46 απαντήσεις για τον κορονοϊό

Το enikos.gr συγκέντρωσε τις απορίες των αναγνωστών σχετικά με την πανδημία του κορονοϊού. Στα ερωτήματα απαντά ο Δρόσος Καραγεωργόπουλος, MD, PhD, MPH Λοιμωξιολόγος - Ειδικός Δημόσιας Υγείας, Επιμελητής Δ´ Πανεπιστημιακής Παθολογικής Κλινικής και Μονάδας Λοιμώξεων, Γ.Π.Ν. «Αττικόν».

1.Τελικά ποια είναι τα συμπτώματα του ιού; Σε τι διαφέρουν από αυτά τις γρίπης και του κοινού κρυολογήματος;

Τα κύρια συμπτώματα του κορονοϊού SARS-CoV-2 είναι βήχας και πυρετός που μπορούν να εξελιχθούν σε δύσπνοια. Μπορεί να συνοδεύονται από μη ειδικά συμπτώματα όπως μυαλγίες και πονόλαιμος. Τα συμπτώματα αυτά μοιάζουν με αυτά της γρίπης. Αν έπρεπε να βρω μία διαφορά, θα έλεγα ότι η γρίπη ξεκινάει πιο απότομα και συνήθως μετά από τρεις μέρες ο πυρετός έχει υποχωρήσει, ενώ η λοίμωξη από κορονοϊό συνήθως ξεκινάει σταδιακά με βήχα και μυαλγίες που συνοδεύονται ή ακολουθούνται από πυρετό. Τα συμπτώματα αυτά μπορεί να κρατήσουν μια εβδομάδα, ενώ, στα άτομα που αναπτύσσουν σοβαρή πνευμονία, εμφανίζεται δύσπνοια κατά το τέλος περίπου της πρώτης εβδομάδας και τότε η νόσος διαρκεί περισσότερο.

2.Είμαι 52 ετών και παίρνω αγωγή για υπέρταση, ανήκω στις ευπαθείς ομάδες;

Τα στοιχεία που έχουν συλλέγει από διάφορες χώρες, και κυρίως από την Κίνα, δείχνουν ότι η θνητότητα στα άτομα με υπέρταση είναι λίγο μεγαλύτερη από τον μέσο όρο. Δεν ξέρουμε όμως αν υπέρταση αποτελεί από μόνη της παράγοντα κινδύνου ή αν είναι απλά δείκτης παρουσίας και άλλων νοσημάτων που είναι πιο συχνά στους υπερτασικούς σε σχέση με τους μη υπερτασικούς ή μεγαλύτερης ηλικίας. Η αλήθεια είναι ότι δεν λογίζεται από τους διεθνείς οργανισμούς σαν σοβαρός παράγοντας κινδύνου. Κάθε χρόνιο νόσημα όμως θα πρέπει να είναι καλά ρυθμισμένο.

3.Ο ιός εξαπλώνεται μέσω των κουνουπιών;

Ο κορονοϊός θεωρείται ιός του αναπνευστικού και όχι ιός που μεταδίδεται με το αίμα. Δεν υπάρχει καμία ανησυχία από τον ΠΟΥ ούτε και επιστημονικά δεδομένα για τα κουνούπια ως τρόπο μετάδοσης.

4.Αυτοί που έχουν κάνει το εμβόλιο κατά της γρίπης, έχουν τις ίδιες πιθανότητες να κολλήσουν κορονοϊό;

Το εμβόλιο της γρίπης δεν προστατεύει έναντι του κορονοϊού. Υπάρχουν όμως περιπτώσεις ασθενών που νόσησαν ταυτόχρονα και από γρίπη και από κορονοϊό. Άρα το εμβόλιο της γρίπης βγάζει ένα παράγοντα κινδύνου για το άτομο και, για το σύστημα υγείας, μειώνει τις νοσηλείες και τους θανάτους που οφείλονται στη γρίπη.

5.Ποιες ηλικίες κινδυνεύουν να πεθάνουν, εάν μολυνθούν από κορονοϊό;

Θάνατοι παρατηρούνται σε όλες τις ηλικίες εκτός από τα παιδιά μέχρι εννέα ετών. Η πιθανότητα όμως κάποιος να μην τα καταφέρει αυξάνεται όσο μεγαλύτερη είναι ηλικία μετά τα 60-65 έτη.

6.Γυρίζω από την Γερμανία στις 28 Μαρτίου, πρέπει να εξεταστώ αν δεν έχω συμπτώματα;

Εάν δεν έχετε συμπτώματα, δεν έχει νόημα να εξεταστείτε. Γιατί, και αρνητικό να βγει το αποτέλεσμα, υπάρχει πάντα το ενδεχόμενο να αναπτύξετε συμπτώματα στη συνέχεια, μέχρι του παραθύρου της περιόδου επωάσεως των 14 ημερών. Είναι αναμενόμενο να σας ζητηθεί να παραμείνετε σε απομόνωση μέχρι να περάσουν αυτές οι 14 μέρες.

7.Πόσο επικίνδυνος είναι ο κορονοϊός για ένα μωρό έξι μηνών;

Αν και δεν υπάρχουν πολλά σχετικά δεδομένα, δε φαίνεται τα νήπια έξι μηνών να διατρέχουν ιδιαίτερο κίνδυνο. Ανησυχία υπάρχει περισσότερο για τα νεογνά (μέχρι ενός μηνός) και ιδίως για τα πρόωρα και χαμηλού βάρους γέννησης. Δίνονται συστάσεις στην μητέρα και το περιβάλλον για μέτρα αποφυγής της μόλυνσης τους.

8.Πώς αντιλαμβάνεται ένα ασυμπτωματικό κρούσμα ότι νοσεί ώστε να προστατέψει την οικογένεια και τους γύρω του;

Ένα ασυμπτωματικό άτομο, εξ ορισμού δεν έχει κανένα σύμπτωμα ότι νοσεί. Αν έχει έρθει σε στενή επαφή με κάποιο επιβεβαιωμένο κρούσμα, θα πρέπει να απομονώνεται για 14 ημέρες ούτως ώστε, αν τυχόν έχει μολυνθεί, να μη μεταδώσει τον ιό στον περίγυρο του.

9.Ποια είναι τα νεότερα δεδομένα για τον κορονοϊό κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης; Αλλάζει κάτι με τα συμπτώματα στις έγκυες γυναίκες και σε περίπτωση ύποπτων συμπτωμάτων ποια βήματα πρέπει να ακολουθήσει μια έγκυος; Υπάρχει κίνδυνος για το έμβρυο; Ποια είναι η θεραπευτική αντιμετώπιση των εγκύων;

Τα μέχρι στιγμής δεδομένα δεν δείχνουν μεγαλύτερο κίνδυνο στις έγκυες γυναίκες σε σχέση με τις γυναίκες ίδιας ηλικίας. Υπάρχει όμως κάποια ανησυχία δεδομένου ότι άλλες ιογενείς λοιμώξεις, όπως η γρίπη και η ανεμευλογιά είναι βαρύτερες στις εγκύους. Δεν έχει φανεί μέχρι στιγμής ότι η λοίμωξη COVID-19 μπορεί να μεταδίδεται κάθετα από τη μητέρα στο παιδί κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Η θεραπευτική αντιμετώπιση μιας εγκύου γυναίκας που χρειάζεται νοσηλεία στο νοσοκομείο είναι πρωτίστως υποστηρικτική (όπως και για τους υπόλοιπους ασθενείς), με κυριότερο στοιχείο την χορήγηση οξυγόνου και την ανακούφιση των συμπτωμάτων.

10.Είμαι σε ομάδα υψηλού κινδύνου και θα ήθελα να ρωτήσω: Τι κάνουμε με τα ψώνια από το μάρκετ, τα βάζουμε στα ντουλάπια, όπως συνηθίζουμε; Τα φάρμακα από το φαρμακείο μπαίνουν στο ντουλάπι ή θέλουν κάποιο καθάρισμα πριν αποθηκευτούν; Εφημερίδες και περιοδικά είναι ασφαλή; Τα φρούτα και οι ωμές σαλάτες θέλουν ιδιαίτερο πλύσιμο;

Δεν συστήνεται σχολαστικός καθαρισμός των ψώνιων από το σούπερ μάρκετ ή άλλων προϊόντων. Μετά την παρουσία μας σε χώρο με συγχρωτισμό και την επαφή με επιφάνειες που αγγίζουν πολλοί θα πρέπει να πλένουμε τα χέρια μας.

11. 20χρονος φοιτητής επέστρεψε από ολιγοήμερο ταξίδι στην Ιρλανδία στις 10 Μαρτίου. Στις 12 Μαρτίου είχε πυρετό 37,2. Από τότε μέχρι και σήμερα,15/3, κάθε μέρα εμφανίζει από 37 μέχρι 37,3 την ίδια ώρα (απόγευμα προς βράδυ), ενώ όλη την υπόλοιπη μέρα είναι εντελώς απύρετος. Δεν παρουσιάζει κανένα άλλο σύμπτωμα, πλην της πρώτης ημέρας που είχε βουλωμένη μύτη. Αναφέρει ότι άτομο της παρέας του, ανάλογης ηλικίας, στο ταξίδι είχε ίωση (με δέκατα και βήχα). Δοθέντος ότι στην οικογένεια υπάρχει γιαγιά 80+ετών με διαβήτη (την οποία έχουμε απομονώσει σε άλλο σπίτι από τότε που επέστρεψε ο φοιτητής, χωρίς να έλθει καθόλου σε επαφή μαζί του) θεωρείτε ότι θα πρέπει να υποβάλουμε τον 20χρονο και τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας με τα οποία συγκατοικεί (γονείς του 50 ετών και αδελφή 18 ετών) σε τεστ κορονοιού;

Με βάση τις τρέχουσες οδηγίες, η παραπάνω περίπτωση του 20χρονου που περιγράφετε δεν εμπίπτει σε αυτές που δικαιολογείται από τον ΕΟΔΥ η διενέργεια της ειδικής εξετάσεως για τον SARS-CoV-2. Αυτό δεν σημαίνει ότι αποκλείεται η περίπτωση του κορονοϊού. Απλά δίνεται προτεραιότητα για την εξέταση σε ειδικές κατηγορίες ασθενών. Θα πρότεινα να συμβουλευτείτε το γιατρό σας (αρχικά τηλεφωνικά) για την ορθότερη αντιμετώπιση αυτής της περίπτωσης, καθότι υπάρχουν και άλλες πιθανές διαγνώσεις πέραν του κορονοϊού.

12.Είναι αλήθεια ότι ο κορονοϊός κάνει πνευμονική ίνωση; Ένα μελλοντικό εμβόλιο δεν θα κάνει κι αυτό πνευμονική ίνωση;

Υπάρχει όντως κάποια ανησυχία ότι η βαριά βλάβη των πνευμόνων που προκαλεί σε μία μικρή μειοψηφία των περιπτώσεων ο κορονοϊός και ονομάζεται σύνδρομο οξείας αναπνευστικής δυσχέρειας μπορεί να καταλείπει χρονιότερα προβλήματα στους πνεύμονες. Αυτό παρατηρείται περίπου στο ένα τρίτο των περιπτώσεων με αυτό το σύνδρομο λόγω άλλης αιτιολογίας. Για τον κορονοϊό ακόμα τα δεδομένα δεν είναι σαφή. Ένα εμβόλιο θα είχε ως στόχο την μείωση της πιθανότητας εμφάνισης τέτοιων επιπλοκών.

13.Για μια γυναίκα 38 ετών που έχει νοσήσει από καρκίνο του μαστού (τριπλά αρνητικό) το 2015 με μετάσταση στο ήπαρ, τους πνεύμονές και τον εγκέφαλο το 2017 που αυτή τη στιγμή χαίρει άκρας υγείας μετά από σειρά χημειοθεραπειών και τρεις συνεδρίες με ciber knife, που τέλειωσαν τον Ιούνιο του 2017. Λαμβάνει βέβαια αυτή την στιγμή συντηρητική αγωγή ανοσοθεραπείας με avastin κάθε 21 ημέρες και χάπια kepra, με φυσιολογικές εξετάσεις (αιματολογικές, μαγνητικές και αξονικές). Πόσο επικίνδυνο είναι εάν νοσήσει από κορονοϊό;

Τα άτομα με κακοήθεις νεοπλασίες συμπεριλαμβάνονται σε αυτά που η θνητότητα της COVID-19 λοίμωξης είναι μεγαλύτερη από το μέσο όρο. Δεν υπάρχουν όμως πιο ακριβή δεδομένα, ώστε να προσωποποιηθεί ο κίνδυνος για συγκεκριμένες περιπτώσεις όπως η ανωτέρω. Η εμπειρία με τα άτομα με νεοπλασία λέει ότι αν η κατάσταση τους είναι ανενεργός ή υπό πλήρη έλεγχο, ο κίνδυνος να παρουσιάσουν διάφορες επιπλοκές είναι μικρότερος.

14.Έχω πονόλαιμο για δεύτερη μέρα και πολύ ελαφρύ συνάχι χωρίς άλλα συμπτώματα ( πυρετό ή βήχα ). Πρέπει να επικοινωνήσω με ΕΟΔΥ; Είναι ανάγκη να γίνει άμεσα το τεστ; Είμαι 60 ετών και ζω στο ίδιο σπίτι με την κόρη μου, 35 ετών και το παιδάκι της, 5 ετών.

Τα παραπάνω συμπτώματα (που αφορούν αμιγώς το ανώτερο αναπνευστικό) δεν είναι τυπικά του κορονοϊού. Δηλαδή περιγράφονται μόνο σε μικρό ποσοστό (γύρω στο 5%) των περιπτώσεων. Ανεξάρτητα από αυτό, αυτή την περίοδο προτείνεται τα άτομα με λοίμωξη αναπνευστικού να κάθονται σπίτι τους μέχρι να είναι εντελώς καλά για 2-3 μέρες. Εντός της οικίας, πρέπει να προσέχουν να μην μεταδώσουν την λοίμωξη στους οικείους τους. Το ποσοστό ενδοοικογενειακής μετάδοσης έχει εκτιμηθεί σε 10%. Στη συγκεκριμένη περίοδο αλλά και από την αρχή της επιδημίας δεν συστηνόταν έλεγχος εργαστηριακός μόνο με τέτοια συμπτώματα.

15.Διακομίστηκε στην εντατική με κορονοϊό το αφεντικό της συζύγου μου. Της είπαν να μείνει σπίτι. Πρέπει να μείνω κι εγώ, κι αν ναι για πόσο;

Προφανώς η σύζυγός σας χαρακτηρίστηκε ως στενή επαφή του παραπάνω κρούσματος, ώστε να της συστηθεί απομόνωση στο σπίτι. Θα πρέπει να προσέξετε να μη γίνει διασπορά σε άλλα μέλη της οικογένειας, στην περίπτωση που η σύζυγος σας έχει μολυνθεί. Αναλυτικές πληροφορίες υπάρχουν στην ιστοσελίδα του ΕΟΔΥ. Για σας, ισχύουν οι γενικές συστάσεις αυτής της περιόδου για την τήρηση των κανόνων υγιεινής, την αποφυγή του συγχρωτισμού, και των ταξιδιών που δεν είναι αναγκαία, μεταξύ των άλλων. Εάν παρά ταύτα ασθενήσετε με έστω και ήπια συμπτώματα λοίμωξης του αναπνευστικού συστήνεται παραμονή σε απομόνωση στο σπίτι.

16.Είμαι 43 ετών και πάσχω από σακχαρώδη διαβήτη εδώ και 10 χρόνια και είμαι καλά ρυθμισμένη. Παίζει ρόλο η ηλικία και το ότι είμαι σε καλή κατάσταση αν προσβληθώ από κορονοϊό ή κινδυνεύω το ίδιο με κάποιον σε μεγαλύτερη ηλικία που δεν μπορεί να ρυθμιστεί εύκολα;

Η χαμηλότερη ηλικία και η καλή ρύθμιση του σακχάρου του αίματος υποδηλώνουν μικρότερο κίνδυνο σε σχέση με μεγαλύτερες ηλικίες ή με μη καλά ελεγχόμενο σακχαρώδη διαβήτη.

17.Πώς μπορώ να προστατεύσω την μητέρα μου που είναι 74 ετών με χρόνια νοσήματα όπως άπνοια, κολπική μαρμαρυγή και μένουμε στο ίδιο σπίτι; Εργάζομαι σε κατάστημα με τρόφιμα που δεν υπάρχει περίπτωση να κλείσει.

Θα πρέπει να τηρείται με προσοχή τους κανόνες ατομικής υγιεινής, τόσο στο σπίτι σας, όσο και στην εργασία σας. Εάν ασθενήσετε, θα πρέπει να τηρήσετε αυστηρότερους κανόνες, με κύρια σημεία την αποφυγή της στενής επαφής (κάτω από 2m), την καθαριότητα των χεριών, την κάλυψη του βήχα με το μανίκι/αγκώνα ή με μαντήλι, τον καλό αερισμό των εσωτερικών χώρων, τον καθαρισμό των επιφανειών που αγγίζουμε συχνά, τη χρήση δικών σας αντικειμένων (π.χ, μαχαιροπήρουνων).

18.Αν κάποιος έχει έρθει σε επαφή πριν από 13 ημέρες και από τότε δεν είχε καμία άλλη επαφή με κάποιον που σήμερα υποψιάζεται ότι μπορεί να είναι φορέας του κορονοϊού, σήμερα πρέπει να ελεγχθεί κι αυτός;

Εφόσον συμπληρωθούν οι 14 ημέρες του ανώτερου ορίου της περιόδου επωάσεως, θεωρείται ότι το άτομο δεν θα νοσήσει από τον κορονοϊό και δεν πρέπει να κάνει κανέναν έλεγχο.

19.Στις ευπαθείς ομάδες ανήκουν και αυτοί που έχουν περάσει στο παρελθόν πνευμονία; Αν όχι τι ποσοστό κινδύνου έχουν να είναι σοβαρές οι επιπλοκές αν νοσήσουν;

Κάποιος που έχει παρουσιάσει ένα επεισόδιο πνευμονίας, χωρίς να έχει κάποια υποκείμενη νόσο που να προδιαθέτει σε τέτοιες λοιμώξεις (όπως, π.χ. ανοσοκαταστολή) ή επακόλουθα της πνευμονίας (όπως βρογχεκτασίες), δεν ανήκει στις λεγόμενες ευπαθείς ομάδες.

20.Πόσο κινδυνεύουμε στα σούπερ μάρκετ από την επαφή με τα προϊόντα και τις συναλλαγές, πέραν των ατόμων που βρίσκονται στον ίδιο χώρο;

Η κυρία ανησυχία αναφορικά με την μετάδοση του κορονοϊού είναι μέσω στενών επαφών των ατόμων, όπως για παράδειγμα όταν μιλάμε πρόσωπο με πρόσωπο σε απόσταση μικρότερη του 1-2 μέτρων με κάποιο άτομο που είναι μολυσμένο. Αν ένα άτομο που νοσεί, βήξει ή φτερνιστεί πάνω σε προϊόντα στο σούπερ μάρκετ ή ακουμπήσει σε προϊόντα (άλλα από αυτά που βάζει στο καρότσι του) και τα χέρια του είναι μολυσμένα με εκκρίσεις του αναπνευστικού, τότε θεωρητικά και κάποιος άλλος που θα ακουμπήσει τα ίδια προϊόντα μπορεί να μολυνθεί. Γι’ αυτό συστήνεται υγιεινή των χεριών πριν ακουμπήσουμε το πρόσωπο μας μετά το σούπερ μάρκετ.

21.Μπορεί να είμαι φορές του κορονοϊού χωρίς να νοσήσω (και για πόσο καιρό) αλλά να μεταδώσω το μικρόβιο;

Αυτό πραγματικά μπορεί να συμβεί. Συνήθως τα ασυμπτωματικά άτομα εκδηλώνουν συμπτώματα μετά από 1-2 μέρες από τη στιγμή που ανιχνεύεται ο ιός. Το φαινόμενο της μετάδοσης από ασυμπτωματικό άτομο μπορεί να είναι πιο έντονο στα παιδιά.

22.Αν ένα ανήλικο παιδί χρειαστεί να νοσηλευτεί θα μπορεί να μείνει και η μητέρα του μαζί του στο νοσοκομείο;

Αυτό εξαρτάται από την πολιτική του νοσοκομείου. Οποιοσδήποτε εισέρχεται σε θάλαμο όπου νοσηλεύεται επιβεβαιωμένο κρούσμα θα πρέπει να αφορά την κατάλληλη προστατευτική ενδυμασία.

23.Αν περιοριστούμε στο σπίτι λόγω υποψίας ή απλών συμπτωμάτων τι είδους φάρμακα μπορούμε να πάρουμε; Αντιπυρετικά, παυσίπονα;

Μπορείτε να πάρετε φάρμακα για ανακούφιση των συμπτωμάτων σας. Αν έχετε πυρετό ή πόνους, πρώτης εκλογής φάρμακο είναι η παρακεταμόλη. Τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη μπορούν να χρησιμοποιηθούν αν η παρακεταμόλη δεν είναι αρκετή, αλλά έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο παρενεργειών.

24.Έχω ένα μικρό παιδί τεσσάρων μηνών. Εγώ δουλεύω και έρχομαι σε επαφή αναγκαστικά με αρκετό κόσμο όσο και να προσέχω. Ακούω ότι για τα παιδιά δεν τόσο επικίνδυνος ο κορονοϊός. Ισχύει;

Ισχύει, αλλά τα παιδιά μπορούν να αποτελέσουν φορείς μετάδοσης σε τρίτους, όπως για παράδειγμα τους παππούδες και τις γιαγιάδες, που βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο.

25.Περιμένω να μου στείλουν ένα πακέτο από την Ιταλία. Υπάρχει κίνδυνος να κολλήσω κορονοϊό;

Δεν υπάρχει ανησυχία στην επιστημονική κοινότητα για μετάδοση του ιού από τα δέματα που έρχονται με το ταχυδρομείο. Ο χρόνος που μεσολαβεί είναι αρκετά μεγάλος για να μην επιζήσει ο ιός, αν τυχόν το πακέτο ήταν αρχικά μολυσμένο.

26.Έχω συμπτώματα όπως δέκατα για δύο συνεχόμενες ημέρες και αισθάνομαι ατονία και ελαφριά ενόχληση στο ύψος του στήθους. Έβηξα το βράδυ κάποιες φορές. Να ανησυχήσω μήπως έχω κορονοϊό ή να περιμένω να δω πώς θα εξελιχθεί; Να απομονωθώ από την οικογένεια μου, καθώς υπάρχει ένα παιδάκι ενός έτους στο σπίτι και χρειάζεται και η βοήθειά μου προς τη σύζυγο μου

Αυτή την περίοδο, κάθε οξεία λοίμωξη του αναπνευστικού υποκρύπτει δυνητικά την πιθανότητα να πρόκειται για κορονοϊό. Ή πιθανότητα είναι μεγαλύτερη αν έχετε έρθει σε επαφή με κάποιο κρούσμα, αν έχετε ταξιδέψει πρόσφατα, ή αν ο βαθμός κυκλοφορίας του κορονοϊού στην κοινότητα είναι μεγάλος (αυτή τη στιγμή δεν έχουμε γενικευμένη επιδημία). Καλό είναι να προσπαθήσετε να μην μεταδώσετε οποιονδήποτε ιό μπορεί να έχετε στα μέλη της οικογένεια σας, τηρώντας τους γενικούς κανόνες υγιεινής και τις ειδικότερες συμβουλές του ΕΟΔΥ. Υπολογίζεται ότι περίπου 10% των μελών μιας οικογένειας στην οποία υπάρχει ένα κρούσμα θα μολυνθούν και αυτοί.

27.Κατά πόσο συσσωρεύεται ο ιός στη μάσκα. Παραμένει στη μάσκα ή διαχέεται; Υπάρχει τρόπος ώστε να αποφευχθεί ο ιός να πάει στους πνεύμονες;

Τα σταγονίδια του ιού μπορεί να παγιδευτούν στο μπροστινό μέρος της χειρουργικής μάσκας, ιδίως αν αυτή έχει υγρανθεί από την ανάσα. Αυτό συμβαίνει μετά από μια ώρα ή και περισσότερο. Κάποιος που χρησιμοποιεί μάσκα δεν θα πρέπει να αγγίζει με τα χέρια του το μπροστινό της μέρος και αφού ακουμπήσει τη μάσκα θα πρέπει να πλένει τα χέρια του. Διαφορετικά, μπορεί μετά με τα χέρια του αγγίξει το πρόσωπο του και να μολυνθεί.

28.Μπορεί ο ιός να υπάρχει στον αέρα ακόμη και αν δεν είμαστε κοντά σε κάποιον; Επίσης, ο ιός μένει στα ρούχα;

Ο ιός αποβάλλεται από το στόμα ή τη μύτη ενός πάσχοντα μέσα σε μικροσταγονίδια υγρού. Αυτά μπορεί να ταξιδέψουν στον αέρα σε απόσταση 1-2 μέτρων και μετά να επικαθίσουν σε επιφάνειες. Σε υλικά όπως τα ρούχα, ο ιός παγιδεύεται ανάμεσα στις ίνες και δεν είναι εύκολο να μεταδοθεί.

29.Μπορούμε να κολλήσουμε αν ακουμπήσουμε αντικείμενα που έχουν υγρά ή σάλιο στα οποία υπάρχει ο ιός;

Βεβαίως, αυτός είναι ένας από τους κύριους τρόπους μετάδοσης του SARS-CoV-2.

30.Ο κορονοϊός μεταδίδεται στα ζώα από εμάς ή και αντίστροφα;

Αυτή τη στιγμή το πρόβλημα είναι η μετάδοση του ιού από άνθρωπο σε άνθρωπο. Ο ιός πέρασε στους ανθρώπους από κάποιο ζώο στην Κίνα, το οποίο δεν είναι ακόμα ξεκάθαρο (ίσως μυρμηγκοφάγο). Για τα κατοικίδια ζώα δεν υπάρχει ανησυχία ότι αποτελούν φορέα μετάδοσης στους ανθρώπους.

31.Είμαι πρώην ασθενής (με καρκίνο θυρεοειδούς) και έχω κάνει δύο χειρουργεία. Αυτό έγινε πριν από οκτώ χρόνια. Είμαι καπνίστρια. Δουλεύω σε μια εταιρεία με 300 άτομα στον όροφο μου, που δεν έχει κλείσει. Προτείνετε να πάω για δουλειά ή να βάλω τον εαυτό μου σε καραντίνα;

Εφόσον δεν έχετε ενεργό πρόβλημα δε συντρέχει ιδιαίτερος λόγος ανησυχίας. Πρέπει να τηρείτε τους κανόνες υγιεινής στο χώρο εργασίας σας.

32.Εδώ και δύο εβδομάδες έχω ερεθισμένο λαιμό, φτερνίζομαι, μπούκωμα, καταρροή, ρινικές εκκρίσεις με πρόσμιξη αίματος. Χωρίς βήχα και πυρετό. Τι έχω;

Κανείς δεν μπορεί να σας πει με βεβαιότητα τι έχετε με βάση τις κλινικές εκδηλώσεις. Θα μπορούσατε να έχετε κάποια ίωση ή ρινίτιδα άλλης αιτιολογίας (π.χ., αλλεργική). Ο κορονοϊός δεν εκδηλώνεται συνήθως μόνο με συμπτώματα από το ανώτερο αναπνευστικό, όπως τα δικά σας, αλλά η πιθανότητα αυτή δεν μπορεί να αποκλειστεί μόνο με τα κλινικά κριτήρια.

33.Επειδή χρησιμοποιώ κλιματιστικό για θέρμανση στο σπίτι μου, είναι επικίνδυνο σε ό,τι αφορά τον κορονοϊό;

Δεν υπάρχουν δεδομένα ότι ο SARS-CoV-2 μεταδίδεται μέσω των οικιακών συστημάτων κλιματισμού.

34.Αν κάνω εξέταση σήμερα, είμαι διασφαλισμένος ότι μέχρι τη στιγμή της εξέτασης δεν είμαι φορέας ή μπορεί να βγει αρνητικό επειδή δεν έχουν περάσει οι 14 ημέρες;

Υπάρχει το ενδεχόμενο η εξέταση να βγει αρνητική και να νοσήσετε στη συνέχεια, εντός του παραθύρου των 14 ημερών της επώασης του ιού.

35.Είμαι ανοσοκατασταλμένη, πονάνε η πλάτη και το κεφάλι μου και έχω μια παράξενη κούραση, τόση που δεν μπορώ να σταθώ όρθια. Το τελευταίο διάστημα έχω πάει μόνο στο φαρμακείο, στο σούπερ μάρκετ και στη λαϊκή. Εκεί όμως ήταν άτομα που είχαν έρθει από την Αθήνα. Δεν τους χαιρέτησα με χειραψία όμως έπιασα φάρμακα. Μπορεί να έχω κολλήσει;

Στους ανοσοκατασταλμένους ασθενείς αξιολογούμε και ηπιότερα συμπτώματα, αρκεί να έχουν ξεκινήσει πρόσφατα (εντός 10 ημερών) και να είναι συμβατά με λοίμωξη του αναπνευστικού. Τα συμπτώματα που περιγράφετε δεν είναι ανησυχητικά αυτά καθεαυτά, ιδίως αν τα έχετε αρκετές ημέρες χωρίς να έχει υπάρξει επιδείνωση.

36.Έχω ελαφρώς κλειστό λαιμό και μια ελαφριά καταρροή εδώ και πέντε μέρες. Δεν έχω κάποιο από τα υπόλοιπα συμπτώματα. Μπορώ να βγω από το σπίτι μου να πάω σούπερ μάρκετ ή προτείνετε να το αποφύγω; Είμαι 30 ετών και σκέφτομαι πως ίσως είμαι ασυμπτωματικός και δεν θέλω να πάρω κάποιον στο λαιμό μου βγαίνοντας σε δημόσιο χώρο.

Οποιοσδήποτε έχει στοιχεία λοιμώξεις του αναπνευστικού αυτή την περίοδο, θα πρέπει να μένει στο σπίτι του μέχρι να είναι εντελώς καλά για 2-3 ημέρες.

37.Όταν λένε δεν ακουμπάμε τα χέρια στο πρόσωπο, εννοούμε όλο το πρόσωπο ή το στόμα, τη μύτη και τα μάτια; Πχ αν έχουμε φαγούρα στο μάγουλο, πρέπει κάθε φορά να πλένουμε τα χέρια μας για να ξύσουμε το μάγουλο μας;

Αν και η μετάδοση γίνεται μέσω των βλεννογόνων, καλό είναι να πλένετε τα χέρια σας κάθε φορά πριν ακουμπήσετε το πρόσωπο σας.

38.Πόσες μέρες μπορεί να ζήσει ο ιός μέσα στον οργανισμό, σε κάποιον φορέα ή σε κάποιον που έχει περάσει τη νόσο;

Μπορεί να επιζήσει έως 14 ημέρες στους περισσότερους ασθενείς. Οι βαρέως πάσχοντες όμως που παρουσιάζουν σοβαρή πνευμονία και ιδίως όσοι νοσηλεύονται σε μονάδες εντατικής θεραπείας μπορεί να αποβάλλουν τον ιό μέχρι να αναρρώσουν, κάτι που μπορεί να διαρκέσει τρεις εβδομάδες ή και περισσότερο.

39.Για πόσο καιρό θα πρέπει να αποφεύγουμε την επαφή με ευπαθείς ομάδες;

Θα πρέπει να προστατεύουμε τις ευπαθείς ομάδες για όσο διάστημα διαρκεί η επιδημία. Αυτό αναμένεται να είναι τουλάχιστον δύο με τρεις μήνες.

40.Ένα άνθρωπος 30 ετών με λίγο βήχα έπειτα από φαρυγγίτιδα αλλά χωρίς πυρετό, κινδυνεύει;

Οι πιθανότητες να αναπτύξει σοβαρή λοίμωξη COVID-19 είναι μικρές.

41.Η άθληση σε εξωτερικούς χώρους πόσο ασφαλής είναι και ποιες προφυλάξεις πρέπει να λαμβάνονται;

Προς το παρόν η ατομική άθληση σε εξωτερικό χώρο επιτρέπεται καθώς δεν είναι ιδιαίτερου κινδύνου. Τα ομαδικά αθλήματα πρέπει να αποφεύγεται γιατί προάγεται η επαφή μεταξύ των ατόμων. Σε κάθε περίπτωση, προσοχή πρέπει να δίνεται στην τήρηση των κανόνων υγιεινής σε κοινόχρηστους χώρους, όπως τα αποδυτήρια.

42.Είναι επικίνδυνα τα ταξίδια με το αεροπλάνο; Πρέπει να ταξιδέψω στη Γερμανία λόγω οικογενειακών υποχρεώσεων, να το αναβάλλω ή όχι;

Το ταξίδι με το αεροπλάνο μπορεί να εκθέσει τον ταξιδιώτη σε επιπλέον πιθανότητες μετάδοσης. Η μετάδοση μπορεί να γίνει κυρίως από κάποιον που κάθεται εντός δύο θέσεων προς κάθε κατεύθυνση. Προς το παρόν συστήνεται αποφυγή των μη απαραίτητων ταξιδιών και απομόνωση σε όποιον επιστρέφει από το εξωτερικό.

43.Μπορώ να βγαίνω βόλτα με το παιδί μου σε ανοιχτούς χώρους και χώρους στους οποίους υπάρχει μεταξύ των ανθρώπων απόσταση μεγαλύτερη των δύο μέτρων; Μπορεί η ηλικιωμένη μητέρα μου να βγει βόλτα σε ανοιχτό χώρο;

Ναι, μπορείτε. Για την ηλικιωμένη μητέρα σας συστήνεται ιδιαίτερη προσοχή. Δεν αποκλείεται όμως να ληφθούν αυστηρότερα μέτρα αν η επιδημία γενικευθεί, όπως έχουμε δει σε άλλες χώρες.

44.Οι διοικητικοί υπάλληλοι στα νοσοκομεία πρέπει να φορούν μάσκα και γάντια;

Θα πρέπει να τηρούν την πολιτική του νοσοκομείου τους. Αν υπάρχει στη θέση που βρίσκονται η πιθανότητα να έρθουν σε επαφή με ασθενή με λοίμωξη αναπνευστικού καλό είναι να φορούν απλή χειρουργική μάσκα.

45.Εάν κάποιος έχει κορονοϊό και έχει αναρρώσει δημιουργεί αντισώματα, έτσι ώστε σε δεύτερο στάδιο να είναι αυτό ορατό σε κάποιο τεστ ανίχνευσης;

Βεβαίως, έτσι γίνεται σε κάθε ίωση. Αυτή τη στιγμή τέτοιο ορολογικό τεστ δεν είναι διαθέσιμο σε καμιά χώρα του κόσμου, αλλά είναι υπό ανάπτυξη.

46.Άτομα σε ανοσοκαταστολή οροθετικά τι βαθμό κινδύνου έχουν για μόλυνση από κορονοϊό;

Για τα οροθετικά άτομα, δεν υπάρχουν επαρκή μέχρι στιγμής δεδομένα αναφορικά με την COVID-19 λοίμωξη, αλλά όπως και για άλλες λοιμώξεις, ο κίνδυνος εξαρτάται από τον αριθμό των CD4 λεμφοκυττάρων (επιθυμητό να είναι πάνω από 500) και από το αν το ιικό φορτίο είναι μη ανιχνεύσιμο ή όχι. Όλα τα άτομα με υποκείμενα νοσήματα που επηρεάζουν το ανοσοποιητικό, θα πρέπει να προσέχουν περισσότερο (σύμφωνα με τις οδηγίες για τις ευπαθείς ομάδες).

Δρόσος Καραγεωργόπουλος, MD, PhD, MPH

Λοιμωξιολόγος - Ειδικός Δημόσιας Υγείας,

Επιμελητής Δ´ Πανεπιστημιακής Παθολογικής Κλινικής και Μονάδας Λοιμώξεων, Γ.Π.Ν. «Αττικόν»