100 χρόνια από τη λήξη του Α' Παγκοσμίου Πολέμου: 5 πράγματα που αξίζει να γνωρίζετε

Στο πλευρό ποιών πολέμησε η Ελλάδα και κατά ποιων μεγάλων δυνάμεων της εποχής

Την 11η Νοεμβρίου 2018 εορτάζονται 100 χρόνια από τη λήξη του Α′ Παγκοσμίου Πολέμου που κόστισε τη ζωή σε περί τα 10εκατ. στρατιώτες και σε έως και 10εκατ αμάχους. Για τις παλαιότερες γενιές ήταν ο «Μεγάλος Πόλεμος» μέχρι να έρθει το ξέσπασμα του Β′ Παγκοσμίου Πολέμου και να αιματοκυλήσει μια ακόμη γενιά

Με το πέρασμα των χρόνων, των δεκαετιών και πλέον ενός αιώνα, με τις γενιές εκείνων που πολέμησαν ή έζησαν τα γεγονότα του «Μεγάλου Πολέμου» να έχουν φύγει από τη ζωή και την ζωντανή μνήμη να χάνεται, αλλά και εξαιτίας της φρίκης του B’ Παγκοσμίου Πολέμου που ακολούθησε και σκέπασε ό,τι είχε προηγηθεί, ο Α′ Παγκόσμιος Πόλεμος αποτελεί για πολλούς, ένα κορυφαίο  ιστορικό γεγονός, για το οποίο όμως γνωρίζουν ελάχιστα.

Στις αρχές του έτους μάλιστα, σε έρευνα που διεξήχθη στο Ηνωμένο Βασίλειο, μια από τις χώρες πρωταγωνιστές του «Mεγάλου Πολέμου» που μέχρι σήμερα τιμά τη λήξη του με πολύ ξεχωριστό τρόπο κάθε χρόνο, διαπιστώθηκε πως η γενιά των Millennials δεν έχει ιδέα για τα γεγονότα της περιόδου. Άλλοι πιστεύουν πως ηγέτης της Βρετανίας κατά την Α Παγκόσμιο Πόλεμο ήταν ο Τσώρτσιλ και άλλοι πως ήταν η Θάτσερ ή πιστεύουν πως το Ηνωμένο Βασίλειο πολέμησε κατά των Γάλλων αντί κατά των Γερμανών.

Αντίστοιχη είναι η εικόνα για τις γνώσεις των Millennials και στις ΗΠΑ σε σειρά ερευνών που έχουν διεξαχθεί τα τελευταία χρόνια και πολύ πιθανό και στην Ελλάδα.

Παραθέτουμε λοιπόν μερικά βασικά στοιχεία για τον A’ Παγκόσμιο Πόλεμο με αφορμή των επέτειο των 100 χρόνων από τη λήξη του. Σημειώνεται πως οι αρκετά αριθμητικά στοιχεία παρουσιάζονται κατά προσέγγιση καθώς υπάρχουν ποικίλουν ανάλογα με την κάθε ιστορική μελέτη.  

• Περισσότερες από 70 εμπόλεμες χώρες 

Ο αριθμός είναι συμβολικός αφού οι περισσότερες από τις χώρες αυτές δεν ήσαν ακόμη ανεξάρτητες, αλλά είτε ενταγμένες σε έξι αυτοκρατορίες ή αποικιακές δυνάμεις. Από τη μια πλευρά λοιπόν ήταν οι δυνάμεις της Αντάντ (Εγκάρδια Συμμαχία) δηλαδή: Βρετανική Αυτοκρατορία, Γαλλία, Ρωσική Αυτοκρατορία, Βασίλεια της Σερβίας,  της Ρουμανίας, του Μαυροβουνίου, της Ιταλίας, της Ελλάδας, το Βέλγιο, η Πορτογαλία, οι ΗΠΑ, η Ιαπωνία και η Δημοκρατία της Κίνας και οι αντιμαχόμενη πλευρά ήταν αυτή των Κεντρικών Δυνάμεων: Γερμανική Αυτοκρατορία, Αυστροουγγαρία, Βουλγαρία, Οθωμανική Αυτοκρατορία. .

Βέβαια όλες οι χώρες δεν μπήκαν στον πόλεμο την ίδια χρονικά στιγμή. 

Ο Μεγάλος Πόλεμος αφορά πληθυσμό 800 εκατομμυρίων, το ήμισυ του πληθυσμού της Γης εκείνη την εποχή.

Περί τις είκοσι χώρες θα κατορθώσουν να παραμείνουν ουδέτερες, οι περισσότερες στην Λατινική Αμερική και στην βόρεια Ευρώπη.

• 70 εκατομμύρια στρατιώτες 

Περί τα 20 εκατομμύρια άνθρωποι επιστρατεύονται από τις εμπόλεμες χώρες στις αρχές του πολέμου, αλλά ο αριθμός αυτός αυξάνεται συνεχώς, για να φθάσει στα 70 εκατομμύρια για το σύνολο της διάρκειας του πολέμου.

Περισσότερα από 8 εκατομμύρια άνθρωποι κατατάσσονται στην Γαλλία, 13 εκατομμύρια στην Γερμανία, 9 εκατομμύρια στην Αυστροουγγαρία, 9 εκατομμύρια στην Μεγάλη Βρετανία (περιλαμβανομένων των αποικιών) 18 εκατομμύρια στην Ρωσία, 6 εκατομμύρια στην Ιταλία, 4 εκατομμύρια στις Ηνωμένες Πολιτείες. Δύο εκατομμύρια άνθρωποι επιστρατεύονται στην βρετανική αυτοκρατορία - κυρίως στην Ινδία - και στις γαλλικές αποικίες της υποσαχάριας και της βόρειας Αφρικής (600.000 άνθρωποι)

• 10 εκατομμύρια στρατιώτες νεκροί 

Ο πόλεμος θα αφήσει πίσω του συνολικά 10 εκατομμύρια νεκρούς και 20 εκατομμύρια τραυματίες μεταξύ των στρατιωτών. Η κατανομή ανά χώρα είναι: 

• Ρωσία: 2 εκατομμύρια νεκροί (5 εκατομμύρια τραυματίες)
• Γερμανία: 2 εκατομμύρια (4,2 εκατομμύρια)
• Γαλλία: 1,4 εκατομμύριο (4,2 εκατομμύρια)
• Αυστροουγγαρία: 1,4 εκατομμύριο (3,6 εκατομμύρια)
• Μεγάλη Βρετανία και η αυτοκρατορία: 960.000 (2 εκατομμύρια)
• Ιταλία: 600.000 (1 εκατομμύριο)
• Οθωμανική Αυτοκρατορία: 800.000 

Αναλογικά, ο μικρός σερβικός στρατός υφίσταται τις τρομακτικότερες απώλειες: 130.000 νεκροί και 135.000 τραυματίες, τα τρία τέταρτα των δυνάμεών του. 

Στις εμβληματικές μάχες του Βερντέν και της Σομ, το 1916, θα σκοτωθούν, τραυματισθούν, εξαφανισθούν 770.000 και 1.200.000 άνθρωποι αντίστοιχα και από τις δύο πλευρές των εμπολέμων.

Ομως, αναλογικά, η έναρξη του πολέμου είναι η πλέον πολύνεκρη: 27.000 γάλλοι στρατιώτες θα σκοτωθούν στις 22 Αυγούστου 1914, που είναι η πλέον πολύνεκρη ημέρα σε ολόκληρη την ιστορία του γαλλικού στρατού. 

Το 70% των νεκρών και των τραυματιών είναι θύματα του πυροβολικού και 5 έως 6 εκατομμύρια θα μείνουν ανάπηροι. Τα χημικά όπλα, που χρησιμοποιήθηκαν για πρώτη φορά το 1915 δεν θα προκαλέσουν παρά 20.000(!) θανάτους. Αλλά θα μείνουν βαθιά χαραγμένοι στην μνήμη. 

• Εκατομμύρια νεκροί άμαχοι 

Ο πόλεμος κινήσεων στο ανατολικό μέτωπο, η έξοδος των πληθυσμών, οι λιμοί, στη συνέχεια ο εμφύλιος πόλεμος στην Ρωσία και οι μεταπολεμικές περιφερειακές συρράξεις προκάλεσαν 5 έως 10 εκατομμύρια νεκρούς μεταξύ του πληθυσμού, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις ορισμένων ιστορικών. Σε αυτόν τον αριθμό περιλαμβάνεται 1,2 έως 1,5 εκατομμύριο Αρμενίων -ο αριθμός αμφισβητείται- στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. 

• Πρόσθετες πληροφορίες 

• 6 εκατομμύρια αιχμάλωτοι 
• 20 εκατομμύρια άμαχοι υπό καθεστώς κατοχής. Η γερμανική, αυστροουγγρική ή βουλγαρική κατοχή αφορά κυρίως το Βέλγιο, την Γαλλία, την Πολωνία και την Σερβία. 
• 10 εκατομμύρια πρόσφυγες σε ολόκληρη την Ευρώπη. 
• 3 εκατομμύρια χήρες και 6 εκατομμύρια ορφανά. 
• 1,3 δισεκατομμύριο οβίδες εκτοξεύθηκαν κατά την διάρκεια του πολέμου. 
• 10 δισεκατομμύρια επιστολές και δέματα ανάμεσα στους στρατιώτες του δυτικού μετώπου και των οικογενειών τους. 
• Το κόστος του πολέμου αντιπροσωπεύει 3 έως 4 φορές το ΑΕΠ των ευρωπαϊκών χωρών που θα βγουν ρημαγμένες από αυτόν.

Πηγές: ΑFP, ΑΠΕ-ΜΠΕ, Express.co.uk, huffingtonpost.gr