Χτισμένη ανάμεσα στα βουνά του Ασκίου και του Μουρικίου, βρίσκεται η Βλάστη, ένα ορεινό χωριό το οποίο ανήκει στον νομό Κοζάνης και τοποθετείται 25 χλμ νοτιοδυτικά της Πτολεμαΐδας. Το υψόμετρο στο οποίο είναι χτισμένη η Βλάστη φτάνει τα 1.240 μέτρα και η επίσημη αυτή ονομασία, η οποία δόθηκε το 1930, σχετίζεται τόσο με την αυξημένη βλάστηση η οποία επικρατεί στην περιοχή όσο και με την επιθυμία της πολιτείας, η επίσημη ονομασία να μην απέχει πολύ από τις ονομασίες, που είχαν δώσει οι ντόπιοι στο χωριό, μερικές από τις οποίες είναι: Βλάττη, Βλάτσι, Μπλάτζι, Μπλάτζη, Βλάτζη, Βλάτση αλλά και Μπλάτσι, με επικρατέστερη την τελευταία. Σύμφωνα με την απογραφή του 2001, ο πληθυσμός της Βλάστης ανέρχεται στους 645 κατοίκους.
Η ιστορική αναδρομή της Βλάστης
Ενώ, σύμφωνα με έρευνες, φαίνεται ότι στην περιοχή της σημερινής Βλάστης υπήρξε κάποιου είδους οικισμός κατά τη βυζαντινή περίοδο, η κυρίως ιστορία και ανάπτυξη του χωριού ξεκινάει κατά τον 15ο και 16ο αιώνα. Πληροφορίες για την περίοδο αυτή αντλούμε από τούρκικα φορολογικά αρχεία και κατάστιχα της Μονής της Ζάμπορδας. Η εγκατάσταση των Βλαστιωτών στην περιοχή οφείλεται στην έλευση των Οθωμανών στην κοιλάδα των Kαϊλαρίων, δηλαδή στην σημερινή Πτολεμαΐδα, γεγονός που ανάγκασε τον πληθυσμό της να καταφύγει σε ένα μέρος περισσότερο ορεινό, άρα και δυσπρόσιτο, για να κατορθώσει να αντιμετωπίσει με τη μεγαλύτερη δυνατή ασφάλεια τον εχθρό. Η περιοχή στην οποία κατέφυγαν ήταν η Βλάστη και έκτοτε ξεκινάει η ιστορία της. Μεγάλη ήταν η συμβολή της περιοχής στην ναυμαχία της Ναυπάκτου το 1571 εναντίον των Οθωμανών. Η μεγάλη όμως ανάπτυξη για τη Βλάστη ξεκινάει τον 18ο αιώνα, όταν κύμα Βορειοηπειρωτών Βλάχων, προερχόμενοι από τη Μοσχόπολη, ένα σημαντικό εμπορικό και πολιτιστικό κέντρο της εποχής, το οποίο βρίσκεται στην σημερινή Αλβανία, αναγκάζεται να καταφύγει στην Βλάστη εξαιτίας της λεηλασίας και παρακμής της Μοσχόπολης. Οι πρόσφυγες φέρνουν μαζί τους στην νέα πατρίδα τον πολιτισμό, τα ήθη και τα έθιμα τους καθώς και το ξυλόγλυπτο τέμπλο το οποίο και τοποθετούν στον ναό του Αγίου Νικολάου, ως ενθύμιο της παλαιότερης τους ζωής. Όλα αυτά έχουν σαν αποτέλεσμα την σταδιακή ακμή της περιοχής, η οποία πλέον σφύζει από ζωή και ξεριζωμένους ανθρώπους που επιθυμούν να ξαναχτίσουν τα όνειρα και την πατρίδα τους σε έναν νέο τόπο.
Τόσο η άφιξη των προσφύγων, όσο και η μορφολογία και το κλίμα της περιοχής συνετέλεσαν ώστε οι κάτοικοι της Βλάστης να ασχοληθούν με διάφορες δραστηριότητες, κτηνοτροφικές, γεωργικές, ξυλουργικές, αρχιτεκτονικές, τυροκομικές. Οι συνθήκες αυτές οδηγούν σε ραγδαία αύξηση του πληθυσμού, ο οποίος ανερχόταν σε περίπου 6.000 κατοίκους και στην μετατροπή του μικρού χωριού της Βλάστης σε μεγάλη και σημαντική κωμόπολη. Ορισμένα όμως γεγονότα έρχονται να ανατρέψουν αυτή την ευημερία με σημαντικότερα: 1) την επιδρομή των Τουρκαλβανών στην Βλάστη, το 1784, 2) τον ελληνικό απελευθερωτικό αγώνα του 1821 καθώς η Βλάστη μετείχε ενεργά στον τελευταίο έχοντας μάλιστα <<προσφέρει>> και δύο σημαντικούς οπλαρχηγούς, τον Ιωάννη Φαρμάκη και τον Δημήτριο Καραμήτσο, 3) τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο που έχει ως συνέπεια το ολοκαύτωμα του χωριού από τους Γερμανούς και φυσικά την απομάκρυνση των κατοίκων του. Μετά το τέλος των αιματηρών αυτών πολέμων, ορισμένος αριθμός των Βλαστιωτών επιστρέφει στον τόπο του για μικρό χρονικό διάστημα όμως, καθώς η τάση της εποχής απαιτεί την επιστροφή στις πόλεις. Εξαιτίας των παραπάνω λοιπόν λόγων, ο αριθμός των κατοίκων του συγκεκριμένου χωριού έχει μειωθεί αισθητά και αυξάνεται μόνο κατά τη διάρκεια πανηγυριών και εκδηλώσεων.
Τα έθιμα της Βλάστης
Η Βλάστη διατηρεί στον χρόνο τα ήθη και τα έθιμα της, τα οποία προσελκύουν πλήθος ανθρώπων που είτε κατάγονται από την περιοχή είτε αποτελούν επισκέπτες της. Ένα από τα πιο γνωστά έθιμα λοιπόν είναι αυτό του 15αύγουστου το οποίο αφιερώνεται στην Παναγία, παρόλο που στη Βλάστη δεν υπάρχει ο αντίστοιχος ναός. Σύμφωνα με το έθιμο αυτό λοιπόν, πραγματοποιείται ο τρανός χορός στα λιβάδια της περιοχής και μ αυτόν τον τρόπο συμβολίζεται το αντάμωμα των Βλάχων που κατοικούν τόσο εντός, όσο και εκτός συνόρων. Συνηθίζεται οι γυναίκες να είναι ντυμένες με τις παραδοσιακές φορεσιές και μετά τον τρανό χορό ακολουθεί φαγοπότι με παραδοσιακή μουσική και χορούς στην κεντρική πλατεία της Βλάστης. Ένα άλλο, επίσης πολύ γνωστό, έθιμο της Βλάστης είναι αυτό της γουρουνοχαράς. Τελείται την περίοδο των Χριστουγέννων και πρόκειται για τ ο-σχεδόν ιεροτελεστικό- σφάξιμο των γουρουνιών το οποίο ακολουθούν γλέντια μέχρι τα ξημερώματα. Το έθιμο που λαμβάνει χώρα κατά τη διάρκεια της γιορτής του Αγίου Παντελεήμονα, στις 17 Ιουλίου, προσφέρει σε ντόπιους και επισκέπτες το εντυπωσιακό θέαμα, με τους καβαλάρηδες που ανηφορίζουν, ντυμένοι με την παραδοσιακή φορεσιά, στην κορυφή του Μουρικίου όπου βρίσκεται και η εκκλησία του συγκεκριμένου Αγίου, με σκοπό να παρακολουθήσουν την εορταστική λειτουργία. Αυτά αποτελούν μερικά μόνο από τα παραδοσιακά έθιμα που μπορεί κάποιος να ζήσει κατά την παραμονή του στο γραφικό αυτό χωριό της Μακεδονίας.
Η Βλάστη σήμερα
Η Βλάστη σήμερα, παρόλο που ο μόνιμος πληθυσμός της είναι μικρός, γεμίζει ζωή, μουσικές και γλέντια κυρίως κατά τους καλοκαιρινούς μήνες καθώς τότε πραγματοποιούνται, όπως προαναφέρθηκε, τα σημαντικότερα έθιμα της καθώς και διάφορες πολιτιστικές εκδηλώσεις. Μια από τις δημοφιλέστερες είναι η γιορτή της Γης, στην οποία συμμετέχουν οι νεότερες ηλικίες και διοργανώνεται σε συνεργασία με την Εταιρεία Περιβαλλοντικής Έρευνας και Ενημέρωσης OΙΚOΤOΠΙΑ. Το μικρό αυτό χωριό λοιπόν, μέσα από την παράδοση και τα έθιμα που διατηρεί αναλλοίωτα στον χρόνο, προσφέρει στους επισκέπτες του ένα ταξίδι στον μοναδικό βλάχικο πολιτισμό.
Πηγές:
- https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%92%CE%BB%CE%AC%CF%83%CF%84%CE%B7
- http://vlahofonoi.blogspot.com/2014/05/blog-post_23.html
- http://www.odigoskastorias.gr/afieromata/2011-02-12-10-29-41.html
- http://www.prlogos.gr/%CE%AE%CE%B8%CE%B7-%CE%AD%CE%B8%CE%B9%CE%BC%CE%B1-%CF%84%CE%B7%CF%82-%CE%B2%CE%BB%CE%AC%CF%83%CF%84%CE%B7%CF%82/
Σύνταξη κειμένου: Ευθυμία Μερτσανίδου
Επιμέλεια κειμένου: Ελευθερία Σακελλαρίου
maxmag.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου