Οικισμός 11.300 χρόνων στην Συρία, με τον αρχαιότερο ζωγραφισμένο τοίχο στον κόσμο, 11.000 χρόνων, και το αρχαιότερο κρούσμα φυματίωσης, 9.000 χρόνων!

 

Του Γιώργου Λεκάκη

Το Ντία ντε ελ Μουγκάρα / Tell Dja'de el-Mughara είναι ένας νεολιθικός οικισμός 11.000 χρόνων, της προ-κεραμικής εποχής, στην έκταση της νυν Βόρειας Συρίας, στον 36ο παράλληλο [36° 22′ 59,9″ N, 38° 10′ 59,8″ E], περίπου 100 χλμ. βορειοανατολικά από την αρχαία ελληνική Βέρροια > το μεγαλύτερο γνωστό αρχαίο κέντρο παραγωγής χάλυβα > Χαλυβών > Χαλπέ, Χαλέπι > αραβ. Χάλαμπ, τουρκ. Χάλεπ > νυν Aleppo...

Οι σωστικές ανασκαφές για το φράγμα Tishrin έφεραν στο φως συγκλονιστικά ευρήματα. Ανασκαφές γίνονταν από το 1991 έως το 2011, όταν οι εργασίες αναγκάσθηκαν να σταματήσουν, λόγω του συριακού εμφυλίου πολέμου! Η ανασκαφή έγινε από τον Er. Coqueugniot του Εθνικού Κέντρου Επιστημονικής Έρευνας της Γαλλίας / Centre National de la Recherche Scientifique Paris.

Η πρώτη φάση της τοποθεσίας χρονολογήθηκε με ραδιοάνθρακα, στο 9300 - 8200 π.Χ. Αυτές οι αποθέσεις βρέθηκαν κάτω από το στρώμα που αποτελεί την δεύτερη φάση, η οποία χρονολογείται στο 7000 π.Χ. με βάση κεραμικά ευρήματα. Στην συνέχεια, στην πρώιμη Εποχή του Χαλκού, στην αρχή της τρίτης φάσης η τοποθεσία χρησιμοποιήθηκε ως νεκρόπολη και τέλος εγκαταλείφθηκε εντελώς.

Το 2007 Γάλλοι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν μια τοιχογραφία 2 τ.μ. σε έναν τοίχο μέσα στα ερείπια ενός κυκλικού πλινθόκτιστου κτηρίου, που ήταν εν μέρει σκαμμένο στο έδαφος. Η τοιχογραφία αποτελείτο από γεωμετρικά σχήματα, κυρίως ορθογώνια, χρωματισμένα με μαύρο και κόκκινο σε λευκό φόντο, σαν σκακιέρα. Ίσως ήταν ένα κοινοτικό κτήριο για συναντήσεις (βουλή;) και λατρευτικές δραστηριότητες!

Ο αρχαιολόγος Er. Coqueugniot εδήλωσε ότι ο πίνακας μοιάζει με έναν μοντέρνο πίνακα, όπως τα έργα του P. Klee! Αυτή η τοιχογραφία ανήκει στην πρώτη φάση και έχει χρονολογηθεί γύρω στο 9000 π.Χ. καθιστώντας την αρχαιότερη γνωστή ζωγραφική σε κατασκευασμένο τοίχο![1] Είναι 1500 χρόνια αρχαιότερη από τις τοιχογραφίες στο Çatalhöyük στην Ανατολία – στην έκταση που κατέχει νυν η Ανατολική Τουρκία! Γενικώς πιστεύεται ότι υπάρχει πολιτιστική σύνδεση με το Göbekli Tepe στην Ανατολία.

Άλλα ευρήματα της νεολιθικής προ-κεραμικής εποχής που βρέθηκαν σε αυτήν την τοποθεσία περιλαμβάνουν οστά ζώων, εργαλεία, ποικιλία ειδωλίων και στολίδια και ανθρώπινα λείψανα.

Οι κάτοικοι του χώρου ήταν κυνηγοί-τροφοσυλλέκτες. Η γειτνίασή τους με τον Ευφράτη τους έδωσε πρόσβαση σε μια ποικιλία φυτικών πόρων, καθώς και σε ζώα, και κυνηγούσαν κυρίως γαζέλες αλλά σκότωναν και βοοειδή aurochs και ιπποειδή.

Στην πρώτη φάση τα σπίτια ήταν μεγάλα ορθογώνια πλινθόκτιστα κτήρια, τα οποία επεκτάθηκαν στην φάση ΙΙ, ενώ το μεγάλο κυκλικό κτήριο, που στέγαζε την τοιχογραφία εγκαταλείφθηκε. Πριν από την φάση ΙΙΙ της τοποθεσίας, ανθρώπινα λείψανα θάφτηκαν κάτω από το δάπεδο των πλίνθινων κτηρίων, που πιστεύεται ότι ήταν σπίτια, παρόμοια με την τοποθεσία στο Çatalhöyük. Στην τρίτη φάση ένα κτήριο χρησιμοποιήθηκε ως νεκρόπολι και μέσα βρέθηκαν τα λείψανα περισσότερων από 70 ανθρώπων. Μερικά από τα οστά που βρέθηκαν σε αυτή την νεκρόπολη παρουσιάζουν σημάδια μιας από τις αρχαιότερες γνωστές περιπτώσεις φυματίωσης, με το αρχαιότερο κρούσμα να είναι 9.000 χρόνων στην τοποθεσία Atlit Yam.

ΠΗΓΗ: F. Pichon «Exploitation of the cereals during the Pre-pottery Neolithic of Dja'de-el-Mughara: Preliminary results of the functional study of the glossy blades», https://doi.org/10.1016/j.quaint.2016.01.064, Quaternary International, vol. 427, τ. B, 12.1.2017. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 13.1.2017.

        - Cartwright C. "The World's Oldest Wall Painting In Syria?", Palestine Exploration Quarterly, 140 (1): 3, doi:10.1179/003103208x288645, 1.3.2008.

        - Cocueugniot Ér. «Tell Dja'de el Mughara», στο G. del Olmo Lete, J. L. Montero Fellonós (επιμ.) «Archaeology of the Upper Syrian Euphrates: The Tishrin Dam Area», εκδ. AUSA, Βαρκελώνη 1999.

        - Düring Bl. S. "Burials in Context: The 1960s Inhumations of Çatalhöyük East", Anatolian Studies, 53, 1–15, doi:10.2307/3643084, 2003.

        - Chr. Rozalia, κ.ά. «Neolithic Figurines Manufactured from Phalanges of Equids from Dja'de el Mughara, Syria», Journal of Field Archaeology, 34 (3), 319–335, doi:10.1179/009346909791070844, 2009.

και:

        - «Syrie - Jerf el-Ahmar» στο «France-Diplomatie», 5.4.2011.

        - «SYRIA - 11,000 YEARS AGO - The village of Dja’de el-Mughara»,

ΣΗΜΕΙΩΣΙΣ:

[1] "Oldest wall painting", Guinness World Records, Οκτ. 2007.

arxeion-politismou.gr