Οι αρχαίοι Σύροι ακολουθούσαν μια μεσογειακή διατροφή παρόμοια με τις σύγχρονες πρακτικές

  Πρόσφατη έρευνα αποκάλυψε ότι οι αρχαίοι κάτοικοι του Tell Tweini, ενός οικισμού κοντά στην παράκτια πόλη Jableh της Συρίας, συντηρούνταν με μια διατροφή εξαιρετικά παρόμοια με τη σύγχρονη μεσογειακή διατροφή

Αυτό το συμπέρασμα προκύπτει από μια ολοκληρωμένη μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό PLOS ONE, με επικεφαλής τον Benjamin T. Fuller από το Πανεπιστήμιο του Leuven και τη Simone Riehl από το Πανεπιστήμιο του Tübingen.

Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν ισοτοπική ανάλυση σε 410 σπόρους φυτών, 210 οστά ζώων και 16 ανθρώπινα οστά για να χαρτογραφήσουν τις ροές θρεπτικών συστατικών μέσω της τροφικής αλυσίδας και των γεωργικών συστημάτων με την πάροδο του χρόνου. Η μέθοδος αυτή τους επέτρεψε να ανακατασκευάσουν τα διατροφικά πρότυπα και τις γεωργικές τεχνικές που χαρακτήριζαν το αγροτοκτηνοτροφικό σύστημα της περιοχής.

Κατά τη Μέση Εποχή του Χαλκού (2000 έως 1600 π.Χ.), η διατροφή των κατοίκων του Tell Tweini αποτελούνταν κυρίως από δημητριακά, σταφύλια, ελιές και μικρές ποσότητες κρέατος και γαλακτοκομικών προϊόντων. Η ισοτοπική ανάλυση αποκάλυψε σχετικά χαμηλά επίπεδα ισοτόπων αζώτου (δ15N) στα ανθρώπινα λείψανα αυτής της περιόδου, υποδεικνύοντας μια διατροφή που βασιζόταν κυρίως σε φυτικές πηγές όπως τα δημητριακά και οι ελιές. Ωστόσο, η παρουσία υπολειμμάτων αιγοπροβάτων και βοοειδών υποδηλώνει ότι περιστασιακά καταναλώνονταν ζωικά προϊόντα και χρησιμοποιούνταν το γάλα.

Χάρτης της Ανατολικής Μεσογείου που δείχνει τη θέση του Tell Tweini στη σημερινή Συρία. [Credit: Fuller et al., PLoS ONE (2024)]

Η ομοιότητα με τη σύγχρονη μεσογειακή διατροφή είναι εντυπωσιακή. Αυτή η δίαιτα, γνωστή για τα οφέλη της στην υγεία, δίνει έμφαση στα δημητριακά, τα φρούτα και τα λαχανικά, ενώ περιορίζει τα ζωικά προϊόντα. Έχει αποδειχθεί ότι μειώνει τον κίνδυνο καρδιακών παθήσεων, μεταβολικού συνδρόμου, διαβήτη, ορισμένων μορφών καρκίνου και κατάθλιψης και βελτιώνει τη νοητική και σωματική λειτουργία.

Η μελέτη αναδεικνύει επίσης τις προηγμένες γεωργικές τεχνικές που χρησιμοποιούσαν οι κάτοικοι του Tell Tweini. Τα υψηλά επίπεδα ισοτόπων Δ13C στα υπολείμματα σταφυλιών υποδηλώνουν ότι οι καρποί αυτοί ποτίζονταν καλά και φροντίζονταν σχολαστικά. Επιπλέον, οι ισοτοπικές υπογραφές στο σιτάρι και το κριθάρι υποδεικνύουν ότι οι καλλιέργειες αυτές λάμβαναν τακτικές εισροές κοπριάς ως λίπασμα, υποδεικνύοντας μια εντατική γεωργική πρακτική που πιθανώς αυξήθηκε με την πάροδο του χρόνου.

Αυτές οι γεωργικές πρακτικές ήταν απαραίτητες για τη διατήρηση σταθερών συγκομιδών, ακόμη και σε περιόδους μεγάλων κλιματικών αλλαγών και κοινωνικών ανακατατάξεων. Η στρατηγική χρήση των υγροτόπων, των παράκτιων περιοχών και πιθανώς της άρδευσης συνέβαλε στην απομόνωση των επιπτώσεων των περιφερειακών ξηρασιών, εξασφαλίζοντας τη συνεχή προμήθεια βασικών καλλιεργειών.

/

(Αριστερά) Φωτογραφία σπιτιών της Εποχής του Χαλκού και του Σιδήρου από τις ανασκαφές στο πεδίο Α (λήψη από τον Joachim Bretschneider). (Δεξιά) Φωτογραφία τάφου της Μέσης Εποχής του Χαλκού με κυπριακή κεραμική (λήψη από τον Joachim Bretschneider). [Credit: Fuller et al., PLoS ONE (2024)]

Εκτός από τις διατροφικές και γεωργικές αποκαλύψεις, η μελέτη αποκαλύπτει επίσης τις οικονομικές δραστηριότητες του Tell Tweini. Η παραγωγή ελαιολάδου φαίνεται να αποτελούσε σημαντική οικονομική δραστηριότητα, με την πόλη να μπορεί να συναγωνίζεται άλλα μεγάλα κέντρα ελαιολάδου στην περιοχή. Τα ισοτοπικά δεδομένα υποδηλώνουν επίσης ότι τα οικόσιτα ζώα διατηρούνταν μαζί σε παρόμοια περιβάλλοντα και ορισμένα κατανάλωναν άγρια φυτά C4 από υγροτόπους και διαταραγμένες περιοχές.

Οι ερευνητές ανέλυσαν δείγματα φυτών και ζώων από τέσσερις κύριες περιόδους κατοίκησης: Χαλκού (2600-2000 π.Χ.), Μέση Εποχή του Χαλκού (2000-1600 π.Χ.), Ύστερη Εποχή του Χαλκού (1600-1200 π.Χ.) και Εποχή του Σιδήρου (1200-333 π.Χ.). Αυτή η διαχρονική ανάλυση αποκάλυψε ότι το σιτάρι και το σιτάρι ελεύθερου σίτου, οι ελιές, ο πικρός βίκος, το γρασίδι σίκαλης και το κριθάρι ποτίζονταν καλά καθ' όλη τη διάρκεια αυτών των περιόδων.

Ενώ η μελέτη παρέχει μια λεπτομερή εικόνα της αρχαίας συριακής διατροφής και των γεωργικών πρακτικών, αντιμετώπισε επίσης ορισμένες προκλήσεις. Πολλά δείγματα οστών ζώων και ανθρώπων δεν απέδωσαν αρκετό διατηρημένο κολλαγόνο για ανάλυση, πιθανότατα λόγω του θερμού και ξηρού κλίματος της περιοχής. Επιπλέον, οι ερευνητές αναγκάστηκαν να χρησιμοποιήσουν ευρύ φάσμα ημερομηνιών για ορισμένα δείγματα λόγω της έλλειψης ακριβούς χρονολόγησης για ορισμένες περιόδους.

Παρά τους περιορισμούς αυτούς, η έρευνα προσφέρει ένα πρωτοφανές παράθυρο στην καθημερινή ζωή των ανθρώπων της Ανατολικής Μεσογείου πριν από 4.000 χρόνια.

Περισσότερες πληροφορίες: Fuller BT, Riehl S, Linseele V, Marinova E, De Cupere B, Bretschneider J, et al. (2024) Agropastoral and dietary practices of the northern Levant facing Late Holocene climate and environmental change: Isotopic analysis of plants, animals and humans from Bronze to Iron Age Tell Tweini. PLoS ONE 19(6): e0301775. doi:10.1371/journal.pone.0301775

Πηγή: archaeologymag.com