H ζωή στην Αρχαία Μακεδονία

Αρχές 7ου αιώνα π.Χ. Ο Περδίκκας κοιτάει τον βασιλιά της Λεβαίας ο οποίος βρίσκεται εκτός εαυτού. 

Δίπλα του, τα μεγαλύτερα του αδέρφια, ο Γαυάνης και ο Αέροπος είναι έτοιμοι να επιτεθούν στο βασιλιά ο οποίος αποφάσισε να τους διώξει από τη δούλεψη του δίχως να τους πληρώσει. Ο Περδίκκας κατανοεί την οργή των αδερφών του. Φυγάδες από το Άργος, περήφανοι όμως απόγονοι του Τημένου – αυτός με τη σειρά του απόγονος του Ηρακλή – οι τρεις τους έφτασαν στην ορεινή Μακεδονία με την ελπίδα για μια καλύτερη ζωή. Η κατάσταση είναι έκρυθμη. Τρομαγμένος από κάποιο θεϊκό σημάδι, ο βασιλιάς αντί για πληρωμή, παραχωρεί ειρωνικά στα αδέρφια τον «ήλιο» που από την καπνοδόχο μπαίνει στο δωμάτιο και φωτίζει το χωματένιο δάπεδο.
Οι Τημενίδες έχουν εξοργιστεί. Απαιτείται ωστόσο σύνεση διότι αν τα αδέρφια επιτεθούν στον βασιλιά τώρα, ίσως να μην κατορθώσουν να ξεφύγουν. Ο Περδίκκας γνέφει με αποφασιστικότητα στον εαυτό του, βγαίνει μπροστά, και αποδεχόμενος την «πληρωμή» χαράζει έναν κύκλο στο σημείο εκείνο περιμετρικά του ήλιου και αποχωρεί. Ψιθυριστά ωστόσο υπόσχεται εκδίκηση. Με αυτή την πράξη αυτοκυριαρχίας, ο νεαρός Περδίκκας αποδέχεται το πεπρωμένου του και υιοθετεί τον ήλιο ως οικόσημο του βασιλικού οίκου που ιδρύει, γνωστός σήμερα ως «ήλιος της Βεργίνας» (Ηροδότου Ιστορίαι, 8.137.1-8.137.5).

Λίγο καιρό μετά, τα αδέρφια κατεβαίνουν από τα υψίπεδα, και με ορμητήριο το όρος Βέρμιο, όχι μόνο παίρνουν την εκδίκηση τους, αλλά καταλαμβάνουν ολόκληρη την Μακεδονία. Στα πεδινά, ο Περδίκκας ακολουθεί ένα κοπάδι κατσικιών (αίγες), και στο σημείο που σταματούν αποφασίζει να χτίσει την πρωτεύουσα του, ονομάζοντας την Αιγές. Λόγω της καταγωγής τους από το Άργος, οι βασιλείς της δυναστείας του ονομάζονται Αργεάδες.

504 π.Χ. Ο Αλέξανδρος Α’ (ἀλέξω + ἀνήρ =αυτός που προστατεύει τους ανθρώπους), έχει καταφθάσει στην Ολυμπία εδώ και δυο μέρες. 

Μόνο του μέλημα είναι η νίκη. Επιθυμεί διακαώς να δοξάσει στα πέρατα του Ελληνισμού την πατρίδα του, τη Μακεδονία. Κάποιοι συναθλητές του φοβούνται τις ικανότητες του βασιλιά και προσπαθούν να του απαγορέψουν να συμμετάσχει. Ωστόσο αυτός περιμένει στωικά τη σειρά του. Οι Ελλανοδίκες τον πλησιάζουν. Ο Αλέξανδρος χαμογελά. Στέκεται υπερήφανα μπροστά τους ως Έλλην, και αυτοί πράττουν το αυτονόητο. Επιβεβαιώνουν την Αργεία καταγωγή του και τον καλούν να αγωνισθεί στους Ολυμπιακούς Αγώνες. Την επόμενη μέρα ο Αργεάδης Βασιλεύς παίρνει μέρος στο αγώνισμα δρόμου ενός σταδίου και τερματίζει δεύτερος, στον ίδιο χρόνο με τον πρώτο συναθλητή του. Περιχαρής και ικανοποιημένος επιστρέφει στην ιδιαίτερη πατρίδα του, έχοντας κερδίσει αιώνια υστεροφημία, και δόξα για τη Μακεδονία (Ηροδότου Ιστορίαι, 5.22.1-5.22.2).

408/7 π.Χ. Ο Αρχέλαος (=αυτός που ηγείται του λαού) είναι λάτρης των τεχνών. Είχε την ευτυχία στο παρελθόν να φιλοξενήσει πλήθος καλλιτεχνών στην Μακεδονική αυλή. 

Κανείς όμως δεν μπορεί να συγκριθεί με τον τραγικό ποιητή που στέκεται τώρα απέναντι του. Ο Αρχέλαος κοιτάει το σωρό νομισμάτων που βρίσκεται στοιβαγμένος δίπλα στον θρόνο του. Όπως οι πρόγονοι του, έτσι και αυτός έχει κόψει νομίσματα τα οποία στην μία τους πλευρά φέρουν κεφαλή του ιδίου ή περικεφαλαία. Στην άλλη πλευρά αναγράφεται το δικό του όνομα, «ΑΡΧΕΛΑΟΣ», απεικονίζοντας έναν έφιππο άνδρα. Ωστόσο γνωρίζει καλά, ότι ο Αθηναίος τραγικός δεν επιδιώκει πλούτο. Του προσφέρει λοιπόν την μεγαλύτερη τιμή. Φιλοξενία στην Πέλλα, χώρο και ελευθερία να μεγαλουργήσει. Οι αυλικοί περιμένουν την απόκριση του ποιητή με κομμένη την ανάσα. Θα περάσουν μερικές στιγμές. Ο πάντα αυστηρός Ευριπίδης όμως, θα παραχωρήσει ένα μικρό χαμόγελο. Θα αποδεχθεί την πρόσκληση του βασιλιά και μέσα σε έναν μόλις χρόνο θα ολοκληρώσει τα δύο τελευταία μεγάλα του έργα, τον «Αρχέλαο» και τις «Βάκχες».

337 π.Χ. Ο Φίλιππος Β΄ (=φίλος των ίππων/αλόγων) βρίσκεται στην Κόρινθο.Αισθάνεται αισιόδοξος για την έκβαση των διαπραγματεύσεων. 

Νικητής σε ιππικούς αγώνες στην Ολυμπία και τους Δελφούς, έχει σίγουρα αποδείξει το σθένος και τη δύναμη του. Οι διπλωματικές και στρατιωτικές του νίκες είναι επίσης πολλές. Εδώ και καιρό εξασφάλισε συμμετοχή στο Ελληνικό Συνέδριο της Δελφικής Αμφικτυονίας, όταν απελευθέρωσε το μαντείο από τους Φωκείς. Πριν από ένα χρόνο το ίδιο το Συνέδριο προσέφυγε σε αυτόν και του έδωσε την ευκαιρία στη Χαιρώνεια να αποδείξει ξανά τις στρατηγικές του ικανότητες (Δημοσθένης, Περί Στεφάνου 18, 155).

Εκεί η καρδιά του ήταν ατσάλι. Μακεδόνες, Θεσσαλοί, Αργείοι και Αρκάδες αντιμετώπισαν τον συνασπισμένο στρατό των Αθηναίων και των Θηβαίων. Για ακόμα μια φορά, Έλληνες πολέμησαν Έλληνες. Όχι πια όμως. Τώρα ο Μακεδόνας βασιλιάς θέλει να πολεμήσει τον παλαιό αδυσώπητο εχθρό της ελευθερίας των Ελλήνων. Στο ιερό του Ποσειδώνα στην Ισθμία, ο Φίλιππος έχει μπροστά του απεσταλμένους από ολόκληρο τον Ελληνισμό. Η πανελλήνια ιδέα συνεπαίρνει το λόγο αλλά και την ψυχή του. Ο Αργεάδης βασιλιάς καλεί εδώ και τώρα για ίδρυση Κοινού Συνεδρίου των Ελλήνων. Προς μεγάλη του ικανοποίηση, το συνέδριο αποφασίζει για πανελλήνια εκστρατεία κατά των Περσών, και ανακηρύσσει τον ίδιο αρχιστράτηγο των Ελλήνων. Σκουπίζει τον ιδρώτα από το πρόσωπο του και ξεφυσάει. Οι μόχθοι του ανταμείφθηκαν.

343 π.Χ.Ο Αλέξανδρος Γ’ είναι μόλις 13 χρονών. 

Πριν από λίγες μέρες έφθασε στο Νυμφαίο της Μίεζας. Βρίσκεται μακριά από τους γονείς του αλλά δεν φοβάται. Μαζί του είναι ο πιστός του Ηφαιστίων και αρκετοί καλοί του φίλοι από την Πέλλα. Ξαφνικά οι συμμαθητές του παγώνουν και ο νεαρός Αλέξανδρος κοιτάει να δει τι είναι αυτό που τους τράβηξε την προσοχή. Οι γυμναστές φωνάζουν τους νέους να σιωπήσουν και αναγγέλλουν την άφιξη του νέου τους δασκάλου. Ο Αριστοτέλης (=άριστος + τέλος/σκοπός), από τα Στάγειρα της Χαλκιδικής, αντικρίζει για πρώτη φορά τον Αλέξανδρο.

335 π.Χ. Ο Αλέξανδρος Γ΄ είναι έτοιμος να αναχωρήσει για την Ασία. 

Έχει μόλις αφήσει πίσω του την Πέλλα όπου και αποχαιρέτησε θερμά τη μητέρα του. Τώρα περνάει τις αψίδες της ιερής πόλης της Μακεδονίας. Ο βασιλιάς καταφθάνει στις Αιγές, την παλιά πρωτεύουσα. Όπως προστάζει η παράδοση, λίγο πριν ξεκινήσει την εκστρατεία, επισκέπτεται το ανάθημα του Ηρακλέους στο παλάτι. Είναι νύχτα και επικρατεί σιγή. Οι στρατιώτες περιμένουν με δάδες τον βασιλιά τους να εξέλθει. Ο Αλέξανδρος κοιτάει το ανάθημα. Στην επιγραφή ο θεός αναφέρεται ως «Ηρακλής Πατρώος», μιας και οι Μακεδόνες βασιλείς ήταν Ηρακλείδες, δηλαδή απόγονοι του. Συνδέοντας τη μοίρα του με αυτή του Ημίθεου, σηκώνεται αποφασισμένος και βγαίνει έξω στους Εταίρους του για να μεταδώσει τη φλόγα του Ηρακλή. Η Περσική Αυτοκρατορία θα λογοδοτήσει για τις ύβρεις της κατά των θεών των Ελλήνων.

334 π.Χ. Ο Αλέξανδρος πατάει για πρώτη φορά την Ασία. 

Λίγες μέρες πριν, τα ελληνικά στρατεύματα πέρασαν τον Ελλήσποντο. Ο βασιλιάς βρίσκεται σε έναν μικρό λόφο δίπλα από εκεί που κάποτε στεκόταν η Τροία. Ο αέρας φυσάει δυνατός. Το βλέμμα του είναι στραμμένο προς την Ευρώπη και υπενθυμίζει στον εαυτό του την ιερότητα της εκστρατείας του. Παίρνει μια βαθιά ανάσα και γυρνάει αποφασισμένος προς το μνημείο που βρίσκεται στην κορυφή του λόφου. Δίπλα του, ο πιστός του φίλος Ηφαιστίων τον ακολουθεί. Με ευλάβεια ο Αλέξανδρος καταθέτει στεφάνι στον τάφο του Αχιλλέα και ο Ηφαιστίων στο μνήμα του Πατρόκλου. Οι παρευρισκόμενοι υπασπιστές του βασιλιά, συγκινημένοι, μιλούν για μία νέα Τρωική εκστρατεία. Κάποιοι μιλούν ακόμα και για ένα νέο έπος. Η πανελλήνια εκστρατεία του Αλεξάνδρου ξεκινά.
Ιούνιος, 334 π.Χ.

Όλο το στράτευμα μιλάει για θρίαμβο επί των Περσών. Ο Αλέξανδρος, ο Μέγας, γνωρίζει ότι με τη νίκη τους στο Γρανικό τα Ελληνικά στρατεύματα άνοιξαν το δρόμο για την κατάκτηση της Περσικής αυτοκρατορίας. Έχει αποφασίσει να κάνει τα πάντα για να αξιοποιήσει αυτή τη νίκη. Για το σκοπό αυτό πριν από δυο μέρες διέταξε την κατασκευή 25 αγαλμάτων στο ιερό του Διός, στο Δίον της Μακεδονίας. Έναν για κάθε Εταίρο που έπεσε στη μάχη.

Ωστόσο, ο βασιλιάς δεν περιορίζεται εκεί. Έχει μπροστά του μια ομάδα αγγελιοφόρων, έτοιμοι να αναχωρήσουν για την Αθήνα. Σκοπός τους η μεταφορά αναθήματος με 300 πανοπλίες Περσών, στην Ακρόπολη της πόλης. Ο ίδιος ο Αλέξανδρος γράφει την αναθηματική περιγραφή και την παραδίδει στα χέρια του πιο έμπιστου αγγελιοφόρου του.

Ο αγγελιοφόρος διαβάζει δυνατά: «Ο Αλέξανδρος, γιος του Φιλίππου, και οι Έλληνες, εκτός των Λακεδαιμονίων, αφιερώνουν αυτές τις πανοπλίες, οι οποίες προέρχονται από τα λάφυρα των βαρβάρων που κατοικούν στην Ασία». Χαμογελάει γεμάτος περηφάνια για τον βασιλιά του, και αναχωρεί (Αρριανός, Ανάβασις 1.16.7).

Η Μακεδονία είναι αναπόσπαστο κομμάτι της περήφανης ιστορίας μας, αρχαίας και νέας, αλλά και της πολιτικοοικονομικής δύναμης της σύγχρονης Ελλάδας. Δεν θα επιτρέψουμε την παράδοση της Μακεδονίας. Δεν θα αποποιηθούμε της κληρονομιάς μας και δεν θα αποδυναμώσουμε οικειοθελώς τη χώρα μας.

Η μόνη εθνική θέση είναι η αυστηρή και απόλυτη απαγόρευση οποιασδήποτε χρήσης του ονόματος «Μακεδονία» και των παραγώγων του από τη γείτονα χώρα. Η μακεδονική ταυτότητα, ιστορία και συνείδηση είναι μονάχα και υπερήφανα Ελληνική. Η Μακεδονία είναι Ελλάδα. Η παραμικρή παραχώρηση στα αυτονόητα εθνικά κυρίαρχα δικαιώματα μας αποτελεί τραγική εθνική ήττα. Το πολιτικό σύστημα οφείλει να υπακούσει στη βούληση των πολιτών.

Πηγή