Έρευνες σε διδύμους και μετανάστες δείχνουν ότι σχεδόν το 60% του κινδύνου εμφάνισης καρκίνου του προστάτη οφείλεται σε περιβαλλοντικούς παράγοντες, συμπεριλαμβανομένης και της διατροφής. Συγκεκριμένα, οι γεωγραφικές διαφορές στον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του προστάτη φαίνεται ότι οφείλονται στις διαφορετικές διατροφικές συνήθειες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι Ασιάτες, οι οποίοι όσο ζουν στην Ασία έχουν χαμηλή συχνότητα εμφάνισης καρκίνου του προστάτη. Αντίθετα, οι Ασιάτες που μεταναστεύουν στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής και οι απόγονοί τους, έχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του προστάτη, ο οποίος σταδιακά αυξάνεται και με τον χρόνο φτάνει στα ίδια επίπεδα με των Αμερικανών.
Διαιτητικό λίπος
Η συνολική πρόσληψη διαιτητικού λίπους έχει βρεθεί σε μερικές έρευνες ότι σχετίζεται θετικά με τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του προστάτη, τη βιοχημική υποτροπή και τη θνησιμότητα από καρκίνο του προστάτη. Πολλές πρόσφατες μελέτες όμως, έχουν δείξει ότι η συνολική πρόσληψη λίπους δεν σχετίζεται με την εμφάνιση του καρκίνου του προστάτη ή την εξέλιξη της νόσου. Βασιζόμενοι λοιπόν στα παραπάνω αντιφατικά δεδομένα, έχουν γίνει διαχωρισμοί ανάμεσα στο λίπος ζωικής ή φυτικής προέλευσης και στον τύπο του λίπους (π.χ. κορεσμένα, πολυακόρεστα, μονοακόρεστα) και στον ρόλο τους στον καρκίνο του προστάτη. Τα αποτελέσματα από μερικές μελέτες έχουν δείξει ότι η πρόσληψη ζωικού λίπους σχετίζεται πιο ισχυρά με τον καρκίνο του προστάτη από ότι η συνολική πρόσληψη λίπους. Επιπλέον, η αυξημένη κατανάλωση ω-3 λιπαρών οξέων έχει βρεθεί ότι προστατεύει από τον καρκίνο του προστάτη.
Αυτό που φαίνεται όμως ότι έχει μεγαλύτερη σημασία είναι ο λόγος κατανάλωσης ω-6:ω-3 λιπαρών οξέων. Συγκεκριμένα, έχει βρεθεί σε έρευνες ότι ο λόγος ω-6:ω-3 λιπαρών σχετίζεται θετικά με τον καρκίνο του προστάτη. Σύμφωνα με ανθρωπολογικά δεδομένα, υπολογίζεται ότι οι άνθρωποι εξελίχθηκαν ακολουθώντας δίαιτα όπου ο λόγος ω-6:ω-3 ήταν περίπου 1:1. Σήμερα όμως, σε μία τυπική δυτική δίαιτα ο λόγος ω-6:ω-3 είναι ανάμεσα σε 10:1 με 20:1. Με βάση τα παραπάνω δεδομένα, η αύξηση της κατανάλωσης ω-3 λιπαρών (κύρια πηγή τα λιπαρά ψάρια) ή/και η μείωση της κατανάλωσης ω-6 λιπαρών (κύρια πηγή τα φυτικά σπορέλαια) μπορεί να είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος μείωσης του κινδύνου εμφάνισης καρκίνου του προστάτη και καθυστέρησης της εξέλιξης της νόσου.
Υδατάνθρακες
Η υψηλή κατανάλωση υδατανθράκων, και ιδιαίτερα υδατανθράκων με υψηλό γλυκαιμικό φορτίο (π.χ. απλοί υδατάνθρακες) έχει βρεθεί ότι σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του προστάτη. Πειραματικά, έχει βρεθεί ότι ο περιορισμός της κατανάλωσης υδατανθράκων είναι μία αποτελεσματική στρατηγική κατά του καρκίνου του προστάτη. Πιο συγκεκριμένα, μελέτες σε ζώα έχουν δείξει ότι ο περιορισμός της κατανάλωσης υδατανθράκων σε 20% της συνολικής προσλαμβανόμενης ενέργειας ή λιγότερο είναι αποτελεσματικός στην αναστολή ανάπτυξης του όγκου. Μέχρι σήμερα όμως δεν υπάρχουν δημοσιευμένες τυχαιοποιημένες ελεγχόμενες μελέτες σε ανθρώπους που να δείχνουν την αποτελεσματικότητα του περιορισμού της κατανάλωσης υδατανθράκων στον καρκίνο του προστάτη.
Καλοψημένο κρέας και κόκκινο κρέας
Η συχνή κατανάλωση κρέατος γενικά και του κόκκινου κρέατος ειδικότερα, έχει βρεθεί ότι σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του προστάτη. Εκτός από την ποσότητα και το είδος του κρέατος, ο τρόπος μαγειρέματός του φαίνεται ότι έχει σημασία. Συγκεκριμένα, επιδημιολογικά στοιχεία δείχνουν ότι η κατανάλωση κρέατος που έχει μαγειρευτεί στο γκριλ ή στα κάρβουνα αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου. Αποτελέσματα από τη μελέτη PLCO (Prostate, Lung, Colorectal, and Ovarian Cancer Screening Trial) έδειξαν ότι άντρες που κατανάλωναν 10 γρ. καλομαγειρεμένο κρέας την ημέρα είχαν 70% περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν καρκίνο του προστάτη. Αυτά τα ευρήματα προφανώς οφείλονται στο γεγονός ότι όταν το κρέας παραψήνεται παράγονται κάποιες ουσίες, οι ετεροκυκλικές αμίνες, οι οποίες έχει βρεθεί πειραματικά ότι προκαλούν ογκογένεση στον προστάτη. Βασιζόμενοι λοιπόν στα παραπάνω στοιχεία, η μείωση της κατανάλωσης κόκκινου κρέατος και ιδιαίτερα καλοψημένου κρέατος στο γκριλ ή στα κάρβουνα μπορεί να συμβάλει στη μείωση του κινδύνου εμφάνισης καρκίνου του προστάτη.
Γαλακτοκομικά προιόντα, ασβέστιο και βιταμίνη D
Σε πολλές έρευνες έχει βρεθεί ότι η αυξημένη κατανάλωση γαλακτοκομικών σχετίζεται θετικά με τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του προστάτη. Επιπλέον, η κατανάλωση γαλακτοκομικών προιόντων διαφορετικής περιεκτικότητας σε λιπαρά φαίνεται ότι παίζει ρόλο. Η αυξημένη κατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων χαμηλής πειρεκτικότητας σε λιπαρά έχει συσχεστιστεί με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του προστάτη, κάτι που δεν φαίνεται να ισχύει για την αυξημένη κατανάλωση γαλακτοκομικών πλήρων σε λιπαρά. Αντίθετα, η αυξημένη κατανάλωση πλήρων γαλακτοκομικών έχει βρεθεί ότι μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του προστάτη. Σε μία πρόσφατη όμως μετα-ανάλυση δεν βρέθηκε συσχετισμός ανάμεσα στην κατανάλωση γαλακτοκομικών και τον καρκίνο του προστάτη. Αυτό πιθανώς να οφείλεται στη δράση της βιταμίνης D και του ασβεστίου. Καθώς τα δεδομένα είναι αντιφατικά, περισσότερες μελέτες χρειάζεται να γίνουν μέχρι να καταλήξουμε σε συμπερασμάτα.
Σόγια και ισοφλαβανόνες
Σε χώρες όπως η Ιαπωνία και η Κίνα, όπου η κατανάλωση προϊόντων σόγιας είναι υψηλή, η συχνότητα εμφάνισης καρκίνου του προστάτη είναι χαμηλή. Τα φασόλια της σόγιας είναι πλούσια σε ισοφλαβανόλες, οι οποίες έχει βρεθεί ότι μειώνουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του προστάτη ανεξάρτητα από άλλους παράγοντες. Χρειάζονται όμως περισσότερες μελέτες για να διαμορφωθούν διαιτητικές συστάσεις.
Λυκοπένιο
Το λυκοπένιο, το οποίο βρίσκεται κυρίως στην ντομάτα και τα προϊόντα της, θεωρείται εδώ και πολλά χρόνια ως αντικαρκινικό. Σε πολλές έρευνες έχει βρεθεί ότι η κατανάλωση λυκοπενίου (το οποίο απορροφάται καλύτερα όταν η ντομάτα μαγειρεύεται) μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του προστάτη. Πιο συγκεκριμένα, σε μία μετα-ανάλυση 21 επιδημιολογικών μελετών βρέθηκε ότι άντρες οι οποίοι κατανάλωναν συχνά ντομάτα και τα προϊόντα της είχαν 11 με 19% λιγότερες πιθανότητες να εμφανίσουν καρκίνο του προστάτη σε σχέση με άντρες οι οποίοι κατανάλωναν μικρές ποσότητες. Επιπλέον, σε άλλη κλινική μελέτη βρέθηκε ότι το λυκοπένιο ανέστειλε την ανάπτυξη του όγκου του καρκίνου του προστάτη. Σε αντίθεση με τα παραπάνω, πιο πρόσφατες μελέτες δεν έχουν καταφέρει να δείξουν την αντικαρκινική δράση του λυκοπενίου στον προστάτη. Χρειάζονται επομένως περισσότερες μελέτες. Παρ’ όλα αυτά, με βάση τα δεδομένα που υπάρχουν, η αυξημένη κατανάλωση λυκοπενίου μπορεί να θεωρηθεί ότι είναι ωφέλιμη στον καρκίνο του προστάτη.
Σελήνιο και βιταμίνη Ε
Πρόσφατα, το σελήνιο και η βιταμίνη Ε έχουν προσταθεί ως χημειοπροστατευτικά από τον καρκίνο. Στον καρκίνο του προστάτη, τα δεδομένα που έχουμε μέχρι σήμερα δείχνουν ότι ούτε η βιταμίνη Ε, ούτε το σελήνιο μειώνουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του προστάτη.
Εκτός από τα παραπάνω θρεπτικά συστατικά, σημαντικό ρόλο στον καρκίνο του προστάτη φαίνεται ότι παίζει η παχυσαρκία. Οι παχύσαρκοι άντρες έχει βρεθεί ότι έχουν αυξημένες πιθανότητες διάγωνσης καρκίνου του προστάτη σε προχωρημένο στάδιο. Επιπλέον, η παχυσαρκία συνδέεται αρνητικά με την πρόγνωση του καρκίνου του προστάτη.
Συμπερασματικά
Η διατήρηση φυσιολογικού σωματικού βάρους είναι σημαντική, τόσο για την μείωση του κινδύνου εμφάνισης καρκίνου του προστάτη, όσο και για την πρόγνωσή του. Επιπρόσθετα, συστήνεται ο περιορισμός της κατανάλωσης των θρεπτικών συστατικών, που έχει βρεθεί ότι αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης του καρκίνου του προστάτη, και η αύξηση της κατανάλωσης των θρεπτικών συτατικών που έχει βρεθεί ότι μειώνουν τον κίνδυνο.
Αυξάνει τον κίνδυνοΜειώνει τον κίνδυνοπειστικά στοιχεία--πιθανό
↑ λόγος ω-6:ω-3 λιπαρών οξέων
αυξημένη κατανάλωση ασβεστίου
προτεινόμενο
γάλα/γαλακτοκομικά προϊόντα
συνολική κατανάλωση κρέατος
κορεσμένα/ζωϊκά λίπη
↑ ετεροκυκλικές αμίνες
(καλομαγειρεμένο κρέας)
κόκκινο κρέας
περιορισμός υδατανθράκων
βιταμίνη D
χωρίς συσχετισμό
σελήνιο
βιταμίνη Ε
σελήνιο
βιταμίνη Ε
Πηγή: mednutrition.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου