Ήθη της αρχαίας Σπάρτης

Αυτό που αναδείκνυε την Σπάρτη έναντι των λοιπών Ελληνικών πόλεων – κρατών δεν ήταν η γλώσσα, η θρησκεία, ή ακόμα και οι νόμοι – στοιχεία τα οποία μοιράστηκαν σε γενικές γραμμές με τον υπόλοιπο αρχαίο Ελληνικό κόσμο – αλλά ένα μοναδικό ήθος που διαπότιζε όλες τις πτυχές του Λακωνικού βίου. 

Ενόσω η Σπαρτιατική φιλοσοφία ανεδείκνυε και προέβαλε την σιωπή έναντι του κενού λόγου, την απλότητα αντί του στολισμού, την ακρίβεια αντί της ασάφειας και του πλατειασμού, η Σπάρτη τοποθέτησε την ελευθερία, την ισότητα και την αδελφοσύνη στο επίκεντρο των ηθικών αρχών του συστήματος αξιών.  

Η αγάπη για την ελευθερία υπήρχε σε όλες τις αρχαίες Ελληνικές δημοκρατίες, αλλά η έμφαση στην ισότητα και την αδελφοσύνη έκανε την Σπάρτη να ξεχωρίζει. 
Δεν υπάρχει κάποια σαφής ένδειξη όσον αφορά στην προέλευση της έμφασης στην σιωπή, την απλότητα και ακρίβεια, αν και πιθανότατα είχε Δωρικές ρίζες. 

Η Δωρική αρχιτεκτονική, για παράδειγμα, είναι η απλούστερη από τους τρεις Ελληνικούς αρχιτεκτονικούς ρυθμούς. 
Ωστόσο, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι από τον 5ο αιώνα π.Χ, η Σπάρτη είχε καλλιεργήσει μια παράδοση συνειδητής έμφασης στην σιωπή και απλότητα, πέρα από την ευγλωττία και τον στολισμό. Αυτό που συχνά παραβλέπεται από τους σύγχρονους σχολιαστές είναι ότι η σιωπή που καλλιεργήθηκε στη Σπάρτη δεν ήταν η σιωπή των ζώων, αλλά του σκεπτόμενου ανθρώπου, που αναγνώριζε ότι είναι σοφό να σκεφτεί πριν ομιλήσει και ομιλούσε μόνο όταν είχε να πει κάτι αξιόλογο. 

Αυτή είναι η ουσία της Σπαρτιατικής ρητορικής και η αιτία που είχε τόσο πολύ επαινεθεί από φιλόσοφους όπως ο Σωκράτης και ο Πλάτων. Αν κάποιος αναζητούσε κάποιον σύγχρονο παραλληλισμό, το παράδειγμα των Κουάκερων είναι το πλέον κατάλληλο. 

Η απλότητα στην ένδυση, την αρχιτεκτονική και τέχνη ήταν μια φυσική έκφραση της θεμελιώδους φιλοσοφίας ότι «ουκ εν τω πολλώ το ευ» και ότι η σαφήνεια είναι προτιμότερη από την ασάφεια και την αοριστολογία. 

Πρέπει να αναφερθεί ότι η Σπαρτιατική ένδυση και αρχιτεκτονική ήταν απλούστερη απ’ ότι των σύγχρονων πόλεων, δηλαδή δεν ήταν πρωτόγονη, αλλά λιτή. 

Η εστίαση στην λειτουργικότητα και το ιδανικό δεν πρέπει να συνδέεται με την περιφρόνηση στο κάλλος. Η Σπαρτιατική μεταρρύθμιση καθιστούσε όλους τους Σπαρτιάτες ίσους, ή τουλάχιστον ομότιμους, αποθαρρύνοντας οτιδήποτε μπορούσε να ευνοήσει κάποιον πολίτη έναντι των υπολοίπων. 

Η Σπάρτη ήταν η πρώτη πόλη – κράτος που θέσπισε στρατιωτική στολή αποτελούμενη, από πορφυρούς χιτώνες και μανδύες, καθώς και ομοιόμορφες ασπίδες με το σύμβολο λάμδα, για τους Λακεδαιμόνιους. 

Οι Σπαρτιάτες επίσης είχαν την ίδια κόμμωση – τα αγόρια στην αγωγή είχαν ξυρισμένο κεφάλι, οι νέοι άνδρες κοντά μαλλιά και οι άνδρες ηλικίας άνω των τριάντα μακριά μαλλιά πλεγμένα. 

Το δεύτερο ήμισυ του 5ου αιώνα οι καλλιτεχνικές αναπαραστάσεις των Σπαρτιατών δείχνουν ότι την τακτοποιημένη εμφάνιση της αρχαϊκής περιόδου είχε αντικαταστήσει μια ατημέλητη σχεδόν βάρβαρη μόδα.