Όλοι γνωρίζουν αυτήν την εμβληματική φωτογραφία: είναι από το 1968, χρονιά στην οποία δολοφονήθηκαν ο Martin Luther King και ο Bobby Kennedy.
Στις πόλεις των ΗΠΑ σημειώνονται φυλετικές εξεγέρσεις, το κίνημα διαμαρτυρίας κατά του πολέμου του Βιετνάμ βρίσκεται στη γέννησή του, ενώ ο κόσμος στα πρόθυρα μιας συγκλονιστικής διαμάχης.
Στη μέση όλων αυτών οι Ολυμπιακοί Αγώνες του 1968 στην Πόλη του Μεξικού…
Εκείνη τη στιγμή της αναταραχής, της αβεβαιότητας και του φόβου, δύο Αμερικανοί έκαναν μια κίνηση που δεν θα ξεχαστεί ποτέ. Ο Tommie Smith και ο John Carlos, ο πρώτος και ο τρίτος πιο γρήγορος άνθρωπος στον κόσμο, έσκυψαν τα κεφάλια τους και σήκωσαν τις γροθιές τους την ώρα που έπαιζε ο εθνικός ύπνος προς τιμή της νίκης του Smith στα 200 μέτρα.
Όσο για τον τρίτο άνδρα; Φαίνεται σαν ένας συνηθισμένος λευκός άντρας, ο οποίος στέκεται παθητικά και βλέπει την ιστορία να γεννιέται, αλλά δεν είναι έτσι. Είναι ο Peter Norman, ο πιο γρήγορος Αυστραλός στην ιστορία και, εκείνη την στιγμή, ο δεύτερος πιο γρήγορος άντρας στον κόσμο.
Ο Tommie Smith και ο John Carlos πυροδότησαν παγκόσμια διαμάχη με το χαιρετισμό της δύναμης των μαύρων, εκδιώχθηκαν από τους αγώνες και έλαβαν θανατηφόρες απειλές στην πατρίδα τους. Οι δύο Αφροαμερικανοί έπαιρναν ανοιχτά θέση για τα πολιτικά δικαιώματα στο ξεκίνημα μιας τραγωδίας…
Αλλά αυτό που δεν γνωρίζει σχεδόν κανείς είναι ότι ο Peter Norman στεκόταν δίπλα τους για τα ανθρώπινα δικαιώματα σε όλο τον κόσμο. Και το πλήρωσε ακριβά. Ο Peter Norman ήταν από την Αυστραλία, μια χώρα όπου, εκείνο τον καιρό, είχε παρόμοιους νόμους διαχωρισμού λευκών και μαύρων με τις ΗΠΑ.
Στην πραγματικότητα, οι διακρίσεις κατά του ιθαγενούς πληθυσμού στην Αυστραλία ενέπνευσαν το καθεστώς των απαρτχάιντ στην Νότια Αφρική. Ανάμεσα στο 1905 και το 1969, η κυβέρνηση της Αυστραλίας χώρισε μάλιστα περίπου 100.000 παιδιά Αβοριγίνων από τις οικογένειες τους και τα έδωσε για αναγκαστική υιοθεσία για να τα «εκπολιτίσει»…
Ένας Αυστραλός ο οποίος συναναστρεφόταν μαύρους ή κάποια άλλη μειονοτική ομάδα ρίσκαρε τα πάντα.
Μετά τον μνημειώδη αγώνα, ο Norman, ο οποίος κέρδισε το αργυρό μετάλλιο, προσεγγίστηκε από τον Smith και τον Carlos και ρωτήθηκε αν πίστευε στα ανθρώπινα δικαιώματα. Είπε «ναι» και μετά τον ρώτησαν αν πίστευε στον Θεό. Απάντησε ότι πίστευε πολύ…
Ο John Carlos θα θυμάται για πάντα αυτό που είπε ο Norman στη συνέχεια: «Θα είμαι δίπλα σας». Όπως θα θυμάται για πάντα ότι στα μάτια του δεν υπήρχε ίχνος φόβου, μόνο αγάπη.
Ο Smith και ο Carlos αποφάσισαν να φοράνε την παραπάνω κονκάρδα η οποία αντιπροσώπευε το κίνημα των αθλητών των Ολυμπιακών Αγώνων που υποστήριζαν την πάλη για ίσα δικαιώματα. Ο Norman, οποίος δεν είχε κονκάρδα, πλησίασε τους δύο Αμερικανούς και είπε ζήτησε απίστευτο:
«Πιστεύω σε ό,τι πιστεύετε. Έχετε άλλη κονκάρδα για μένα;», ρώτησε, συμπληρώνοντας: «Έτσι θα μπορώ να δείξω την υποστήριξη μου για το σκοπό σας».
Ο Smith έπαθε πλάκα: «Ποιος είναι αυτός ο λευκός Αυστραλός; Κέρδισε το ασημένιο, δεν μπορεί να το δεχτεί απλά;».
Ο Smith δεν είχε άλλη κονκάρδα, αλλά με λίγη βοήθεια από έναν άλλο Αμερικανό αθλητή βρήκε μία και για τον Norman. Αυτό που συνέβη στη συνέχεια ανήκει στην ιστορία…
Οι 3 νεαροί αθλητές ανέβηκαν στο βάθρο, ενώ ο Smith και ο Carlos ύψωσαν τις γροθιές τους χαιρετώντας τους μαύρους. Ποτέ πριν δεν είχε τολμήσει κανείς να κάνει κάτι τόσο σοκαριστικό στους Ολυμπιακούς, να πάρει μια τέτοια θέση μπροστά σε εκατομμύρια.
Και οι 3 ήξεραν ότι ήταν η στιγμή τους να πάρουν θέση για το σωστό, να πουν ότι οι άνθρωποι είναι ίσοι. Ο επικεφαλής της αμερικανικής ολυμπιακής ομάδας ορκίστηκε ότι και οι 3 αθλητές θα πλήρωναν ακριβά αυτή την κίνηση, για το υπόλοιπο της ζωής τους.
H ιστορία αθώωσε τον Smith και τον Carlos, ενώ το παραπάνω άγαλμα στήθηκε στο San Jose State University για να τους τιμήσει. Αν παρατηρήσετε όμως, η δεύτερη θέση είναι άδεια…
Με την απουσία, αυτό το άγαλμα δείχνει τι συνέβη στον Norman μετά από εκείνη την μοιραία μέρα. Είναι πιθανότατα μία από τις πιο θλιβερές ιστορίες.
Ο Norman απλά σβήστηκε από αυτήν. Διώχτηκε από την αυστραλιανή ομάδα των Ολυμπιακών του 1972, παράτησε τον επαγγελματικό αθλητισμό και πήγαινε από δουλειά σε δουλειά: από γυμναστής μέχρι χασάπης. Οι λευκοί, δε, και η ίδια του η οικογένεια στην Αυστραλία τον θεωρούσαν παρία.
Ένα αθλητικό ατύχημα του προκάλεσε γάγγραινα, κάτι που τον οδήγησε στο ποτό. Τελικά διαγνώστηκε με αλκοολισμό και κατάθλιψη. «O Peter ήταν αντιμέτωπος με μια ολόκληρη χώρα και υπέφερε μόνος», είπε για τον Norman ο John Carlos.
Ο Norman είχε μια τελευταία ευκαιρία: να καταδικάσει τους συντρόφους του, να αποδοκιμάσει τον Smith και τον Carlos και θα τον συγχωρούσαν. Αλλά ήξερε ότι δεν είχε κάνει κάτι κακό και αρνήθηκε.
Το 2006 πέθανε ξαφνικά από καρδιακή προσβολή. Χωρίς ποτέ να λάβει την απολογία που τόσο άξιζε. Ο Tommie Smith και ο John Carlos κουβάλησαν μάλιστα το φέρετρο του στην κηδεία του. Ήταν το ελάχιστο που μπορούσαν να κάνουν γι΄αυτόν…
Το 2012, ο Norman έλαβε τελικά επίσημη απολογία από την κυβέρνηση της Αυστραλίας.
Απολογούμαστε «… στον Peter Norman για το κακό που του έκανε η Αυστραλία η οποία δεν τον έστειλε στους Ολυμπιακούς του Μονάχου το 1972, αν και είχε τα προσόντα. Και αναγνωρίζουμε με καθυστέρηση τον ισχυρό ρόλο που έπαιξε ο Peter Norman για την προώθηση της φυλετικής ισότητας». Πολύ λίγο, πολύ αργά…
«Πλήρωσε το τίμημα της επιλογής του», εξηγεί ο Tommie Smith, συμπληρώνοντας: «Δεν ήταν μια απλή κίνηση να μας βοηθήσει, ήταν η δική του μάχη. Ήταν ένας λευκός, ένας λευκός Αυστραλός, ανάμεσα σε δύο έγχρωμους, οι οποίοι στέκονταν τη στιγμή της νίκης, όλοι για το ίδιο πράγμα».
Περίπου 50 χρόνια αργότερα συνεχίζουμε να παλεύουμε για την ισότητα και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Ο Norman πλήρωσε το μεγαλύτερο τίμημα, αλλά η θυσία του απέδειξε ότι η ισότητα είναι μάχη του καθενός. Λευκού ή μαύρου…
Το μόνο σίγουρο είναι πως η ανθρωπότητα χρειάζεται περισσότερους Peter Norman.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου