«Το μνημείο είναι ακράδαντα του τελευταίου τετάρτου του 4ου π.Χ. αιώνα και έχουμε όλες τις αποδείξεις γι' αυτό» δήλωσε από την Αμφίπολη χθες, Πέμπτη, η Κατερίνα Περιστέρηεκφράζοντας με σαφή τρόπο την ενόχλησή της για όσους αμφισβητούν τις συγκεκριμένες εκτιμήσεις και χρονολογούν το μνημείο περίπου δυόμιση αιώνες αργότερα.
«Είναι μάταιο να βγαίνουν συνάδελφοι και να λένε για ρωμαϊκά χρόνια ή οτιδήποτε άλλο» ανέφερε χαρακτηριστικά η επικεφαλής του ανασκαφικού έργου, Κατερίνα Περιστέρη
«Είναι μάταιο να βγαίνουν συνάδελφοι και να λένε για ρωμαϊκά χρόνια ή οτιδήποτε άλλο» ανέφερε χαρακτηριστικά η επικεφαλής του ανασκαφικού έργου. «Βγαίνουν και μιλάνε στις τηλεοράσεις και τις εφημερίδες, προσπαθώντας να έχουν πέντε λεπτά δημοσιότητας και αυτό για μένα δεν είναι καλό, προσβάλλει όχι μόνο την ανασκαφή, όχι μόνο την έρευνά μας, αλλά και τον τόπο».
Οι βολές της «έδειξαν» ευθέως την καθηγήτρια κλασικής Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, διδάκτορα του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, Ολγα Παλαγγιά που μίλησε για την κατ’ εκτίμηση χρονολόγηση του τύμβου Καστά στους ρωμαϊκούς χρόνους – μεταξύ άλλων και στο TheTOC.gr. «Πιθανώς η κατασκευή του Τύμβου συνδέεται με τη μάχη των Φιλίππων. Η δική μου χρονολόγηση κατεβάζει το μνημείο από το 325 π.Χ. στο 42 π.Χ», μας είπε η κυρία Παλαγγιά ανοίγοντας τους… ασκούς του Aιόλου.
Ποιες, όμως, είναι οι … τάσεις χρονολόγησης που διαμορφώνονται σε σχέση με το εντυπωσιακό μνημείο που βρίσκεται εντονότερα παρά ποτέ στο επίκεντρο της δημοσιότητας ένα και πλέον μήνα; Καταρχάς υπάρχουν οι επιστήμονες που επιφυλάσσονται να μπουν σε διαδικασία χρονολόγησης. Η πλειοψηφία των αρχαιολόγων που δίνουν εκτιμήσεις, πάντως, συντάσσεται με την άποψη ότι ο τάφος είναι του 4ου αιώνα π. Χ., ενώ πολλοί προσδιορίζουν ότι χρονολογείται το τελευταίο τέταρτο του 4ου αιώνα. Στον αντίποδα, τέλος, είναι η άποψη της κυρίας Παλαγγιά που τοποθετεί κατ’ εκτίμηση στους ρωμαϊκούς χρόνους τον «ένοικο» του τάφου.
Οι … επιφυλακτικοί
Η ομότιμη καθηγήτρια του Κλασσικής Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, Λίλα Μαραγκού, διευκρινίζει ότι«εφόσον δεν έχει ολοκληρωθεί η ανασκαφή δεν μπορούμε να πιέζουμε για την εξαγωγή συμπερασμάτων» και αρνείται να κάνει εκτίμηση χρονολόγησης αλλά και υποθέσεις για τον «ένοικο» του τάφου. Σ’ αυτή την κατεύθυνση κινείται και η Γενική Γραμματέας του υπουργείου Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, ακόμα κι όταν της ζητήθηκε από το TheTOC να μιλήσει με την έτερη ιδιότητά της, αυτή της αρχαιολόγου. «Δεν θα μπω στον πειρασμό αυτόν (σ.σ. της χρονολόγησης) διότι αυτό είναι δουλειά του ανασκαφέα και, ξέρετε, η ηθική των αρχαιολόγων επιβάλλει πρώτα να μιλήσει ο ανασκαφέας και μετά κάποιος στα πλαίσια του επιστημονικού διαλόγου να διατυπώσει η συμφωνία ή τη διαφωνία του. Αλλά ο πρώτος λόγος είναι στον ανασκαφέα», είπε. Η κυρία Μενδώνη, ωστόσο, συμπλήρωσε ότι η ακαδημαϊκή και η επιστημονική κοινότητα μπορεί να «δηλώνει, να σκέφτεται, να κάνει υποθέσεις εργασίες πολύ περισσότερο από εμάς που μένουμε στα δεδομένα των ανασκαφέων».
Χρονολόγηση στον 4ο αιώνα
«Με δεδομένη την πρόταση των ανασκαφέων για τη χρονολόγηση του τάφου χονδρικά στο τελευταίο τέταρτο του 4ου αιώνας π.Χ., δηλαδή, μεταξύ 325 και 300 π.Χ. αναμένεται η ανεύρεση αντικειμένων που θα έκαναν αυτό το χρονικό αυτό διάστημα στενότερο», λέει η καθηγήτρια κλασσικής αρχαιολογίαςΧρυσούλα Παλιαδέλη δείχνοντας να συμφωνεί με το συγκεκριμένο διάστημα. Αλλωστε, τόσο ο διευθυντής του Μουσείου Μπενάκη, αρχαιολόγος, Αγγελος Δεληβορριάς και ο καθηγητής Κλασσικής Αρχαιολογίας, Πάνος Βαλαβάνηςσυμφωνούν ότι ο «ένοικος» του τάφου είναι από το περιβάλλον του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
«Οι ενδείξεις μας οδηγούν στα τέλη του 4ου αιώνα», έχει πει ο Πάνος Βαλαβάνης. Και ο Αγγελος Δεληβορριάς συμπληρώνει: «Ο τάφος δεν ξεπερνά τον 4ο αιώνα». Ιδιαίτερα συγκεκριμένος γίνεται ο αρχιτέκτων και ιστορικός τέχνης Κωστής Καζαμιάκης: Παρότι δεν εισήλθε στο μνημείο, λαμβάνοντας υπόψιν «χρονολογικά τεκμήρια δόμησης» και «ανασκαφικά δεδομένα» τοποθετεί τη δόμηση του Τύμβου γύρω στο 310 π.Χ. Αυτή τη χρονολογία δεν αποκλείει ο ακαδημαϊκός ομότιμος καθηγητής κλασσικής αρχαιολογίας, Μιχάλης Τιβέριος ο οποίος έχει αναφέρει σε συνέντευξή του στο Βήμα. «Παρ' όλο που είναι λιγότερο πιθανό ο τάφος να ανήκει στη Ρωξάνη και στον Αλέξανδρο Δ, θεωρώ πως η εκδοχή αυτή δεν μπορεί να αποκλειστεί επειδή γραπτές μαρτυρίες μας πληροφορούν ότι τα δύο αυτά πρόσωπα δολοφονήθηκαν στην Αμφίπολη». Ως γνωστόν, η Ρωξάνη και ο Αλέξανδρος Δ΄ δολοφονήθηκαν το 309 π. Χ. θύματα της θηριώδους εξουσιομανίας του Κάσσανδρου.
Πηγή: thetoc.gr
I like the part about Palagia's Oxford PhD, which to ordinary folks would sound as the epitome of expertise. Anybody read her final dissertation and seen how much she got for? And even she got a cum laude what the hell does this prove? The woman is miles away from the place to be and concludes her nay-saying by looking at photoshopped pictures... for crying out loud. How vain and stupid can an Oxford PhD thus be!?!?
ΑπάντησηΔιαγραφήΟι υποθέσεις της Παλαγγιά είναι εύλογες, όπως και των υπολοίπων που ισχυρίζονται ότι το μνημείο είναι του τέλους του 4ου π.Χ. αιώνα. Σε κάθε περίπτωση έχουμε ένα πολύ ιδιαίτερο μνημείο που μορφολογικά δικαιολογεί και τη μία υπόθεση και την άλλη. Ας τους ακούσουμε όλους με ψυχραιμία και ας περιμένουμε τα στοιχεία της χρονολόγησης. Και κυρίως δεν χρειάζονται κατινιές.
ΑπάντησηΔιαγραφήΑυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.
ΑπάντησηΔιαγραφήΟι υποθέσεις της Παλαγγιά ΔΕΝ είναι ΚΑΘΟΛΟΥ εύλογες !! Δηλαδή κάνανε οι Ρωμαίοι ένα τύμβο επιφανών νεκρών 50 χιλιόμετρα μακρυά από το πεδίον της μάχης? Φαντάσου οι Αθηναίοι να κάνανε τόν τύμβο του Μαραθώνα στον Πειραιά !! Το μνημείο ,για να σοβαρευτούμε ,έχει χρονολογηθεί με ακρίβεια ,προφανώς και από κινητά ,και από άλλα ευρήματα που μόνο η κ.Περιστέρη γνωρίζει ,και καλά κάνει και δεν τα λέει δημόσια τώρα ,πριν ολοκληρωθεί το ανασκαφικό έργο και εξαχθούν τα τελικά συμπεράσματα, γιαυτό και επιμένει με έμφαση στο (325-300) η Παλαγγία έχει πει ότι ο τάφος του Φιλίππου που ανακάλυψε ο Ανδρόνικος στις Αιγές είναι τού διανοητικά αρρώστου Φιλίππου του Αριδαίου όταν ξέρουμε ότι ο Αριδαίος εκτελέστηκε το 317 από την Ολυμπιάδα. και αργότερα ο Κάσσανδρος έκανε ανακομιδή των οστών του και τα μετέφερε με τιμές στις Αιγές. Σε περίπτωση ανακομιδής, «δεν μπορούμε να έχουμε νεκρική πυρά επάνω από τον τάφο. Εδώ όμως, έχουμε νεκρική πυρά πάνω στην καμάρα του τάφου άρα δεν είναι ο Αριδαίος. Η στενή επιστημονική συνεργασία της κ Παλαγγιά με τον Καθηγητή Eugene N.Borza γνωστού ιστορικού που αμφισβητεί την Ελληνικότητα της Μακεδονίας (αρχαίας και νεωτέρας) , με πολλά άρθρα (περιέργως τα περισσότερα μετά το 1992) μας βάζει σε σκέψης για τυχόν "πολιτικό" υπόβαθρο !! εύχομαι να κάνω λάθος !!!
ΑπάντησηΔιαγραφήΣτη μάχη των Φιλίππων, όπου πολέμησαν δύο ρωμαϊκοί στρατοί, το ένα στρατόπεδο ήταν στη σημερινή Καβάλα και το άλλο στην Αμφίπολη. Επομένως είναι εύλογο να τοποθετεί κανείς στην Αμφίπολη ένα μνημείο σχετιζόμενο με αυτήν τη μάχη. Η τυπολογία του μνημείου επίσης είναι υβριδική και με την πρώτη ματιά μοιάζει ρωμαϊκό. Φυσικά το μνημείο δεν μπορεί να χρονολογηθεί αποκλειστικά με τέτοια κριτήρια, γι' αυτό προτείνω ψυχραιμία και υπομονή, και ίσως και λίγη ευπρέπεια, μέχρι να μιλήσει με αποδείξεις η ίδια η ανασκαφή (που είναι εν εξελίξει) και η ανασκαφέας.
ΑπάντησηΔιαγραφήΟι υποθέσεις της Παλαγγιά δεν είναι λοιπόν εξωφρενικές και μέχρι σήμερα αναρωτιόμουν γιατί δικαιούνται να μιλούν οι πάντες εκτός από αυτήν. Σήμερα μου λύθηκε η απορία: δεν πρέπει να μιλάει επειδή στο παρελθόν έχει αμφισβητήσει την ταφή του Φιλίππου και επειδή εθνικιστικοί κύκλοι επικρίνουν μέρος της δουλειάς της... Τι να πω, μάλλον είμαι πολύ απονήρευτη και δεν πήγε από μόνο του το μυαλό μου εκεί. Κι εγώ θέλω πολύ να έχει βρεθεί ο τάφος του Αλέξανδρου ή των Αντιπατριδών ή και όλων μαζί, αλλά δεν θα μπορούσα ποτέ να επιτεθώ προσωπικά σε κάποιον που εκφράζει διαφορετική γνώμη. Η δε κ. Περιστέρη, η αρχαιολόγος της καρδιάς μας, δεν θα έπρεπε να χαλάει την εικόνα της έγκριτης επιστήμονα που σίγουρα είναι υποδεικνύοντας σε ποιον να μιλάει και σε ποιον όχι. Ακόμα και αν έχει άδικο η κ. Παλαγγιά, έχει σημασία να εξεταστεί η πρότασή της έστω κι αν απορριφθεί.
Τα στρατόπεδα μάχης στην αρχαιότητα ήταν πάντοτε κοντά στο πεδίο της παρατάξεως των εμπολέμων και όχι 50 χιλιόμετρα μακρυά !!Επίσης οι τύμβοι και τα κενοτάφια από την αρχαιότητα μέχρι και σήμερα γίνονται πλησίον ή επί του πεδίου της μάχης !Ο Βρούτος και ο Κάσσιος στρατοπεύδευσαν στην όχθη του ποταμού Γάγγα ή Γαγγίτη. Ο Οκταβιανός και ο Μάρκος Αντώνιος είχαν στρατοπεδεύσει στην απέναντι όχθη ,ούτε Αμφίπολη ούτε Καβάλα 2ον) Την κ Παλαγγιά δεν την κρίνουν οι περιθωριακοί εθνικιστικοί κύκλοι ,που λέγεις, αλλά οι επιστήμονες ιστορικοί-αρχαιολόγοι και εδώ η κυρία έχει αδυναμία να τεκμηριώσει πως ο νεκρός του θαλάμου είναι ο Φίλιππος ο Αριδαίος και όχι ο Φίλιππος β" όταν υπάρχει νεκρική πυρά πάνω στον τάφο ! Σε περίπτωση ανακομιδής,όπως έγινε με τον Αριδαίο δεν μπορούμε να έχουμε νεκρική πυρά επάνω από τον τάφο. Εδώ όμως, έχουμε νεκρική πυρά πάνω στην καμάρα του τάφου άρα δεν μπορεί να είναι ο Αριδαίος. καλόν θα είναι όταν μιλάς σε δημόσια φόρουμ να έχεις τουλάχιστον διαβάσει την βιβλιογραφία του θέματος !
ΑπάντησηΔιαγραφήΔεν θα διαφωνήσω περί των στρατοπέδων των δύο στρατών με κάποιον που έχει ειδικό ενδιαφέρον για τη στρατιωτική ιστορία, ειδικά όταν οι αρχαίοι ιστορικοί τα λένε τόσο μπερδεμένα. Θα πω μόνο ότι διαβάζοντας τον Αππιανό (4ο βιβλίο των Εμφυλίων) κατάλαβα ότι οι Βρούτος και Κάσσιος είχαν το πλεονέκτημα ότι είχαν στρατοπεδεύσει πάνω σε δύο λόφους, με άνετη πρόσβαση στην αρχαία Νεάπολη (σημερινή Καβάλα), δηλαδή στη θάλασσα, απ' όπου μπορούσαν να ανεφοδιάζονται εύκολα, ενώ ο στρατός του Αντώνιου και του Οκταβιανού είχε το στρατόπεδό του σε πεδινό σημείο, και άλλο ένα μειονέκτημα, ότι εφοδιαζόταν από τη μακρινή Αμφίπολη.
ΑπάντησηΔιαγραφήΟρισμένα δεδομένα: 1) Η μάχη των Φιλίππων ήταν πολύ σημαντική. Σε ανάμνησή της ο Οκταβιανός μετέπειτα Αύγουστος έχτισε τον ναό του Mars Ultor (Άρεως Αμύντορος) στη Ρώμη. Εκτός από τον μεγάλο αριθμό των νεκρών της μάχης, ο Marcus Velleius Paterculus στην Ιστορία του (Historiae, 71.1) λέει ότι σε κανέναν άλλο πόλεμο δεν είχαν χαθεί τόσο πολλοί επιφανείς άνδρες.
2) Ο στρατός των νικητών της μάχης των Φιλίππων, Αντώνιου και Οκταβιανού, είχε τη βάση ανεφοδιασμού του στην Αμφίπολη. 3) Η Αμφίπολη ήταν πολύ σημαντική και για τους Ρωμαίους πόλη. 4) Μορφολογικά το μνημείο της Αμφίπολης θα μπορούσε να είναι είτε καινοτόμο μακεδονικό είτε ρωμαϊκό όπου δούλεψαν φυσικά ντόπιοι τεχνίτες.
Ως εκ τούτων δεν είναι δεν είναι καθόλου απίθανο αν η πλευρά των νικητών της μάχης των Φιλίππων αποφάσιζε να ανεγείρει ένα κάποιο μνημείο σχετιζόμενο με τη μάχη να διάλεγε να το φτιάξει στην Αμφίπολη. Όσο για το ότι οι τύμβοι και τα κενοτάφια γίνονταν πλησίον ή επί του πεδίου της μάχης απαντώ: α) προς το παρόν δεν ξέρουμε τεκμηριωμένα τι είναι ακριβώς αυτό το μνημείο β) η αρχαιολογία μάς επιφυλάσσει εκπλήξεις, όπως έχει ειπωθεί επανειλημμένα τον τελευταίο καιρό.
Επομένως η υπόθεση της Παλαγγιά δεν ήταν σε καμία περίπτωση παράλογη σύμφωνα με την επίσημη εικόνα που έχουμε μέχρι τώρα. Ήταν μια θεωρία όπως όλες οι άλλες, εδραζόμενη στο τι βλέπουμε και στο ότι δεν έχουν απαντήσει ακόμα σε κρίσιμες ερωτήσεις που θα ξεκαθάριζαν το τοπίο. ΑΛΛΑ χρειάζεται υπομονή γιατί η ανασκαφή είναι σε εξέλιξη και τίποτα δεν αποκλείει το να είναι το μνημείο μακεδονικό.
Με λίγα λόγια: αν είναι να απορρίψουμε την υπόθεση της Παλαγγιά, ας το κάνουμε για τους σωστούς λόγους, τεκμηριωμένα, και όχι με όρους ρωμαϊκής αρένας. Εντάξει, πολιτισμένοι Έλληνες;