Για την έννοια της αληθινής αγάπης, όπως προκύπτει από την αρχαία ελληνική φιλοσοφία, αναδεικνύονται έννοιες και θεωρήσεις που, αφενός δεν είχαμε διδαχθεί όταν θα έπρεπε, αφετέρου παραμένουν μάλλον ερμητικά άρρητες, στη σημερινή εποχή, της απλοποίησης, του εκφυλισμού και, κυρίως, του εγωκεντρισμού.
Αυτή τη φορά συνομιλούμε με τη Μαρία Μαραγκού, Χημικό Μηχανικό στο επάγγελμα και επιτυχημένη συγγραφέα βιβλίων φιλοσοφίας, όπως εκπορεύεται από την αρχαία ελληνική γραμματεία.
Μεταξύ άλλων, έχει συγγράψει τους «Κώδικες μύησης του Ομήρου», και το «Από τον Οδυσσέα του Ομήρου στον Οδυσσέα Ελύτη», από τις Εκδόσεις Κάκτος.
Συζητώντας με τη συγγραφέα κάτω από την Ακρόπολη, μας εξηγεί ότι για τους αρχαίους, υπάρχει μια ανώτερη έννοια από την αγάπη, έτσι όπως τη γνωρίζουμε. Αυτή είναι η έννοια της φιλότητας, που είναι διαφορετική από τη φιλία και τον έρωτα, με τη διάκριση να περιγράφεται αναλυτικά στα Ηθικά Νικομάχεια του Αριστοτέλη.
«Η αγάπη είναι κάτι που νιώθω, στοργή ή συμπόνοια, προς το οτιδήποτε. Δεν υπάρχει επενέργεια του νου για την ανάπτυξη αυτού του συναισθήματος. Η φιλότης, όμως, περνάει και από τη λογική και για να αναπτυχθεί πρέπει να υπάρχουν κι άλλα κριτήρια, όπως ο θαυμασμός».
Και συνεχίζει: «Η φιλία, πάλι, είναι η έξις. Προϋποθέτει κι αυτή τη νοητική διαδικασία από πριν αυτό, όπως και τη συνήθεια, τη φρόνηση και το ήθος, που έχουν ήδη σμιλευτεί στον χαρακτήρα του ανθρώπου και του έχουν γίνει έξις.
Δηλαδή, όταν εμπεδώνεται η φρόνηση, τότε έχω το ήθος σαν συνήθεια – δεν πιέζομαι δηλαδή για να δεχτώ την αρετή μέσα μου, βγαίνει αυθόρμητα, γιατί είναι εμπεδωμένη κατάσταση του συναισθήματος – υποσύνολο αυτού είναι η αγάπη. Άρα αγάπη και φιλότητα δεν υπάρχουν χωρίς αρετή».
«Η δύναμη είναι η φιλότης και η συνεκτική ουσία λέγεται έρως, για αυτό δεν γίνεται φιλότητα χωρίς έρωτα», διευκρινίζει.
Για τη Μαρία Μαραγκού, το ανάποδο της φιλότητας είναι το νείκος – κι αυτές είναι οι δυο συμπαντικές αρχές που κινούν τον κόσμο. «Μέσω της πρώτης όλα ενώνονται και γίνονται ένα, μέσω του δεύτερου έρχεται η διάσπαση – κι αυτό το βλέπουμε σε όλες τις διεργασίες».
Τέλος, η φιλία, που όπως εξηγήθηκε είναι μέρος των παραπάνω εννοιών, διακρίνεται σε τρία είδη, κατά τον Αριστοτέλη.
Το πρώτο, είναι το «είσαι φίλος γιατί περνάμε καλά μαζί», δηλαδή για λόγους ψυχαγωγίας.
Το δεύτερο, «είσαι φίλος γιατί κάπου μου είσαι χρήσιμος, κάπου με εξυπηρετείς».
Και το τρίτο, που είναι η προϋπόθεση για την πραγματική φιλία, είναι όταν αυτή διαμορφώνεται «κατά αρετήν». Δηλαδή, είναι ειλικρινής και προκύπτει από θαυμασμό και άλλες βαθιές έννοιες σύνδεσης δύο ανθρώπων, που προκύπτουν μόνο όταν και οι δυο έχουν την αρετή μέσα τους. Κι αυτή είναι η ύψιστη φιλία, κατά τον Αριστοτέλη.
«Είμαστε όλοι κύτταρα του συμπαντικού νου. Το θέμα είναι πως θα ενωθούμε και να μην διασπαστούμε. Πρέπει να γίνει για όλους έξις, το να είμαστε ενάρετοι», καταλήγει η Μαρία Μαραγκού.
Δείτε τη συνέντευξη της Μαρίας Μαραγκού:
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου