Κλεμμένη αρχαία ελληνική επιγραφή από ναό του Απόλλωνα, παραδόθηκε στους Τούρκους από τους Ιταλούς!

Του Γιώργου Λεκάκη

Μια επιγραφή 1.800 χρόνων επεστράφη την περασμένη Τετάρτη στην… Τουρκία, απ’ όπου εξήχθη λαθραία, πριν από 23 χρόνια και αργότερα βρέθηκε στην Ιταλία…

«Η Τουρκία επανενώθηκε με την ιστορική επιγραφή» γράφουν τα ΜΜΕ, χωρίς να σκέφτονται πως η Τουρκία δεν είχε και δεν έχει καμμιά σχέση με αυτήν! Είχε κλαπεί από τον ναό Απόλλωνος Αξύρου[1], την αρχαία πόλη Saitta στην επαρχία Μαγνησία (νυν… Manisa) την δεκαετία του 1990.

Η λέξις «Saitta» λένε οι Τούρκοι «δεν έχει νόημα στην ελληνική γλώσσα», αγνοώντας προφανώς ότι προέρχεται από την λέξη σαγίτα, η οποία με την σειρά της προέρχεται από την σαγήνη (σαΐτα, αντικείμενο, βέλος που σαγηνεύει). «Είναι επίσης άγνωστο εάν προέρχεται από την γλώσσα Luwi», δηλ. την λουβιακή (λυδική), λένε, η οποία είναι μια ακόμη διάλεκτος της ελληνικής. Άσε που η πόλις ελέγετο Σέται / Σαίτται στον Πτολεμαίο (Γεωγρ. 5.2.21) και τον Ιεροκλής (Συν. 669) > και λατ. Setae, Setai, Settae, Settai, Saettae, Saittae, Saittai εξ ου και νυν Σαΐττα)… Ωστόσο, την διαρρέει ο ποταμός Έρμος (νυν… Gediz), παραποτάμου του Ύλλου, δεν έχουν γίνει αρχαιολογικές ανασκαφές στην περιοχή και οι παράνομες ανασκαφές έχουν προκαλέσει μεγάλη ζημιά στα σωζόμενα υπολείμματα της αρχαίας πόλεως. Τα δε αρχαία νομίσματά της έχουν όλα ελληνικά σύμβολα και θέματα. Αποτελούσε δε μέρος της Κατακεκαυμένης.

Μετά την παράδοση της επιγραφής σε αξιωματούχους του τουρκικού υπουργείου, φορτώθηκε σε αεροπλάνο της Turkish Airlines, που απογειώθηκε από την Ρώμη και μεταφέρθηκε στο αεροδρόμιο της Κωνσταντινούπολης. Παραλήφθηκε από τον Rahmi Asal, επί κεφαλής της Διεύθυνσης Αρχαιολογικών Μουσείων της Κωνσταντινούπολης.

Η ιστορική επιγραφή θα σταλεί στην πρωτεύουσα, Άγκυρα, καθώς έχει προγραμματιστεί να προβληθεί στο Μουσείο Πολιτισμών της Ανατολίας.

Το αντικείμενο κατασχέθηκε το 1997 κατά τη διάρκεια επιδρομής από μια ιταλική αστυνομική μονάδα κατά του λαθρεμπορίου, σε έναν χώρο αρχαιοπώλη.

Οι ιταλικές Αρχές ανέφεραν ότι μπορεί να ανήκει στους Λυδούς, «έναν πολιτισμό της Ανατολίας», ξεχνώντας να πουν «έναν ελληνικό πολιτισμό της Ανατολίας». Η επιγραφή είναι γραμμένη στα ελληνικά και όχι σε κάποια άλλη γλώσσα… Όποιος ξέρει ελληνικά, διαβάζει στην επιγραφή: «Η Μελίτα και ο Μακεδών έκλεψαν το δίχτυ της Είας και άλλα αντικείμενα. Επομένως, τιμωρήθηκαν από τον Θεό. Οι γονείς τους συμβουλεύτηκαν τον Απόλλωνα Άξυρο για χάρη τους και έκαμαν όρκο».

Το υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού της Τουρκίας επιβεβαίωσε ότι η επιγραφή εξήχθη λαθραία από τον ναό του Απόλλωνος Αξύρου.

Το τουρκικό υπουργείο ξεκίνησε μια μακρά νομική μάχη για την επιστροφή της επιγραφής το 1998 και παρουσίασε αποδεικτικά στοιχεία που απέδειξαν ότι είχε λαθραία εξαχθεί από την Τουρκία. Ωστόσο, ένα ιταλικό δικαστήριο αποφάσισε εναντίον της Τουρκίας το 2012 και η Άγκυρα έκανε έφεση. Η απόφαση τέθηκε σε αναστολή το 2013. Το Εφετείο της Φλωρεντίας αποφάσισε στις 5 Νοεμβρίου 2019 ότι ανήκει στην Τουρκία, ξεκινώντας μια διαδικασία επιστροφής στην χώρα.

Η επιστροφή αρχαίου κλεμμένου τεχνουργήματος στο κράτος που κατέχει την περιοχή όπου αυτό γεννήθηκε, και όχι στον λαό που το γέννησε, έχει πυροδοτήσει τώρα πολλές συζητήσεις ξανά, στους ειδικούς χώρους και ιστοσελίδες του διαδικτύου…

ΠΗΓΕΣ: ΑΑ, 23.9.2020. Basbayraktar. Perseus. Γ. Λεκάκης «Η άγνωστη Μικρά Ασία».

Greenhalgh Μ. «From the Romans to the Railways: The Fate of Antiquities in Asia Minor» (BRILL, 25.9.2013) σελ. 30.

Hamilton W. J. «Researches in Asia Minor, Pontus and Armenia», vol. 1, εκδ. Georg Olms, 1984, σελ. 144.

ΣΗΜΕΙΩΣΙΣ:

[1] Άξυρος = αξύριστος, όπως γυρνούν οι άνθρωποι στους αγρούς, όπου εργάζονται. Και στην Ιταλία υπήρχε ακρωτήρι και ναός του ΑΞΥΡΟΥ ΔΙΟΣ.

arxeion-politismou.gr