Μέχρι να δοθούν στην δημοσιότητα όλα τα στοιχεία που σχετίζονται με την ανασκαφή στον Τύμβο Καστά – και πιστέψτε με είναι πολλά ακόμη – οι ανεξάρτητοι ερευνητές θα μελετάνε τα όσα έχουν δημοσιοποιηθεί και με βάση αυτά θα στηρίζουν την μία ή την άλλη θεωρία.
Ο Andrew-Michael Chugg συγγραφέα του «The Quest for the Tomb of Alexander the Great» ήταν ο πρώτος που υποστήριξε το σενάριο που θέλει το μνημείο να έχει ανεγερθεί για την μητέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, την Ολυμπιάδα, τώρα επανέρχεται σε αυτή τη θεωρία του με στοιχεία που συνέλεξε για τις επιγραφές ΑΡΕΛΑΒΟΝ, παρά τις επιφυλάξεις που διατηρώ γι’ αυτή την προσέγγιση, η άποψή του έχει ενδιαφέρον και προάγει τον διάλογο για το μεγάλο θέμα του Τύμβου Καστά, γι’ αυτό και σας την παρουσιάζουμε.
Proofthat the AmphipolisTombwas not Built for Hephaistion / Απόδειξη ότι ο Τύμβος της Αμφιπόλεως δεν ήταν χτισμένος για Ηφαιστίων
Στα τέλη Σεπτεμβρίου του 2015, η αρχαιολογική ομάδα για την ανασκαφή του Τύμβου της Αμφιπόλεως στο Καστά ανέφερε ότι το μνημείο είχε χτιστεί για τον Ηφαιστίωνα, τον υπαρχηγό του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι είχαν παρατηρήσει παρόμοιες εγχάρακτες επιγραφές σε δύο μέλη τα οποία ανήκαν / προέρχονταν αρχικά από τον κυκλικό αναλημματικό περίβολο του Λόφου Καστά.
Η λέξη “ΑΡΕΛΑΒΟΝ” είχε χαραχθεί δεξιά στα πρόσωπα και των δύο μελών, ακολουθούμενη σε κάθε περίπτωση από μια δέσμη γραμμάτων ή ένα μονόγραμμα που περιλάμβανε Η και Φ και έναν αριθμό μικρότερων και λιγότερο διακριτών χαρακτήρων.
Η λέξη “ΑΡΕΛΑΒΟΝ” είχε χαραχθεί δεξιά στα πρόσωπα και των δύο μελών, ακολουθούμενη σε κάθε περίπτωση από μια δέσμη γραμμάτων ή ένα μονόγραμμα που περιλάμβανε Η και Φ και έναν αριθμό μικρότερων και λιγότερο διακριτών χαρακτήρων.
Τα σχέδια των αρχαιολόγων αυτών των επιγραφών παρουσιάζονται στη συνοδευτική εικόνα (Εικόνα 1) με τις φωτογραφίες από κάθε μέλος που παρουσιάστηκαν από τους αρχαιολόγους τα οποία παρατίθενται κάτω από το σκίτσο της επιγραφής. Σκοπός αυτού του άρθρου είναι να δείξει ότι αυτό το στοιχείο δεν σημαίνει ότι ο Τύμβος Καστά ήταν αρχικά ένα μνημείο για τον Ηφαιστίωνα αποκαλύπτοντας ένα χαρακτηριστικό των επιγραφών που έχει παραλειφθεί τόσο από τις φωτογραφίες όσο και από τα σκίτσα των μπλοκ από τους αρχαιολόγους. Οι αρχαιολόγοι ισχυρίστηκαν ότι κατάφεραν να διακρίνουν τα περισσότερα από τα γράμματα του ονόματος του Ηφαιστίωνος σε αυτά τα μονογράμματα.
Ισχυρίστηκαν ότι το ΠΑΡΕΛΑΒΟΝ, που σημαίνει “παραλήφθηκε” ή “παραλήφθηκε”, προκύπτει από το ΑΡΕΛΑΒΟΝ, παρά το γεγονός ότι το πρωτόγραμμα Π λείπει και στις δύο περιπτώσεις. Κατά συνέπεια, κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι οι επιγραφές σήμαιναν ότι το μνημείο είχε «παραληφθεί από τoν Ηφαιστίωνα».
Υποστήριξαν την υπόθεσή τους με μια σειρά εγχάρακτων που βρέθηκαν στη μέση μιας ροζέτας ζωγραφισμένης στην οροφή στο μεσαίο θάλαμο του Τύμβου της Αμφιπόλεως πάνω από το μεγάλο βοτσαλωτό ψηφιδωτό της Αρπαγής της Περσεφόνης.
Αυτά τα εγχάρακτα (Εικόνα 2) μοιάζουν αόριστα με τα μεγαλύτερα γράμματα (Η και Φ) στα μονογράμματα των μελών. Ωστόσο, είναι σαφές ότι το υποτιθέμενο Π είναι πολύ κακώς σχηματισμένο και υπάρχει ένα ανεξήγητο επιπλέον C (σ.σ. εννοεί αυτό που είναι ενωμένο με το Η σαν ανάποδο Ρ) στην αριστερή πλευρά.
Αυτό σημαίνει ότι υπάρχει μεγάλη πιθανότητα ότι η ομοιότητα με τα μονογράμματα των επιγραφών ΑΡΕΛΑΒΟΝ είναι εντελώς τυχαία. Κατά τη γνώμη μου, αυτές τα εγχάρακτα είναι πολύ ασαφή για να έχουν σημαντική αξία ως αποδεικτικά στοιχεία στο θέμα. Παρ ‘όλα αυτά, οι επιγραφές στα μέλη είναι πιο ουσιαστικές και παρά το γεγονός ότι είναι δύσκολο να διακριθούν τα μικρότερα γράμματα στα μονογράμματα των μπλοκ, οι αρχαιολόγοι είχαν πολύ χρόνο να μελετήσουν τις επιγραφές πολύ στενά.
Ας υποθέσουμε, λοιπόν, ότι είναι σωστές στην ερμηνεία τους για το τι λένε οι επιγραφές και ότι έχουν δίκιο ότι αυτές οι επιγραφές είναι πρωτότυπες στον τοίχο του Καστά. Μπορεί να αντιταχθεί ότι πολλά από τα χαλαρά τετράγωνα από τον περίβολο έχουν αρχαίες εγχάρακτες επιγραφές – γκράφιτι, τα οποία ήταν προφανώς σκαλισμένα πάνω στους δομικούς λίθους αφού αφαιρέθηκαν από τον περίβολο.
Ωστόσο, οι αρχαιολόγοι απάντησαν ότι οι λεπτομερείς εξετάσεις των επιγραφών του ΑΡΕΛΑΒΟΝ τείνουν να μοιάζουν σαν να είχαν σκαλιστεί πριν τελειώσουν συγκεκριμένες εργασίες από τους μαστόρους του τύμβου Καστά. Ωστόσο, το βασικό ερώτημα παραμένει αν, ακόμα και αν οι αρχαιολόγοι έχουν δίκιο για αυτά τα πράγματα, σημαίνει πράγματι ότι το μνημείο χτίστηκε για το Ηφαιστίωνα;
Αυτά τα εγχάρακτα (Εικόνα 2) μοιάζουν αόριστα με τα μεγαλύτερα γράμματα (Η και Φ) στα μονογράμματα των μελών. Ωστόσο, είναι σαφές ότι το υποτιθέμενο Π είναι πολύ κακώς σχηματισμένο και υπάρχει ένα ανεξήγητο επιπλέον C (σ.σ. εννοεί αυτό που είναι ενωμένο με το Η σαν ανάποδο Ρ) στην αριστερή πλευρά.
Αυτό σημαίνει ότι υπάρχει μεγάλη πιθανότητα ότι η ομοιότητα με τα μονογράμματα των επιγραφών ΑΡΕΛΑΒΟΝ είναι εντελώς τυχαία. Κατά τη γνώμη μου, αυτές τα εγχάρακτα είναι πολύ ασαφή για να έχουν σημαντική αξία ως αποδεικτικά στοιχεία στο θέμα. Παρ ‘όλα αυτά, οι επιγραφές στα μέλη είναι πιο ουσιαστικές και παρά το γεγονός ότι είναι δύσκολο να διακριθούν τα μικρότερα γράμματα στα μονογράμματα των μπλοκ, οι αρχαιολόγοι είχαν πολύ χρόνο να μελετήσουν τις επιγραφές πολύ στενά.
Ας υποθέσουμε, λοιπόν, ότι είναι σωστές στην ερμηνεία τους για το τι λένε οι επιγραφές και ότι έχουν δίκιο ότι αυτές οι επιγραφές είναι πρωτότυπες στον τοίχο του Καστά. Μπορεί να αντιταχθεί ότι πολλά από τα χαλαρά τετράγωνα από τον περίβολο έχουν αρχαίες εγχάρακτες επιγραφές – γκράφιτι, τα οποία ήταν προφανώς σκαλισμένα πάνω στους δομικούς λίθους αφού αφαιρέθηκαν από τον περίβολο.
Ωστόσο, οι αρχαιολόγοι απάντησαν ότι οι λεπτομερείς εξετάσεις των επιγραφών του ΑΡΕΛΑΒΟΝ τείνουν να μοιάζουν σαν να είχαν σκαλιστεί πριν τελειώσουν συγκεκριμένες εργασίες από τους μαστόρους του τύμβου Καστά. Ωστόσο, το βασικό ερώτημα παραμένει αν, ακόμα και αν οι αρχαιολόγοι έχουν δίκιο για αυτά τα πράγματα, σημαίνει πράγματι ότι το μνημείο χτίστηκε για το Ηφαιστίωνα;
Ο αρχικός λόγος για να υπάρχουν σημαντικές αμφιβολίες για το κατά πόσον οι αρχαιολόγοι της ανασκαφικής ομάδας μπορεί να είναι σωστοί, είναι ότι το μόνο άτομο που πιθανόν να έκανε μνημόσυνο προς τον Ηφαιστίωνα με ένα τέτοιο τεράστιο και ακριβό μνημείο όπως ο τύμβος Καστά στην Αμφίπολη είναι ο Μέγας Αλέξανδρος.
Ωστόσο, ο ίδιος ο Αλέξανδρος πέθανε μόνο περίπου επτά μήνες μετά τον Ηφαιστίωνα. Επτά μήνες είναι αρκετός χρόνος για να έχουν παραγγελθεί και να σχεδιαστούν τα μνημεία και επίσης τα μαρμάρινα τεμάχια να έχουν αρχίσει να κατασκευάζονται σε λατομείο, αλλά δεν είναι αρκετός χρόνος για να ολοκληρωθεί η κατασκευή ενός μνημείου τόσο μεγάλο, όσο και μεγαλοπρεπές όπως ο τύμβος Καστάς.
Ωστόσο, ο ίδιος ο Αλέξανδρος πέθανε μόνο περίπου επτά μήνες μετά τον Ηφαιστίωνα. Επτά μήνες είναι αρκετός χρόνος για να έχουν παραγγελθεί και να σχεδιαστούν τα μνημεία και επίσης τα μαρμάρινα τεμάχια να έχουν αρχίσει να κατασκευάζονται σε λατομείο, αλλά δεν είναι αρκετός χρόνος για να ολοκληρωθεί η κατασκευή ενός μνημείου τόσο μεγάλο, όσο και μεγαλοπρεπές όπως ο τύμβος Καστάς.
Παρ ‘όλα αυτά, υπάρχουν ισχυρά ιστορικά στοιχεία ότι ο Αλέξανδρος πράγματι προκάλεσε την κατασκευή μνημείων για τον Ηφαιστίωνα σε ευρείες τοποθεσίες σε όλη την αυτοκρατορία του, ιδίως στην Ελλάδα και τη Μακεδονία. Για παράδειγμα, ο Διόδωρος Σικελιώτης (18.4.2) καταγράφει μια πέτρινη παραλλαγή της ταφικής πυράς του Ηφαιστίωνος, σχεδιάστηκε ως μόνιμο μνημείο στη Βαβυλώνα.
Ο Αρριανός (7.23.6-7) σημειώνει ότι οι παραγγελίες εστάλησαν στον κυβερνήτη του Αλεξάνδρου Κλεομένη, στην Αίγυπτο, για να προστεθούν ιερά προς τιμήν του Ηφαιστίωνος στην Αλεξάνδρεια και στο νησί Φάρο.
Έχουμε ένα μαρμάρινο ανάγλυφο που είναι αφιερωμένο στον ήρωα Ηφαιστίωνα από την εποχή εκείνη, το οποίο βρέθηκε στην πρωτεύουσα της Πέλλας της Μακεδονίας και υπάρχει ένα κομμάτι παπύρου το οποίο καταγράφει δημοσίως τον ρήτορα Υπερείδη, ο οποίος διαμαρτυρήθηκε το 323π.Χ. ότι οι Αθηναίοι αναγκάστηκαν να κατασκευάσουν ιερά και να κάνουν θυσίες στους «υπηρέτες του Αλεξάνδρου», που πρέπει να είναι μια μαρτυρία για τα μνημεία του Ηφαιστίωνος και τη λατρεία του ως ήρωα. Αρκεί να δείξουμε ότι ο Αλέξανδρος διέταξε την ανέγερση μνημείων για τον Ηφαιστίωνα αρκετά σύντομα μετά το θάνατο του.
Τα μπλοκ με τις επιγραφές ΑΡΕΛΑΒΟΝ φαίνεται ναπροέρχονται από τα διάσημα λατομεία λευκού μαρμάρου στη Θάσο στο βόρειο Αιγαίο, τα οποία χρησιμοποιούνται ακόμα σήμερα.
Η πέτρα αυτή χρησιμοποιείται συνήθως από τους Μακεδόνες βασιλείς για τα κυριότερα κτίσματά τους, γι ‘αυτό είναι πολύ πιθανό ότι τα μαρμάρινα τεμάχια κόπηκαν στη Θάσο για τα μνημεία της Ηφαίστου το 323 π.Χ., όταν έμαθαν στην Ελλάδα τον θάνατο του Αλεξάνδρου.
Ορισμένα από τα τραχιά κομμάτια μπήκαν πιθανώς άγρια για να ορίσουν το έργο για το οποίο προορίζονταν, έτσι δεν υπάρχει καμία έκπληξη ως προς την ύπαρξη μπλοκ με ίχνη επιγραφών που διαβάζουν “ΠΑΡΕΛΑΒΟΝ ΗΦΑΙΣΤΙΩΝΟΣ”.
Ο Αρριανός (7.23.6-7) σημειώνει ότι οι παραγγελίες εστάλησαν στον κυβερνήτη του Αλεξάνδρου Κλεομένη, στην Αίγυπτο, για να προστεθούν ιερά προς τιμήν του Ηφαιστίωνος στην Αλεξάνδρεια και στο νησί Φάρο.
Έχουμε ένα μαρμάρινο ανάγλυφο που είναι αφιερωμένο στον ήρωα Ηφαιστίωνα από την εποχή εκείνη, το οποίο βρέθηκε στην πρωτεύουσα της Πέλλας της Μακεδονίας και υπάρχει ένα κομμάτι παπύρου το οποίο καταγράφει δημοσίως τον ρήτορα Υπερείδη, ο οποίος διαμαρτυρήθηκε το 323π.Χ. ότι οι Αθηναίοι αναγκάστηκαν να κατασκευάσουν ιερά και να κάνουν θυσίες στους «υπηρέτες του Αλεξάνδρου», που πρέπει να είναι μια μαρτυρία για τα μνημεία του Ηφαιστίωνος και τη λατρεία του ως ήρωα. Αρκεί να δείξουμε ότι ο Αλέξανδρος διέταξε την ανέγερση μνημείων για τον Ηφαιστίωνα αρκετά σύντομα μετά το θάνατο του.
Τα μπλοκ με τις επιγραφές ΑΡΕΛΑΒΟΝ φαίνεται ναπροέρχονται από τα διάσημα λατομεία λευκού μαρμάρου στη Θάσο στο βόρειο Αιγαίο, τα οποία χρησιμοποιούνται ακόμα σήμερα.
Η πέτρα αυτή χρησιμοποιείται συνήθως από τους Μακεδόνες βασιλείς για τα κυριότερα κτίσματά τους, γι ‘αυτό είναι πολύ πιθανό ότι τα μαρμάρινα τεμάχια κόπηκαν στη Θάσο για τα μνημεία της Ηφαίστου το 323 π.Χ., όταν έμαθαν στην Ελλάδα τον θάνατο του Αλεξάνδρου.
Ορισμένα από τα τραχιά κομμάτια μπήκαν πιθανώς άγρια για να ορίσουν το έργο για το οποίο προορίζονταν, έτσι δεν υπάρχει καμία έκπληξη ως προς την ύπαρξη μπλοκ με ίχνη επιγραφών που διαβάζουν “ΠΑΡΕΛΑΒΟΝ ΗΦΑΙΣΤΙΩΝΟΣ”.
Μετά το θάνατο του Αλεξάνδρου, είναι πολύ πιθανό ότι σχεδόν όλα τα προγραμματισμένα έργα Ηρώων του Ηφαιστίωνος εγκαταλείφθηκαν. Γνωρίζουμε ότι ο στρατός ψήφισε ειδικά για να εγκαταλειφθεί το έργο του Αλεξάνδρου να χτίσει ένα μαρμάρινο Ηρώο αφιερωμένο στον Ηφαιστίωνα στη Βαβυλώνα (Διόδωρος 18.4.6) και δεν υπάρχουν αρχαιολογικά ευρήματα από αλλού, ότι κάποιο από τα μνημεία του Ηφαιστίωνος ολοκληρώθηκε κάποτε. Ο τύμβος στο λόφο Καστά πρέπει να έχει κοστίσει χίλια ταλέντα ή περισσότερα για να ολοκληρωθεί (ίσο με 25.000kg αργύρου). Μόνο μερικοί από τους κορυφαίους στρατηγούς και η ίδια η βασιλική οικογένεια θα μπορούσαν να διαχειρισθούν τέτοια πλούτη εκείνη την εποχή και οι ιστορικές πηγές υποδηλώνουν ότι ο Ηφαιστίων δεν ήταν δημοφιλής σε όλους αυτούς τους ανθρώπους.
Επιπλέον, όλοι είχαν πιο άμεσες προτεραιότητες για τους οικονομικούς τους πόρους στο πλαίσιο της σειράς των εξεγέρσεων και των εμφύλιων πολέμων που ξέσπασαν μετά από το θάνατο του Αλεξάνδρου.
Ως εκ τούτου, είναι απίθανο να κατασκευαστεί το μνημείο του Καστά ακριβώς εκείνα τα χρόνια για να τιμήσει τον Ηφαιστίωνα και πιθανότατα ότι τα τετράγωνα τεμαχίων για τα μνημεία του Ηφαιστίωνος αποθεματοποιήθηκαν στη Θάσο κατά τη διάρκεια των πολέμων αμέσως μετά τον θάνατο του Αλεξάνδρου, αναμένοντας την επαναχρησιμοποίηση στην επόμενη κατάλληλη μεγάλη επιτροπή να αναθέσει στα λατομεία μαρμάρου της Θάσου, όταν οι καιροί είχαν γίνει περισσότερο πολιτικά σταθεροί.
Ως εκ τούτου, είναι απίθανο να κατασκευαστεί το μνημείο του Καστά ακριβώς εκείνα τα χρόνια για να τιμήσει τον Ηφαιστίωνα και πιθανότατα ότι τα τετράγωνα τεμαχίων για τα μνημεία του Ηφαιστίωνος αποθεματοποιήθηκαν στη Θάσο κατά τη διάρκεια των πολέμων αμέσως μετά τον θάνατο του Αλεξάνδρου, αναμένοντας την επαναχρησιμοποίηση στην επόμενη κατάλληλη μεγάλη επιτροπή να αναθέσει στα λατομεία μαρμάρου της Θάσου, όταν οι καιροί είχαν γίνει περισσότερο πολιτικά σταθεροί.
Τα περισσότερα από τα τμήματα του περιβόλου Καστά ανακαλύφθηκαν στον ποταμό Στρυμόνα, ακριβώς νότια της Αμφίπολης, πριν από εκατό χρόνια. Φαίνεται ότι έχουν ξαναχρησιμοποιηθεί εκεί από τους Ρωμαίους για να χτίσουν μια προκυμαία ή ένα φράγμα κατά μήκος του ποταμού.
Μια σημαντική και φωτίζουσα μελέτη αυτών των μαρμάρινων μελών δημοσιεύθηκε από τους Stella GrobelMiller&Stephen G. Miller υπό τον τίτλο «Αρχιτεκτονικά Μπλοκ από τον Στρυμόνα» στο περιοδικό Αρχαιολογικόν Δελτίον, Τόμος 27 το 1972, μετά από προσεκτική καταλογογράφηση των μπλοκ από τους Millers εκ μέρους της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα. Τα εγγεγραμμένα μπλοκ ΑΡΕΛΑΒΟΝ φαίνονται να αποτελούν μέλη των τοίχων μαρμάρινων τοιχωμάτων του Καστά που οι Μίλερ αποκαλούσαν μπλοκ χαμηλού πλήρους πάχους. Τα πρόσωπα αυτών των μελών που εκτέθηκαν όταν χτίστηκαν στον τοίχο είναι 118cm x 32.5cm και έχουν βάθος 64cm.
Οι Millers δήλωσαν ότι πίστευαν ότι ο αρχιτέκτονας του αρχαίου τοίχου χρησιμοποιεί ως μέτρο έναν αρχαίο πόδi περίπου 32cm έως 32,5cm για τις σχετικές διαστάσεις. Αυτό σημαίνει ότι τα μικρά μπλοκ πλήρους πάχους είναι 1 πουςx 2 x 3,66 πόδες σε μονάδες που χρησιμοποιούνται από τον αρχιτέκτονα του λόφου Καστά.
Μια σημαντική και φωτίζουσα μελέτη αυτών των μαρμάρινων μελών δημοσιεύθηκε από τους Stella GrobelMiller&Stephen G. Miller υπό τον τίτλο «Αρχιτεκτονικά Μπλοκ από τον Στρυμόνα» στο περιοδικό Αρχαιολογικόν Δελτίον, Τόμος 27 το 1972, μετά από προσεκτική καταλογογράφηση των μπλοκ από τους Millers εκ μέρους της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα. Τα εγγεγραμμένα μπλοκ ΑΡΕΛΑΒΟΝ φαίνονται να αποτελούν μέλη των τοίχων μαρμάρινων τοιχωμάτων του Καστά που οι Μίλερ αποκαλούσαν μπλοκ χαμηλού πλήρους πάχους. Τα πρόσωπα αυτών των μελών που εκτέθηκαν όταν χτίστηκαν στον τοίχο είναι 118cm x 32.5cm και έχουν βάθος 64cm.
Οι Millers δήλωσαν ότι πίστευαν ότι ο αρχιτέκτονας του αρχαίου τοίχου χρησιμοποιεί ως μέτρο έναν αρχαίο πόδi περίπου 32cm έως 32,5cm για τις σχετικές διαστάσεις. Αυτό σημαίνει ότι τα μικρά μπλοκ πλήρους πάχους είναι 1 πουςx 2 x 3,66 πόδες σε μονάδες που χρησιμοποιούνται από τον αρχιτέκτονα του λόφου Καστά.
Ωστόσο, ας υποθέσουμε ότι τα εγχάρακτα μέλη έχουν αρχικά κοπεί στη Θάσο στις πιο κανονικές διαστάσεις του 1 πόδι x 2 x 4 πόδες, όπως διατάχθηκε για ένα μνημείο για την Ηφαιστίωνα.
Στην περίπτωση αυτή θα ήταν διαθέσιμαγια επαναχρησιμοποίηση στον Καστά, όταν ανατέθηκε κάποια στιγμή ένα μνημειακό έργο μετά την εγκατάλειψη του Ηρώου Ηφαιστίωνος. Αυτό θα σήμαινε ότι τα 10cm έως 12cm (ένα τρίτο ενός αρχαίου μακεδονικού ποδιού) θα χρειαζόταν να κόψουν από το μήκος τους για να τα χωρέσουν στον τοίχο αντιστήριξης του Τύμβου Καστά.
Αυτός είναι ακριβώς το κόψιμο ή η περικοπή που θα έπρεπε να αφαιρεθεί ένα γράμμα πλάτους από την επιγραφή.
Αν η κοπή ήταν από το αριστερό περιθώριο, τότε το Π του ΠΑΡΕΛΑΒΟΝ θα είχε απομακρυνθεί με συνέπεια σε όλες αυτές τις επαναχρησιμοποιούμενες μονάδες που φέρουν αυτήν την επιγραφή. Έχουμε μόνο δύο παραδείγματα, οπότε μπορεί να είναι τυχαίο ότι και οι δύο είχαν τελειώσει το Π ως άκρο της επιγραφής. Αλλά είναι επίσης πιθανό οι μάστορες να ήταν προληπτικοί και να προτίμησαν να κόψουν αυτό το άκρο αντί να κόψουν ένα μονόγραμμα που αντιπροσωπεύει έναν νεκρό ήρωα.
Στην περίπτωση αυτή θα ήταν διαθέσιμαγια επαναχρησιμοποίηση στον Καστά, όταν ανατέθηκε κάποια στιγμή ένα μνημειακό έργο μετά την εγκατάλειψη του Ηρώου Ηφαιστίωνος. Αυτό θα σήμαινε ότι τα 10cm έως 12cm (ένα τρίτο ενός αρχαίου μακεδονικού ποδιού) θα χρειαζόταν να κόψουν από το μήκος τους για να τα χωρέσουν στον τοίχο αντιστήριξης του Τύμβου Καστά.
Αυτός είναι ακριβώς το κόψιμο ή η περικοπή που θα έπρεπε να αφαιρεθεί ένα γράμμα πλάτους από την επιγραφή.
Αν η κοπή ήταν από το αριστερό περιθώριο, τότε το Π του ΠΑΡΕΛΑΒΟΝ θα είχε απομακρυνθεί με συνέπεια σε όλες αυτές τις επαναχρησιμοποιούμενες μονάδες που φέρουν αυτήν την επιγραφή. Έχουμε μόνο δύο παραδείγματα, οπότε μπορεί να είναι τυχαίο ότι και οι δύο είχαν τελειώσει το Π ως άκρο της επιγραφής. Αλλά είναι επίσης πιθανό οι μάστορες να ήταν προληπτικοί και να προτίμησαν να κόψουν αυτό το άκρο αντί να κόψουν ένα μονόγραμμα που αντιπροσωπεύει έναν νεκρό ήρωα.
Η κύρια αντίρρηση σε αυτή την ιδέα μέχρι τώρα ήταν ότι τα σχέδια των επιγραφών των μελών που παρουσίασαν οι αρχαιολόγοι υποδηλώνουν ότι οι χώροι στους οποίους θα βρισκόταν τα Π έχουν καθίσει μπροστά από το αρχικό A είναι ακόμα παρόντες στα μέλη, αλλά απλά κενά χωρίς κανένα σημάδι των αναμενόμενων να έχουν χαραχθεί Π. Επιπλέον, οι φωτογραφίες που παρουσιάστηκαν από τους αρχαιολόγους έχουν αφαιρεθεί τόσο από την αρχική φάση, όσο και από την αρχή, ώστε να μην παρέχουν ιδέα για το λόγο που λείπουν τα Π.
Τουλάχιστον ένα από τα ίδια τα μέλη χρησιμοποιήθηκε ως έδραση σε ένα σύνολο μαρμάρινων μελών σε μια περιοχή δίπλα στο ανακατασκευασμένο Λέοντα στην Αμφίπολη, αλλά καταλαβαίνω ότι έχει αφαιρεθεί και δεν είναι πλέον διαθέσιμο για προβολή από το κοινό.
Τουλάχιστον ένα από τα ίδια τα μέλη χρησιμοποιήθηκε ως έδραση σε ένα σύνολο μαρμάρινων μελών σε μια περιοχή δίπλα στο ανακατασκευασμένο Λέοντα στην Αμφίπολη, αλλά καταλαβαίνω ότι έχει αφαιρεθεί και δεν είναι πλέον διαθέσιμο για προβολή από το κοινό.
Ευτυχώς, όμως, οι Millers ήταν πολύ λεπτομερείς και αποτελεσματικοί στην καταλογογράφηση των μελών και έκαναν φωτογραφίες όλων των μελών που ταξινόμησαν.
Και ακολουθώντας την ευγενική συμβουλή του καθηγητή Stephen G. Miller, μπορώ να επιβεβαιώσω ότι ο κατάλογος και οι συνοδευτικές φωτογραφίες βρίσκονται τώρα στα αρχεία της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα. Επιπλέον, είμαι πολύ ευγνώμων στην Αμερικανική Σχολή για την προσεκτική αναζήτηση του αρχείου για να εντοπίσει σχετικές εικόνες και είναι ιδιαίτερα ευτυχής που μπορεί να παρουσιάσει δύο φωτογραφίες ενός από τα μαρμάρινα μέλη.
Αυτές οι εικόνες ελήφθησαν από τους Millers στις αρχές της δεκαετίας του 1970 και παρουσιάζονται σε αυτό το άρθρο (Εικόνες 4 και 5). Οι Millers έδωσαν αυτό το μπλοκ τον αριθμό αναφοράς 73 στον κατάλογό τους. Είναι ενδιαφέρον να σημειωθεί ότι ένα άλλο μέλος του ίδιου τύπου εμφανίζεται δίπλα στο μπλοκ 73 στη δεύτερη φωτογραφία. Φαίνεται ότι έχει περίπου το ίδιο μήκος με το τετράγωνο 73, υποδηλώνοντας ότι το τεμάχιο 73 δεν κόπηκε για επαναχρησιμοποίηση αφού αφαιρέθηκε από το τοίχωμα του περιβόλου του Λόφου Καστά.
Έχω επίσης αναπαράγει την πρώτη φωτογραφία του μπλοκ 73 με τα γράμματα της επιγραφής επισημασμένα με κόκκινο χρώμα (Εικόνα 6) και έχω σκιαγραφήσει με λευκές γραμμές την αρχική προέκταση του μπλοκ προς τα αριστερά από την άκρη μπροστά από την πρωτογράμματος Α επιγραφή με την παραδοχή ότι το τεμάχιο αρχικά είχε λαξευθεί με μήκος 4 πόδια. Έδειξα έπειτα πώς το υπολειφθέν Π του ΠΑΡΕΛΑΒΟΝ ταιριάζει ακριβώς στο χώρο όπου το τετράγωνο κόπηκε για να ταιριάζει στο τείχος του περιβόλου του Καστά. Για λόγους σύγκρισης, έχω υποδείξει επίσης με κόκκινο σε ένα αντίγραφο του σχεδίου της επιγραφής που παρουσιάζουν οι αρχαιολόγοι (Εικόνα 7), όπου οι πραγματικές άκρες του μπλοκ βρίσκονται σε σχέση με τα εγγεγραμμένα γράμματα.
Και ακολουθώντας την ευγενική συμβουλή του καθηγητή Stephen G. Miller, μπορώ να επιβεβαιώσω ότι ο κατάλογος και οι συνοδευτικές φωτογραφίες βρίσκονται τώρα στα αρχεία της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα. Επιπλέον, είμαι πολύ ευγνώμων στην Αμερικανική Σχολή για την προσεκτική αναζήτηση του αρχείου για να εντοπίσει σχετικές εικόνες και είναι ιδιαίτερα ευτυχής που μπορεί να παρουσιάσει δύο φωτογραφίες ενός από τα μαρμάρινα μέλη.
Αυτές οι εικόνες ελήφθησαν από τους Millers στις αρχές της δεκαετίας του 1970 και παρουσιάζονται σε αυτό το άρθρο (Εικόνες 4 και 5). Οι Millers έδωσαν αυτό το μπλοκ τον αριθμό αναφοράς 73 στον κατάλογό τους. Είναι ενδιαφέρον να σημειωθεί ότι ένα άλλο μέλος του ίδιου τύπου εμφανίζεται δίπλα στο μπλοκ 73 στη δεύτερη φωτογραφία. Φαίνεται ότι έχει περίπου το ίδιο μήκος με το τετράγωνο 73, υποδηλώνοντας ότι το τεμάχιο 73 δεν κόπηκε για επαναχρησιμοποίηση αφού αφαιρέθηκε από το τοίχωμα του περιβόλου του Λόφου Καστά.
Έχω επίσης αναπαράγει την πρώτη φωτογραφία του μπλοκ 73 με τα γράμματα της επιγραφής επισημασμένα με κόκκινο χρώμα (Εικόνα 6) και έχω σκιαγραφήσει με λευκές γραμμές την αρχική προέκταση του μπλοκ προς τα αριστερά από την άκρη μπροστά από την πρωτογράμματος Α επιγραφή με την παραδοχή ότι το τεμάχιο αρχικά είχε λαξευθεί με μήκος 4 πόδια. Έδειξα έπειτα πώς το υπολειφθέν Π του ΠΑΡΕΛΑΒΟΝ ταιριάζει ακριβώς στο χώρο όπου το τετράγωνο κόπηκε για να ταιριάζει στο τείχος του περιβόλου του Καστά. Για λόγους σύγκρισης, έχω υποδείξει επίσης με κόκκινο σε ένα αντίγραφο του σχεδίου της επιγραφής που παρουσιάζουν οι αρχαιολόγοι (Εικόνα 7), όπου οι πραγματικές άκρες του μπλοκ βρίσκονται σε σχέση με τα εγγεγραμμένα γράμματα.
Ως εκ τούτου, είναι σχεδόν βέβαιο ότι ο λόγος που λείπουν γράμματα από τις επιγραφές είναι ότι κόπηκαν από τα τετράγωνα όταν οι πέτρες κόπηκαν κατά μήκος, προκειμένου να επαναχρησιμοποιηθούν στον περίβολο του τύμβου Καστά.
Αυτό σημαίνει ότι ο Τύμβος Καστάς δεν ήταν το μνημείο για το οποίο τα τεμάχια είχαν αρχικά συγκεντρωθεί, επειδή κανείς δεν θα ήθελε να είχε παραγγείλει μέλη για ένα μνημείο για τον Ηφαιστίωνα που ήταν πολύ καιρό για να χρησιμοποιηθούν στο σχεδιασμό του.
Αυτό σημαίνει ότι ο Τύμβος Καστάς δεν ήταν το μνημείο για το οποίο τα τεμάχια είχαν αρχικά συγκεντρωθεί, επειδή κανείς δεν θα ήθελε να είχε παραγγείλει μέλη για ένα μνημείο για τον Ηφαιστίωνα που ήταν πολύ καιρό για να χρησιμοποιηθούν στο σχεδιασμό του.
Επομένως, μπορεί να συναχθεί το συμπέρασμα ότι ο Λόφος Καστάς δεν ήταν ποτέ μνημείο του Ηφαιστίωνος και μάλλον δεν έχει καμία σχέση με τον Ηφαιστίωνα.
Έτσι, ειρωνικά, αν οι αρχαιολόγοι έχουν ερμηνεύσει σωστά το μονόγραμμα του Ηφαιστίωνος, το συμπέρασμα είναι το αντίθετο από το συμπέρασμα που υπέβαλαν οι αρχαιολόγοι.
Αντί να χτίστηκε για τον Ηφαιστίωνα, ο τύμβος του Λόφου Καστά κτίστηκε περίπου μια δεκαετία αργότερα, όταν υπήρχε μια διαμάχη στους πόλεμους μεταξύ των διαδόχων του Αλεξάνδρου. Ο λόγος που οι επιγραφές ΑΡΕΛΑΒΟΝ βρέθηκαν σε τετράγωνα από τον τοίχο του περιβόλου του Καστά, είναι ότι οι οικοδόμοι του χρησιμοποίησαν μεγάλο αριθμό μαρμάρινων τεμαχίων της Θάσου που είχαν ετοιμάσει το 323 π.Χ. με εντολή του Μεγάλου Αλεξάνδρου για μνημεία του Ηφαιστίωνος και δεν χτίστηκαν ποτέ και λίγα από αυτά τα μέλη ήταν ενεπίγραφα για να σηματοδοτήσουν το γεγονός ότι είχαν αρχικά λαξευθεί για τα Ηρώα του Ηφαιστίωνος. Αυτή η υπόθεση αποφεύγει με προσοχή το ιστορικό αίνιγμα του ποιος θα μπορούσε ενδεχομένως να έχει χρηματοδοτήσει ένα εξαιρετικά μεγάλο μνημείο για τον Ηφαιστίωνα μετά τον θάνατο του Αλεξάνδρου.
Σέβεται και φιλοξενεί το ιστορικό πλαίσιο αντί να αμφισβητεί τις ιστορικές πηγές μας και υπονοώντας ότι μας δίνουν μια εντελώς παραπλανητική εντύπωση για το τι πραγματικά συνέβη.
Εξηγεί επίσης γιατί τα αρχικά Π λείπουν από τις επιγραφές. Τέλος, έχει το παρεπόμενο αποτέλεσμα να επιβεβαιώνεται η χρονολόγηση της κατασκευής του Τύμβου της Αμφιπόλεως σε περίπου μια δεκαετία μετά το θάνατο του Αλεξάνδρου.
Έτσι, ειρωνικά, αν οι αρχαιολόγοι έχουν ερμηνεύσει σωστά το μονόγραμμα του Ηφαιστίωνος, το συμπέρασμα είναι το αντίθετο από το συμπέρασμα που υπέβαλαν οι αρχαιολόγοι.
Αντί να χτίστηκε για τον Ηφαιστίωνα, ο τύμβος του Λόφου Καστά κτίστηκε περίπου μια δεκαετία αργότερα, όταν υπήρχε μια διαμάχη στους πόλεμους μεταξύ των διαδόχων του Αλεξάνδρου. Ο λόγος που οι επιγραφές ΑΡΕΛΑΒΟΝ βρέθηκαν σε τετράγωνα από τον τοίχο του περιβόλου του Καστά, είναι ότι οι οικοδόμοι του χρησιμοποίησαν μεγάλο αριθμό μαρμάρινων τεμαχίων της Θάσου που είχαν ετοιμάσει το 323 π.Χ. με εντολή του Μεγάλου Αλεξάνδρου για μνημεία του Ηφαιστίωνος και δεν χτίστηκαν ποτέ και λίγα από αυτά τα μέλη ήταν ενεπίγραφα για να σηματοδοτήσουν το γεγονός ότι είχαν αρχικά λαξευθεί για τα Ηρώα του Ηφαιστίωνος. Αυτή η υπόθεση αποφεύγει με προσοχή το ιστορικό αίνιγμα του ποιος θα μπορούσε ενδεχομένως να έχει χρηματοδοτήσει ένα εξαιρετικά μεγάλο μνημείο για τον Ηφαιστίωνα μετά τον θάνατο του Αλεξάνδρου.
Σέβεται και φιλοξενεί το ιστορικό πλαίσιο αντί να αμφισβητεί τις ιστορικές πηγές μας και υπονοώντας ότι μας δίνουν μια εντελώς παραπλανητική εντύπωση για το τι πραγματικά συνέβη.
Εξηγεί επίσης γιατί τα αρχικά Π λείπουν από τις επιγραφές. Τέλος, έχει το παρεπόμενο αποτέλεσμα να επιβεβαιώνεται η χρονολόγηση της κατασκευής του Τύμβου της Αμφιπόλεως σε περίπου μια δεκαετία μετά το θάνατο του Αλεξάνδρου.
Τέλος, σημειώνω ότι ένα πρόσθετο συμπέρασμα παρουσιάστηκε από τους αρχαιολόγους τον Σεπτέμβριο του 2015, η σημασία του οποίου έχει παραβλεφθεί πίσω από τη λάμψη της αντιπαράθεσης γύρω από τις επιγραφές του Ηφαιστίωνος. Η ομάδα ισχυρίστηκε ότι ο τάφος σφραγίστηκε το αργότερο από το α΄ ήμισυ του 2ου αιώνα π.Χ. Αυτό αποκλείει το ενδεχόμενο ότι οι σκελετοί που βρέθηκαν είναι ύστερες ρωμαϊκές αποθέσεις σε μια εποχή όπου η αποτέφρωση σημαντικών ατόμων είχε πάψει να ασκείται. Σημαίνει επίσης ότι οι σκελετοί μιας γυναίκας εξήντα ή περισσότερων και δύο μεσήλικων ανδρών είναι πιθανό να είναι οι αρχικοί κάτοικοι, για τους οποίους ολόκληρο το οικοδόμημα κατασκευάστηκε για να τιμηθούν. Τα οστά θα έπρεπε πραγματικά να περιλαμβάνουν τα κατάλοιπα ενός εξαιρετικά σημαντικού προσώπου για το οποίο ανεγέρθηκε το μνημείο,επειδή ήταν τα μόνα που έμειναν μέσα στον τάφο που θα μπορούσαν να δικαιολογήσουν την προσπάθεια και το βάρος της σφράγισης των θαλάμων των τάφων.
Επιπλέον, οι θηλυκές σφίγγες όπως αυτές που βρέθηκαν στην είσοδο του τύμβου, χρησιμοποιήθηκαν για να διακοσμήσουν δύο θρόνους μακεδονικών βασιλισσών στα τέλη του 4ου αιώνα π.Χ.
Οι γλυπτές Καρυάτιδες είναι πλέον γενικά αποδεκτές ως ιέρειες του Διονύσου, που ονομάζονται Κλώδωνες στη Μακεδονία και συνδέονται στενά με μακεδονική βασίλισσα στα τέλη του 4ου αιώνα π.Χ. Και το μωσαϊκό απεικονίζει μια βασίλισσα γυναίκα με τα φλεγόμενα κόκκινα μαλλιά που συνδέονται στενά με τους αρχαίους κατοίκους της Βόρειας Ελλάδας και μεταφέρονται στον Κάτω Κόσμο υπό τη μορφή της Περσεφόνης μετά τον πρόωρο θάνατό της. Το συμπέρασμά μου από αυτά τα γεγονότα είναι ότι η γυναίκα που βρέθηκε στον τάφο είναι κάποια τεράστιας σημασίας που πέθανε στη ντροπή κατά τη διάρκεια της δεκαετίας, μετά το θάνατο του Αλεξάνδρου και βυθίστηκε βιαστικά σε έναν φτωχό τάφο και ένα ζευγάρι από τους κορυφαίους υποστηρικτές της που σκοτώθηκαν ταυτόχρονα και θάφτηκαν στο υπερκείμενο έδαφος. Αλλά μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα, η οικογένειά της δρομολόγησε την ανέγερση του τύμβου Καστά της Αμφίπολης πάνω στον τάφο της, για να γιορτάσει το περίφημο καθεστώς της στη ζωή καθώς και τη δική της διαρκή κυριαρχία.Απολύτως ο μόνος που θα μπορούσε λογικά να είναι ο Ολυμπιάδας, η μητέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
Οι γλυπτές Καρυάτιδες είναι πλέον γενικά αποδεκτές ως ιέρειες του Διονύσου, που ονομάζονται Κλώδωνες στη Μακεδονία και συνδέονται στενά με μακεδονική βασίλισσα στα τέλη του 4ου αιώνα π.Χ. Και το μωσαϊκό απεικονίζει μια βασίλισσα γυναίκα με τα φλεγόμενα κόκκινα μαλλιά που συνδέονται στενά με τους αρχαίους κατοίκους της Βόρειας Ελλάδας και μεταφέρονται στον Κάτω Κόσμο υπό τη μορφή της Περσεφόνης μετά τον πρόωρο θάνατό της. Το συμπέρασμά μου από αυτά τα γεγονότα είναι ότι η γυναίκα που βρέθηκε στον τάφο είναι κάποια τεράστιας σημασίας που πέθανε στη ντροπή κατά τη διάρκεια της δεκαετίας, μετά το θάνατο του Αλεξάνδρου και βυθίστηκε βιαστικά σε έναν φτωχό τάφο και ένα ζευγάρι από τους κορυφαίους υποστηρικτές της που σκοτώθηκαν ταυτόχρονα και θάφτηκαν στο υπερκείμενο έδαφος. Αλλά μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα, η οικογένειά της δρομολόγησε την ανέγερση του τύμβου Καστά της Αμφίπολης πάνω στον τάφο της, για να γιορτάσει το περίφημο καθεστώς της στη ζωή καθώς και τη δική της διαρκή κυριαρχία.Απολύτως ο μόνος που θα μπορούσε λογικά να είναι ο Ολυμπιάδας, η μητέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
xronometro.com
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου