Όπως γνωρίζουμε, τα τείχη τα γκρέμιζαν οι αρχαίοι Έλληνες για να υποδεχτούν τους ολυμπιονίκες τους. Δεν ήταν δυνατόν ένας ολυμπιονίκης, που θεωρούνταν πλέον «ήρωας» αν όχι «ημίθεος», να εισέλθει στην πόλη από τις συνήθεις πύλες που χρησιμοποιούσαν οι κοινοί θνητοί!
Το γκρέμισμα του τείχους είχε και κάποιους συμβολισμούς:
Η πόλη που έβγαζε ολυμπιονίκες θεωρητικά δεν είχε ανάγκη από αμυντικά, οχυρωματικά έργα, αφού την προστασία της, σε περίπτωση κινδύνου, θα την αναλάμβαναν αυτοί που θεωρούνταν ημίθεοι.
Επιπλέον, οι νικητές, δεν περνούσαν απλά από τα τείχη αλλά στην αθανασία!
Για παρόμοιους λόγους αργότερα και οι Ρωμαίοι αυτοκράτορες και στρατηγοί, όταν έμπαιναν σε πόλεις της ρωμαϊκής επικράτειας, διέσχιζαν πύλες και τοξωτά ανοίγματα που κατασκευάζονταν τότε για πρώτη φορά, ειδικά για να εξυπηρετήσουν τους σκοπούς αυτούς. Τέτοιες κατασκευές είναι η γνωστή Πύλη του Αδριανού κοντά στους στύλους του Ολυμπίου Διός στην Αθήνα και η Αψίδα του Γαλέριου (Καμάρα) στη Θεσ/κη και πολλές άλλες.
Τείχη, όπως είναι απολύτως κατανοητό, καταστρέφονταν και κατά τη διάρκεια ή το τέλος ενός πολέμου. Όμως και σε αυτήν την περίπτωση, τότε δηλαδή που οι νικητές κατέστρεφαν τα τείχη των ηττημένων πόλεων, δεν θεωρούνταν βάρβαρη πράξη, αφού σύμφωνα με τον Πολύβιο (Ιστορίαι, Ε΄ 11, 3) «αναγάζουσιν οι του πολέμου νόμοι και τα τούτου δίκαια».
Προφανώς, στο σκεπτικό αυτό ανάγεται και το γκρέμισμα των Μακρών Τειχών και των τειχών του Πειραιά από τους Σπαρτιάτες και τους συμμάχους τους, με το τέλος του Πελοποννησιακού πολέμου. Άλλωστε, με την πλήρη υποταγή της Αθήνας, οι σύμμαχοι ήταν σίγουροι ότι, από «εκείνη τη μέρα στην Ελλάδα κυριαρχούσε η ελευθερία», αγνοώντας ότι τα γκρεμισμένα τείχη της πόλης σαφώς και δεν θα σταματούσαν τις διαμάχες μεταξύ των ελληνικών πόλεων, οι οποίες και θα εξακολουθούσαν για πολλά χρόνια ακόμη.
Τα Μακρά τείχη επίσης, 300 χρόνια αργότερα θα ξαναγκρεμίζονταν, (το πιθανότερο είναι κάποιο τμήμα τους) όταν ο Σύλλας, ο Ρωμαίος στρατηγός στον Μιθριδατικό Πόλεμο, το 87 πΧ στην προσπάθειά του να πολιορκήσει τον Αριστίωνα στην Αθήνα, χρησιμοποίησε τα υλικά τους (πέτρες, ξυλεία και χώμα) για να κατασκευάσει αναχώματα.Το δομικό υλικό των τειχών ήταν μια πρώτης τάξης ύλη για εύκολη και γρήγορη χρήση της.
Έχουμε και το γκρέμισμα τειχών, αυτήν την φορά της Βαβυλώνας, για διαφορετικό όμως λόγο. Σύμφωνα με το Διόδωρο το Σικελιώτη, ο Αλέξανδρος «τοὺς ἀρχιτέκτονας ἀθροίσας καὶ λεπτουργῶν πλῆθος τοῦ μὲν τείχους καθεῖλεν ἐπὶ δέκα σταδίους, τὴν δ᾽ ὀπτὴν πλίνθον ἀναλεξάμενος καὶ τὸν δεχόμενον τὴν πυρὰν τόπον ὁμαλὸν κατασκευάσας ᾠκοδόμησε τετράπλευρον πυράν».
Δηλ. τα τείχη αυτήν την φορά δεν γκρεμίστηκαν, ούτε για να υποδεχτούν κάποιον ολυμπιονίκη, ούτε ως πρώτη ύλη για πολεμικές επιχειρήσεις και σκοπούς αλλά για να κατασκευαστεί η πυρά του Ηφαιστίωνα!
Προσφάτως είχαμε μία μοναδική αποκάλυψη από τον κ. Λεφαντζή, από το Εμιτράζ της Ρωσίας. Και στον Καστά, έγινε επανάχρηση υλικού από το τείχος στον περίβολο!
Να ήταν άραγε η ανάγκη για άμεση εξεύρεση μεγάλης ποσότητας λίθων για την οικοδόμηση του τύμβου του Ηφαιστίωνα, που οδήγησε στο γκρέμισμα τμήματος των τειχών της Αμφίπολης;
Να ήταν η βιασύνη που οδήγησε σε μία τέτοια λύση, που σε αυτήν την περίπτωση θα ήταν ένα μεγάλο δημόσιο έργο;
Ή η επανάχρηση υλικού από το τείχος στον περίβολο εμπεριείχε κάποιους συμβολισμούς, παρόμοιους με αυτούς της υποδοχής των ολυμπιονικών;
Ο χρόνος, τα ευρήματα και η ανασκαφική ομάδα θα μας δώσουν τις απαντήσεις. Υποπτεύομαι, ωστόσο με τα ελάχιστα που γνωρίζω, πως με την ανακοίνωση αυτή ο κ. Λεφαντζής, πέρα από την ασφαλή χρονολόγηση του τύμβου Καστά, κατέθεσε και μία επιπλέον πληροφορία για τις συνήθειες του αρχαίου κόσμου, προσθέτοντας ένα νέο κεφάλαιο στις γνώσεις μας γι΄ αυτόν. Και μόλις τώρα, αρχίζει η συζήτηση από τους επιστήμονες!
f.b: Katerina Kaltsou
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου