Το ανατρεπτικό «αίνιγμα» της ζωφόρου του Παρθενώνα

Μια διαφορετική -για πολλούς αιρετική- ανάγνωση της ζωφόρου του Παρθενώνα προσφέρει η αρχαιολόγος και καθηγήτρια Ιστορίας της Τέχνης στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης, Τζόαν Μπρέτον Κόνελι.

Αντίθετα με την κρατούσα άποψη ότι η ζωφόρος απεικονίζει την λαμπρή πομπή των Παναθηναίων, η Κόνελι ισχυρίζεται στο βιβλίο της «Το Αίνιγμα του Παρθενώνα» ότι πρόκειται για την απεικόνιση μιας θυσίας: μίας από τις κόρες του βασιλιά Ερεχθέα ετοιμάζεται να θυσιαστεί.

Σε συνέντευξή της στο ΒΗΜΑgazino, η 62χρονη αρχαιολόγος σημειώνει ότι την περίοδο που μελετούσε την ιέρεια στη ζωφόρο του Παρθενώνα διάβαζε τον Ερεχθέα του Ευριπίδη. «Ξαφνικά, ένα απόγευμα, καθώς κοίταζα τη ζωφόρο, σκέφτηκα «Θεέ μου, κοιτάζω αυτό για το οποίο έγραφε ο Ευριπίδης: ένας πατέρας, μια μητέρα, τρεις κόρες και η θυσία της μίας εξ αυτών»».

Σύμφωνα με τη θεωρία της αρχαιολόγου, το τελετουργικό που κορυφώνεται στο ανατολικό τμήμα πάνω από την είσοδο του ναού είναι η θυσία της κόρης του μυθικού βασιλιά της Αθήνας Ερεχθέα, ο οποίος προχώρησε στην τραγική αυτή πράξη για να σώσει την πόλη από ξένους εισβολείς, ακολουθώντας τον δελφικό χρησμό.

Η Κόνελι σημειώνει ότι τα στοιχεία που ενισχύουν τη θεωρία της είναι -μεταξύ άλλων: στη σκηνή της παράδοσης του πέπλου δεν βλέπει κανείς την ιέρεια της Αθήνας, αλλά έναν γενειοφόρο άνδρα και μια ημίγυμνη φιγούρα, ενώ λείπουν οι κανηφόροι και οι θαλλοφόροι (παρθένες από σπουδαίες οικογένειες που μετέφεραν στο κεφάλι καλάθια με προσφορές και ηλικιωμένοι ευγενείς).

Το επίμαχο τμήμα της ζωφόρου του Παρθενώνα. Η Κόνελι ισχυρίζεται ότι η σκηνή απεικονίζει τη θυσία μιας από τις κόρες του Ερεχθέα και ότι η παράδοση του πέπλου γίνεται στη νεότερη κόρη που θα το φορέσει ως σάβανο

Η αρχαιολόγος σημειώνει στο BHMAgazino ότι «η αντίληψη περί θυσίας στην αρχαία Αθήνα δεν ήταν εκείνη του τρόμου και της βαρβαρότητας μιας ανθρωποθυσίας. Υπήρχε η μοναδικά αθηναϊκή αντίληψη της αυτοθυσίας για το κοινό καλό, που βρίσκεται στην καρδιά της δημοκρατίας. […] Αυτή η έννοια της θυσίας έχει χαθεί εντελώς στις σύγχρονες δημοκρατίες, καθώς επικεντρώνονται στην ελευθερία και στα ατομικά δικαιώματα».

apocalypsejohn.com