Αγάλματα που μετέφεραν οι ίδιοι οι πρόσφυγες από τη Ραιδεστό της Ανατολικής Θράκης κατά τη Μικρασιατική Καταστροφή και για 94 χρόνια ήταν στις αποθήκες του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης βγήκαν στο φως, στάθηκαν σε βάσεις και παρουσιάζουν την ιστορία τους, από την αφετηρία μέχρι τους ενδιάμεσους σταθμούς και τον τελικό προορισμό τους.
Ανάμεσά τους μία Κόρη του 6ου π.Χ. αι., μία ταφική στήλη που χρονολογείται στον 4ο π.Χ. αι., ανάγλυφα αφιερωμένα στους θεούς, τραπεζοφόρα, αρχιτεκτονικά μέλη, επιγραφές κ.ά.
Η έκθεση με τίτλο «Ραιδεστός – Θεσσαλονίκη, Αρχαιότητες σ’ ένα ταξίδι προσφυγιάς» αποτελεί ευκαιρία για στοχασμό γύρω από το διαχρονικό όσο και επίκαιρο ζήτημα της προσφυγιάς. Οι «μαρμάρινοι πρόσφυγες» είναι 37 γλυπτά που χρονολογούνται από τον 6ο π.Χ. αι. (αρχαϊκοί χρόνοι) έως τον 4ο μ.Χ. αι. (πρώιμη βυζαντινή περίοδος). Τους διέσωσαν πρόσφυγες που έφυγαν από τη βόρεια ακτή της Προποντίδας, μια περιοχή καίριας γεωπολιτικής και στρατηγικής σημασίας, στην οποία ιδρύθηκαν και άκμασαν σημαντικές αρχαίες ελληνικές πόλεις, η Σηλυμβρία, το Βυζάντιο, η Πέρινθος, η Βισάνθη κ.ά.
Εκεί δημιουργήθηκαν τα 37 γλυπτά-εκθέματα, για τα οποία οι αρχαιολόγοι αναφέρουν ότι δεν γνωρίζουν την αρχική τους χρήση, καθώς δεν αποτελούν «προϊόντα» ανασκαφικής έρευνας. Στο τέλος του 19ου αιώνα τα διέσωσαν τα μέλη του Θρακικού Φιλεκπαιδευτικού Συλλόγου εν Ραιδεστώ -ενός πολύ δραστήριου συλλόγου- και τα πήραν μαζί τους στο ταξίδι τους στην πατρίδα, ενώ μέσα από δωρεές και αγορές είχαν επίσης στην κατοχή τους μια αξιόλογη συλλογή από νομίσματα, περίπου 70 λίθινα μνημεία, ευαγγέλια και άλλα αντικείμενα.
Στη «νέα» πατρίδα, τα μαρμάρινα μέλη βρήκαν και νέα στέγη, στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, όπου εδώ και 94 χρόνια ήταν στις αποθήκες του.
Η «Συλλογή Ραιδεστού» παρουσιάζεται για πρώτη φορά, και μέσα από τα μνημεία αυτά σκιαγραφούνται εκφάνσεις της ζωής στη βόρεια Προποντίδα από τον 6ο π.Χ. ως τον 4ο μ.Χ. αι. Σε αυτά αποτυπώνονται οι αγωνίες, οι αξίες και οι ανάγκες των ανθρώπων σε μια μεγάλη χρονική περίοδο.
«Η έκθεση προγραμματίστηκε πριν από δύο χρόνια περίπου, προτού προκύψει το φαινόμενο της αθρόας άφιξης προσφύγων από τις εμπόλεμες χώρες στη Μέση Ανατολή προς την Ελλάδα. Η θλιβερή αυτή σύμπτωση κάνει την έκθεση επίκαιρη όσο ποτέ, θυμίζοντάς μας ότι η μοίρα των ανθρώπων είναι όμοια και κοινή και ότι η Ιστορία επαναλαμβάνεται και είναι καταδικασμένη να κάνει τα ίδια τραγικά λάθη όταν αγνοούνται δυστυχείς εμπειρίες του παρελθόντος.
Η αντιπαραβολή των ιστοριών της προσφυγιάς ήταν μοιραία αναπόφευκτη. Ελπίζουμε να αποτελέσει η έκθεση αφορμή για προβληματισμό και περίσκεψη κι ευχόμαστε ποτέ κανείς στο άμεσο μέλλον, για οποιονδήποτε λόγο, να μην είναι αναγκασμένος να εγκαταλείψει την πατρίδα του», αναφέρει η διευθύντρια του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης, Πολυξένη Αδάμ-Βελένη.
Τα αρχαία τεχνουργήματα σκιαγραφούν πτυχές της ζωής στη βόρεια Προποντίδα από την αρχαϊκή περίοδο, την κλασική, τη ρωμαϊκή, την ελληνιστική, μέχρι την πρώιμη βυζαντινή: τις θρησκευτικές πεποιθήσεις, το ταφικό τελετουργικό και τις αντιλήψεις για τον θάνατο, όψεις της καθημερινής ζωής αλλά και του δημόσιου βίου και της διοίκησης, καθώς και καλλιτεχνικές τάσεις, αγαπημένα εικονογραφικά θέματα, τοπικές ιδιαιτερότητες, καθώς και επιδράσεις των εργαστηρίων της Αττικής και της Ιωνίας στη γλυπτική καλλιτεχνική παραγωγή των πόλεων της βόρειας Προποντίδας.
Ο Θρακικός Φιλεκπαιδευτικός Σύλλογος εν Ραιδεστώ είχε αναπτύξει πλούσια δράση και πολυσχιδές έργο, εκπαιδευτικό, πολιτιστικό, φιλανθρωπικό, και μεταξύ άλλων μεριμνούσε για την περισυλλογή και διαφύλαξη των αρχαίων μνημείων της ευρύτερης περιοχής. Μέρος της πολύτιμης συλλογής του αποτελεί η έκθεση του Αρχαιολογικού Μουσείου.
Επιπλέον, το αρχείο του Θρακικού Φιλεκπαιδευτικού Συλλόγου έχει κατατεθεί στη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη, μια εικόνα της Παναγίας Ρευματοκρατόρισσας στην Παναγία της Αχειροποίητου στη Θεσσαλονίκη, και μεγάλος αριθμός αναγλύφων, επιγραφών και νομισμάτων δωρίστηκαν σε μουσεία.
ΜΑΡΙΑ ΡΙΤΖΑΛΕΟΥ
ethnos.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου