Γιατί οι Σφίγγες της Αμφίπολης είχαν στραμμένο το κεφάλι;

Αυτή τη φορά, οι έρευνες στον τρίτο ταφικό θάλαμο οδήγησαν στην ανακάλυψη της κεφαλής της μίας από τις δύο Σφίγγες, που κοσμούσαν την είσοδο του εντυπωσιακού τάφου.

Η στροφή της προς τον θεατή, τα αρμονικά, νεανικά αλλά γυναικεία χαρακτηριστικά, κυρίως όμως η ανεξιχνίαστη έκφραση, καθιστούν αξιοθαύμαστο και εξίσου αξιοπερίεργο το τελευταίο εύρημα της ανασκαφής στον τάφο της Αμφίπολης. 

Το κεφάλι της Σφίγγας, με το οποίο αποκαθίσταται η μορφή των αγαλμάτων που δεσπόζουν στην είσοδο του μνημείου, είναι σμιλεμένο με τέτοιο τρόπο στο μάρμαρο ώστε να στρέφεται προς τον επισκέπτη.

Ένα πρώτο συμπέρασμα είναι το αυτονόητο, ότι οι Σφίγγες του πρώτου διαφραγματικού τοίχου δεν ήταν αντικρυστές. Κοίταζαν προς τα έξω και επιβάλλονταν με την παρουσία και το ύφος τους σε όποιον ετοιμαζόταν να εισέλθει στο μνημείο.

Ακριβώς επειδή πρόκειται για τάφο, οι Σφίγγες δεν κοίταζαν η μία την άλλη, αλλά έστρεφαν το βλέμμα τους στον έξω κόσμο: με απορία, με νοσταλγία, με διάθεση να δηλώσουν ότι απαιτούν σεβασμό -η έκφραση του εντελώς ανθρωπόμορφου προσώπου τους είναι ανοιχτή σε κάθε ερμηνεία. Σε αυτό το στοιχείο έγκειται ο ακαταμάχητος μαγνητισμός που ασκούν -και σίγουρα ασκούσαν όσο βρίσκονταν στη θέση τους- στον παρατηρητή.

Σε απόλυτη συμμετρία με τις Καρυάτιδες του δεύτερου διαφραγματικού τοίχου, οι Σφίγγες, όπως πλέον γνωρίζουμε, έφεραν την «πόλο» στην κορυφή του κεφαλιού τους. Με τον ένθετο καλαθίσκο υποδύονταν το ρόλο των Καρυατίδων κατά κάποιο τρόπο, εφόσον και αυτές στήριζαν την καμάρα της οροφής.

Πηγή: protothema.gr