Τσερνομπίλ: 33 χρόνια μετά – Πού βρίσκεται ο πραγματικός κίνδυνος για τη χώρα μας και γιατί!

Του Νίκου Κατσαρού

Στις 26 Απριλίου 1986, νωρίς το πρωί, ο αντιδραστήρας 4 του πυρηνικού εργοστασίου του Τσερνομπίλ εξερράγη. Προκάλεσε αυτό που τα Ηνωμένα Έθνη χαρακτήρισαν «τη μεγαλύτερη περιβαλλοντική καταστροφή στην ιστορία της ανθρωπότητας». Ήταν το ατύχημα που η Σοβιετική Πυρηνική βιομηχανία είπε δύο μήνες πριν, ότι δεν θα συνέβαινε ποτέ σε αυτόν τον αντιδραστήρα.

Οι Σουηδοί ήταν οι πρώτοι που ανακοίνωσαν τρεις μέρες μετά στις 29 Απριλίου, ότι τα στοιχεία έδειχναν για μεγάλη έκρηξη σε σοβιετικό πυρηνικό εργοστάσιο με διαρροή ραδιενεργού ακτινοβολίας. Οι Σοβιετικοί δεν ανακοίνωσαν το παραμικρό. Δεν πληροφόρησαν τις κυβερνήσεις των χωρών που μολύνθηκαν από την διαρροή της ραδιενέργειας, ούτε καν τους πολίτες τους στην Ουκρανία, τη Ρωσία και τη Λευκορωσία. Όλα κρατήθηκαν μυστικά. Την Κυριακή, μετά την έκρηξη, δόθηκε εντολή στην εφημερίδα Ισβέστια να μην κάνει την παραμικρή αναφορά στην έκρηξη ενώ ο αρχηγός της KGB υποστήριζε ότι επρόκειτο για συνωμοσία για να κηλιδώσει την ΕΣΣΔ.

Τέσσερις ημέρες μετά την καταστροφή σε αναφορά του προς τον Γκορμπατσόφ σημείωνε: «Λαμβάνουμε μέτρα… για τον έλεγχο της συμπεριφοράς των ξένων διπλωματών και ανταποκριτών ώστε να περιορίσουμε τις δυνατότητές τους να συλλέξουν πληροφορίες… για το Τσερνομπίλ και να σταματήσουμε τις προσπάθειές τους να τις χρησιμοποιήσουν για να εξαπολύσουν μια αντισοβιετική εκστρατεία στη Δύση». Μέρες μετά επετράπη στην Πράβδα να αναφέρει την καταστροφή σημειώνοντας ότι 18 άνθρωποι είναι σε σοβαρή κατάσταση. Στις 18 Μαΐου ο Γκορμπατσόφ μίλησε στην τηλεόραση,για πρώτη φορά και ενώ ο πυρήνας του αντιδραστήρα εξακολουθούσε να καίει, επιτέθηκε στη Δύση ότι προσπαθούσε να δυσφημίσει την Σοβιετική Ένωση με μιαν ανελέητη αντισοβιετική εκστρατεία και ένα βουνό ψέματα, Τα ραδιενεργά ισότοπα που απελευθερώθηκαν στην ατμόσφαιρα από το Τσερνομπίλ και που ακόμα υπάρχουν, δείχνουν ότι 33 χρόνια μετά η καταστροφή συνεχίζεται.Συμπερασματικά;

1. Περίπου 5 εκατ. άνθρωποι ζουν ακόμα σε περιοχές εκτεθειμένες σε ραδιενέργεια και περισσότεροι από 300 εκατ. άνθρωποι εκτέθηκαν στη ραδιενέργεια.
2. Η ποσότητα ραδιενέργειας που απελευθερώθηκε στην ατμόσφαιρα ήταν σχεδόν 200 φορές μεγαλύτερη από τη ραδιενέργεια που απελευθερώθηκε από τις δύο ατομικές βόμβες του Ναγκασάκι και της Χιροσίμα μαζί.
3. Το Πριπιάτ, η κοντινότερη πόλη, εκκενώθηκε δύο μέρες μετά την καταστροφή και μέχρι σήμερα δεν κατοικείται. Σε αυτό το διάστημα πολλοί άνθρωποι είχαν ήδη εκτεθεί σε υψηλά επίπεδα ραδιενέργειας.
4. Το ραδιενεργό νέφος έφτασε και επηρέασε όλη την Ευρώπη. Η Ουκρανία, η Λευκορωσία και η Ρωσία ήταν οι χώρες που επηρεάστηκαν περισσότερο, αφού απορρόφησαν το 63% της ρύπανσης από το ατύχημα. Τα Βαλκάνια και κυρίως η Χώρα μας επηρεάστηκαν σημαντικά.
5. Θα περίμενε κανείς ότι οι αντιδραστήρες του Τσερνομπίλ θα έκλειναν αμέσως μετά το ατύχημα, όμως οι υπόλοιποι τρεις αντιδραστήρες του εργοστασίου λειτούργησαν για άλλα 13 χρόνια!
6. Υπάρχει ακόμα ραδιενεργό υλικό σε μία τσιμεντένια σαρκοφάγο, που όμως πλέον καταρρέει, και χτίστηκε πάνω από τον αντιδραστήρα μετά το ατύχημα. Ένα καινούργιο περίβλημα χτίζεται πάνω από τη σαρκοφάγο, αλλά η προστασία του θα διαρκέσει μόνο για 100 χρόνια.
7. Η πυρηνική βιομηχανία και οι κυβερνήσεις που τη στηρίζουν στην Ουκρανία, τη Ρωσία και τη Λευκορωσία θέλουν να ξοδέψουν δισεκατομμύρια σε άλλα πυρηνικά σχέδια, αγνοώντας την υποχρέωσή τους να στηρίξουν τους επιζώντες του ατυχήματος. Υποβαθμίζουν τις επιπτώσεις της καταστροφής και κρύβουν την καθημερινή πραγματικότητα του Τσερνομπίλ. Μετά το 1986 κανένας πυρηνικός αντιδραστήρας δεν εγκαταστάθηκε στην Ευρώπη.
8. Το Πριπιάτ συνεχίζει να έχει υψηλά επίπεδα ρύπανσης και θα παραμείνει εγκαταλελειμμένο, αφού το πλουτώνιο χρειάζεται περισσότερα από 24.000 χρόνια για να μειωθεί η ένταση του στο μισό.
9. Πλέον μπορείς να πας ταξίδι στην αποκλεισμένη ζώνη του Τσερνομπίλ! Τα ταξιδιωτικά πρακτορεία οργανώνουν ημερήσιες εκδρομές στην εγκαταλελειμμένη πόλη του Πριπιάτ.
10. Το πυρηνικό ατύχημα της Φουκουσίμα στην Ιαπωνία  μας θυμίζει ότι το ρίσκο για περισσότερα ατυχήματα σαν το Τσερνόμπιλ υπάρχει ακόμα, οπουδήποτε χρησιμοποιείται η πυρηνική ενέργεια,
    Όταν στις 29 Απριλίου έγινε γνωστό το πυρηνικό ατύχημα στο Τσερνομπίλ η τότε κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ και αρμόδιοι κυβερνητικοί παράγοντες έσπευσαν να διαβεβαιώνουν ότι το ραδιενεργό νέφος δεν επρόκειτο να φθάσει στην Ελλάδα. Όταν μετά την πρωτομαγιά οι Έλληνες πληροφορήθηκαν ότι το ραδιενεργό νέφος είχε φθάσει προ ημερών στην Ελλάδα επεκράτησε πανικός. Εξαφανίστηκαν βασικά είδη από τα υπερκαταστήματα,κονσέρβες γάλα,ζυμαρικά κλπ.Φρούτα ,λαχανικά και γάλα φρέσκο περνούσαν για έλεγχο ραδιενέργειας από την ΔΗΜΟΚΡΙΤΟ.
    Τα επίπεδα ραδιενέργειας που είχε θέσει η Ε.Ε. παρέμεναν σταθερά αλλά μόνο για μικρό χρονικό διάστημα και στην χώρα μας η τότε κυβέρνηση άλλα στοιχεία για την ραδιενέργεια έστελνε στην Ε.Ε, και άλλα στοιχεία δημοσίευε εδώ,σύμφωνα με την Καθημερινή και άλλες εφημερίδες..Έφθασε στο σημείο να κυκλοφορεί <<πες μου ποια εφημερίδα διαβάζεις να σου πω ποια είναι τα επίπεδα ραδιενέργειας>>. Συγχρόνως το σύστημα ελέγχου της ραδιενέργειας της χώρας δεν λειτουργούσε αξιόπιστα με αποτέλεσμα άλλες μετρήσεις να δίνουν τα πανεπιστήμια,άλλες οι κρατικοί φορείς και άλλες ιδιωτικά εργαστήρια και εργαστήρια του εξωτερικού. Υπήρξε το απόλυτο χάος για διάστημα τριών μηνών και συνεχίστηκε μέχρι τον Σεπτέμβρη του 1986. Από τον πανικό των ημερών λέγεται ότι πραγματοποιήθηκαν 6000 εκτρώσεις από έγκυες γυναίκες που δεν ήθελαν να  γεννήσουν παιδιά παραμορφωμένα από τη ραδιενέργεια.
    Σήμερα κανείς δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα πόσοι καρκίνοι του θυρεοειδούς και λευχαιμίες εμφανίστηκαν στα επόμενα χρόνια, ούτε μεταλλάξεις στον πληθυσμό οφειλόμενες στο Τσερνομπίλ, αφού ποτέ δεν έγιναν μετρήσεις και το φαινόμενο δεν παρακολουθήθηκε με πρωτόκολλα κλπ. Ούτε κρατήθηκαν δείγματα τροφίμων για να παρακολουθηθεί το φαινόμενο. Έκτοτε η χώρα απέκτησε ένα σύγχρονο σύστημα παρακολούθησης της ραδιενέργειας στον αέρα, τη θάλασσα και τα τρόφιμα. Ως γραμματέας Έρευνας και Τεχνολογίας στο Υπουργείο Βιομηχανίας, επισκέφθηκα το συγκρότημα πυρηνικών αντιδραστήρων στην Βουλγαρία στο Κοζλοντούϊ και κατόπιν ενεργειών της ελληνικής κυβέρνησης προς την Ε.Ε.  έκλεισε ο ένας αντιδραστήρας και αναβαθμίστηκαν οι άλλοι, όσον αφορούσε την ασφάλεια λειτουργίας τους. Τέλος, ένας άλλος πυρηνικός αντιδραστήρας 160χλμ δυτικά του Κοζλοντούϊ στο Μπέλενε δεν λειτούργησε ποτέ.
    Ο πραγματικός κίνδυνος υπάρχει από τη γειτονική μας χώρα την Τουρκία η οποία εγκαθιστά συγκρότημα πυρηνικών αντιδραστήρων στο Ακούγιου με Ρωσική τεχνολογία, σε σεισμογενή περιοχή που σε περίπτωση πυρηνικού ατυχήματος θα εκτεθούν σε ραδιενέργεια περισσότεροι από 350 εκατ. κατοίκων στα Βαλκάνια, Ιταλία και χώρες της Μέσης Ανατολής σύμφωνα με μελέτη Καναδών επιστημόνων, σε περίπτωση δε διαρροής θα μολυνθεί με ραδιενέργεια όλο το Αιγαίο για δεκάδες χρόνια.
    Ο κ. Νίκος Κατσαρός είναι π. Πρόεδρος Ένωσης Ελλήνων Χημικών και π..Διευθυντής Ερευνών ΕΚΕΦΕ ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ
11. crashonline.gr