματικό εξαρτάται από τον χρόνο της συλλογής του· μπορεί να παρασκευαστεί κατά τέτοιον τρόπο, ώστε να αποδειχθεί θανατηφόρο σε κάποια συγκεκριμένη στιγμή· σε λίγες ημέρες, σε λίγους μήνες ή και σε λίγα χρόνια. Τη λεπτομέρεια αυτήν την παραβλέπουν οι Ιστορικοί και θεωρούν ότι το θύμα πεθαίνει μόλις πιει το δηλητήριο ακόνιτον.
ΠΗΓΗ: ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 9.1.2022.
(*) Ο κ. Χαράλαμπος Χ. Σπυρίδης είναι Καθηγητής Μουσικής Ακουστικής, Πληροφορικής, τ. Διευθυντής Εργαστηρίου Μουσικής Ακουστικής Τεχνολογίας, τ. Διευθυντής Τομέως Τεχνολογίας Ήχου, Μουσικοπαιδαγωγικής & Βυζαντινής Μουσικολογίας στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών - Φιλοσοφική Σχολή στο Εθνικό & Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και κοσμήτωρ της Διεθνούς Επιστημονικής Εταιρείας της Αρχαίας Ελληνικής Φιλοσοφίας.
[1] Ο Φίλιππος Β΄, ο πατέρας του Μεγάλου Αλεξάνδρου, κατέλαβε τα Στάγιρα, τα κατέστησε Μακεδονικά και τα ισοπέδωσε στον Ολυνθιακό πόλεμο το 349 π.Χ. Ο Αριστοτέλης είχε γεννηθεί στα Στάγιρα της Θρακικής χώρας το 384 π.Χ. δηλαδή 35 χρόνια πριν.
arxeion-politismou.gr