Amfipoli News: Τσαγκαράδα, το μαγεμένο δάσος του Πηλίου

Τετάρτη 6 Νοεμβρίου 2019

Τσαγκαράδα, το μαγεμένο δάσος του Πηλίου



Ανάμεσα στα γραφικά χωριά του ανατολικού Πηλίου βρίσκεται το χωριό Τσαγκαράδα. Αμφιθεατρικά χτισμένη σε μια καταπράσσινη πλαγιά, σε υψόμετρο πεντακοσίων μέτρων, η Τσαγκαράδα μπορεί να αγναντεύει από ψηλά τα καταγάλανα νερά του Αιγαίου. Πρόκεται για ενα μεγάλο χωριο που δίνει την εντύπωση, ότι είναι κτισμένο κατά μήκος του περιφερειακού δρόμου. Αυτό συμβαίνει  διότι  το μεγαλύτερο μέρος του χωριού είναι κρυμμένο μέσα στη πυκνή βλάστηση και πίσω από ράχες και πρανή. Το διάσημο χωριό του Πηλίου πετυχαίνει τον απόλυτο συνδυασμό βουνού και θάλασσας. Περιτριγυρισμένη από υπέροχες παραλίες, όρμους και κολπίσκους, η Τσαγκαράδα δίνει την εντύπωση πολλών οικισμών που ενώνονται μεταξύ τους με καλντερίμια και μονοπάτια. Σύμφωνα με την παράδοση είναι  η “πρωτεύουσα” της πατρίδας των Κενταύρων και το αγαπημένο θέρετρο των θέων του Όλυμπου. Ανέκαθεν αποτελούσε το χωριό των καλλιτεχνών και των σοφιστικέ. Όμορφα αρχοντικά, παραδοσιακά νεοκλασικά και πετρόχτιστα κτήρια, λουλουδιασμένες αυλές και αιωνόβια πλατάνια και καστανιές αφήνουν τον επισκέπτη έκθαμπο. Η τσαγκαραδιώτικη ανατολή του ηλίου καθώς και η πανσέληνος είναι θαύματα της πηλιορείτικης φύσης.




Τσαγκαράδα

Η Ονομασία

Το τοπωνύμιο «Τσαγκαράδα» στάθηκε αφορμή να διατυπωθούν ένα σωρό αντιφατικές πολλές φορές κι αλληλοσυγκρουόμενες εκδοχές. Η πιο απλοϊκή από τις διατυπωμένες εκδοχές έχει σχέση με τα παπούτσια και βασίζεται στο γεγονός, ότι το χωριό κάποτε λεγόταν Τσαγκαράδες. Ωστόσο, σύμφωνα με ένα παλιό πατριαρχικό έγγραφο, ο πρώτος συνοικισμός λέγονταν Τσαγκαράδα ή Τσαγκαρού κι όταν μεγάλωσε ο συνοικισμός και σχηματίστηκαν κι άλλες συνοικίες, τότε το χωριό ονομάστηκε Τσαγκαράδες. Άλλωστε σύμφωνα με τη γλωσσολογία και με το κύρος του ερευνητή της Γ. Χατζηδάκη, ο πληθυντικός του τσαγκάρη είναι τσαγκάρηδες κι όχι τσαγκαράδες. Οι άλλες  διατυπωμένες εκδοχές στηρίζονται σ’ ετυμολογίες ξένων λέξεων, πιο πολλών μάλιστα σλαβικών. Έτσι ο τσαγκαραδιώτης λόγιος Αδρακτάς, που ασχολήθηκε πολύ με τη λαογραφία του χωριού του, αλλά και ολόκληρου του Πηλίου, ετυμολογεί το τοπωνύμιο απ’ τα «τσαγκάρια», που κατά τη διάλεκτο των πλανόδιων γύφτων σημαίνει «τσαντίρια» Μια άλλη εκδοχή θέλει το όνομα «Τσαγκαράδα» να προέρχεται από το αραβικό «τσαγκάρ» που σημαίνει «βράχος». Τέλος μια άλλη εκδοχή στηρίζεται στη Σλαβική διάλεκτο που σημαίνει «ωραία θέα».
Τσαγκαράδα

Λίγη ιστορία

Από όλα  τα χωριά της ανατολικής πλευράς του Πηλίου -έξω απ’ τη Ζαγορά- η Τσαγκαράδα φαίνεται πως έχει τη μεγαλύτερη και πιο ενδιαφέρουσα ιστορία, που την συνοδεύει ένα πλήθος μνημεία που άντεξαν μέχρι σήμερα. Με την ιστορία της ,έχουν ασχοληθεί απ’ τον προπερασμένο αιώνα και έπειτα  δεκάδες ερευνητές. 
Η Τσαγκαράδα άρχισε να κτίζεται γύρω στο 1600 μ.Χ. παρ’ όλο, που υπάρχουν ευρήματα  από αρχαίες οικοδομές, τάφους και πυθάρια που χρονολογούνται γύρω στο 1363. Επίσης η περιοχή ήταν κατοικημένη στις αρχές της Μακεδονικής περιόδου καθώς και στα Βυζαντινά χρόνια. Ίσως εκεί κοντά, προς την θάλασσα, όπου σώζονται τα ερείπια κάστρου της βυζαντινής εποχής, να υπήρχε παλαιότερα το πρώτο χωριό, που πρέπει να είχε το ίδιο όνομα. Στη θέση Παληόκαστρο, κάτω στην παραλία βρίσκονται ερείπια συνοικισμού που τεκμηριώνουν την άποψη αυτή. Όμως οι κατά καιρούς επιδρομές των διαφόρων ληστοπειρατών, ανάγκασαν τους κατοίκους να μετακινηθούν για ασφάλεια πιο ψηλά. Επιπλέον, εξαιτίας του μεγάλου ποσοστού της φτωχολογιάς που υπήρχε, ο πληθυσμός της Τσαγκαράδας στράφηκε στη βιοτεχνία όμως ο πληθωρισμός οδήγησε στην μετανάστευση όλο και περισσότερων κάτοικων του Ανατολικού Πηλίου προς τις πόλεις της Ανατολής, κυρίως στην Σμύρνη, την Αλεξάνδρεια και την Κωνσταντινούπολη. 
Μια παράδοση λέει, ότι ο τόπος αυτός στα πρώτα χρόνια της Τουρκοκρατίας ήταν κτήμα του εξωμότη Εβρενός Μπέη. Όταν όμως παρασχέθηκε από τον Σουλτάνο αυτονομία, έγινε ένα από τα χωριά Χάσια (Βασιλικό κτήμα).
Τσαγκαράδα

Οι τέσσερις συνοικίες

Η Τσαγκαράδα αποτελείται από τέσσερις μεγάλες  έκτασης  συνοικίες, με διαφορετικό χρώμα η κάθε μία. Σημείο αναφοράς για την κάθε συνοικία είναι η κεντρική πλατεία με τον Ιερό Ναό να δεσπόζει επιβλητικό, από τον οποίο πήρε και το όνομά της. Η κεντρική πλατεία του χωριού βρίσκεται στην συνοικία της Αγίας Παρασκευής, η εκκλησία της οποίας κτίστηκε το 1719 αλλά ανακαινίσθηκε σε μεταγενέστερο ρυθμό το 1909 (έχοντας ως ευεργέτη τον Νικόλαο Στακού). Στην συνοικία του Αγίου Ταξιάρχη,την πρώτη συνοικία της Τσαγκαραδας βρίσκεται η πλατεία και ο Ι.Ν. των Αγίων Ταξιαρχών. Άξιο αναφοράς αποτελεί το τέμπλο Βενετσιάνικου τύπου που χρονολογείται το 1749, τρία χρόνια μετά την κτίση του Ι.Ν. (1746). Σπουδαία είναι και η μαρμάρινη κρήνη με τις τέσσερις βρύσες. Το 1772, χτίστηκε στην συνοικία του Αγίου Στεφάνου η ομώνυμη εκκλησία ,η οποία κατά τη  διάρκεια του 20ού αιώνα υπέστη ζημίες με αποτέλεσμα τη μείωση του ύψους  της. Χαρακτηριστικο του ναού  είναι ο αρχιερατικός θρόνος αλλά και το ιδιαίτερο τέμπλο. Η Αγία Κυριακή έχει χτισθεί το 1886 και μαζί με την εκκλησία των Αγίων Ταξιαρχών είναι χτισμένες στο κλασικό πηλιορείτικο ρυθμό.
Με αυτό το τρόπο  η κάθε συνοικία έχει τον δικό της πολιούχο, κατά τον εορτασμό του οποίου πραγματοποιείται παραδοσιακό πανηγύρι. Εντελώς συμπτωματικά, οι τρεις συνοικίες (Αγία Κυριακή, Αγία Παρασκευή, Άγιος Στέφανος), εορτάζουν κατά την διάρκεια του καλοκαιριού ενώ, στην συνοικία των Αγίων Ταξιαρχών πραγματοποιείται παραδοσιακό πανηγύρι κατά τον εορτασμό των Αγίων Αποστόλων, η εκκλησία των οποίων βρίσκεται πολύ κοντά στην κεντρική πλατεία. Στη συνοικία των Ταξιαρχών, με τα παραδοσιακά σπίτια, την παράσταση κλέβει ένας πλάτανος ηλικίας, 800 ετών, η περιφέρεια του οποίου αγγίζει τα 17,5 μέτρα. Η Τσαγκαράδα είναι το μοναδικό χωριό σε ολόκληρη την περιοχή του Πηλίου που συγκεντρώνει 31 εκκλησίες και ξωκλήσια.

 Σπουδαίες προσωπικότητες

Η Τσαγκαράδα είναι η γενέτειρα σπουδαίων προσωπικοτήτων που ξενιτεύτηκαν και  δόξασαν τον τόπο τους. Εδώ γεννήθηκαν οι αδελφοί Ευάγγελος και Σοφοκλής Αχιλλόπουλος, που έδωσαν χρήματα για την ίδρυση του Νοσοκομείου του Βόλου (Αχιλλοπούλειο Νοσοκομείο), και την ίδρυση της φημισμένης Εμπορικής Σχολής στην Τσαγκαράδα, η οποία ιδρύθηκε το 1865 και έως το 1988 λειτουργούσε ως χώρος εκπαίδευσης μαθητών δημοτικού, γυμνάσιου και λυκείου. Σήμερα εκεί στεγάζεται το κτήριο στέγασης Γυμνασίου – Λυκείου Τσαγκαράδας. Άφησαν επίσης κληροδότημα, για να σπουδάζουν παιδιά πηλιορείτικης καταγωγής σε πανεπιστήμια του εξωτερικού. Ο Νικόλαος Νανόπουλος προσέφερε χρήματα για την αποπεράτωση του δρόμου, που ένωσε το σιδηροδρομικό σταθμό των Μηλεών με την Τσαγκαράδα. Υπήρξε επίσης ιδρυτής το 1909 της Νανοπούλειος Σχολής Τσαγκαράδας στην συνοικία της Αγίας Παρασκευής, που στις μέρες μας στεγάζεται το Δημοτικό Σχολείο. Ο Ιωάννης Καρτάλης υπήρξε με την σειρά του ιδρυτής ενός ακόμη σχολείου στην Τσαγκαράδα, του Καρτάλειου Δημοτικού Σχολείου, που βρίσκεται στην συνοικία των Αγίων Ταξιαρχών και το οποίο δεν λειτουργεί σήμερα. Τέλος, από την Τσαγκαράδα καταγόταν και ο Κλεάνθης Τριανταφύλλου, ο γνωστός συνθέτης, στιχουργός, τραγουδιστής και κονφερανσιέ, τροβαδούρος Αττίκ. Ξέχωρη φυσιογνωμία, αλλά όχι πολύ γνωστή, ήταν και ο Ευαγγελινός Σοφοκλής Αποστολίδης που γεννήθηκε εδώ το 1804 και διέπρεψε ως καθηγητής της μεσαιωνικής και νεοελληνικής γλώσσας στο φημισμένο Πανεπιστήμιο Harvard.

Ο πλάτανος 1.000 ετών

Ο γηραιότερος πλάτανος, τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ευρώπη  βρίσκεται στην πλατεία της Αγ. Παρασκευής. Σύμφωνα με τους δασολόγους φτάνει τα 1.000 χρονια. Ο κορμός του έχει περίμετρο 15μ., ενώ η σκιά του το καλοκαίρι αγκαλιάζει όλη την πλατεία.  Χαρακτηριστικό είναι ότι οι ρίζες του φτάνουν τα τέσσερα μέτρα κάτω από το πλακόστρωτο  της πλατειας. Φημολογείται ότι η μακροζωία του οφείλεται στις πηγές στις οποίες έχει απλωθεί.
Τσαγκαράδα

Το παλιό γεφύρι

Το πέτρινο μονότοξο γεφύρι της Τσαγκαράδας βρίσκεται στην αρχή του χωριού,διασχίζοντας  ένα κατηφορικό μονοπάτι μέσα στο δάσος ανάμεσα στις καστανιές και τα πλατάνια. Γεφυρώνει την Τσαγκαράδα με το φαράγγι του Μυλοποτάμου, ενώ αποτελεί το παλαιότερο και πιο γνωστό γεφύρι του Πηλίου. Η ιστορία λέει ότι χτίστηκε τον 18ο αιώνα (1728)  για να ενώσει την Τσαγκαράδα με το Ξουρίχτι. Το χαρακτηριστικό οξυκόρυφο τόξο του έχει άνοιγμα 12μ. και ύψος 6μ. ενώ το συνολικό μήκος του γεφυριού είναι 18 μέτρα.
Τσαγκαράδα

Αρχιτεκτονική

Χαρακτηριστικό της Τσαγκαραδας αποτελεί και η ιδιαίτερη αρχιτεκτονική, γνωστή ως «Πηλιορείτικη». Αυτή η αρχιτεκτονική περιλαμβάνει εξαίρετα οικοδομήματα που φέρουν έκτυπη τη σφραγίδα της αρχοντιάς, όπως παραδοσιακά χτισμένα σπίτια, εκκλησίες, πέτρινα γεφύρια  και καλοδιατηρημένα μονοπάτια. Πολλά από αυτά έχουν δημιουργηθεί από την γενιά των ευεργετών, οι όποιοι ερχόμενοι από την ξενιτιά ίδρυσαν λαμπρά οικοδομήματα. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν η Εμπορική Σχολή, το Νανοπούλειο, το υδραγωγείο των Αγίων Ταξιάρχων και η κατασκευή του δρόμου Τσαγκαράδας – Μηλεών.
Τσαγκαράδα

Και άλλα αξιοθέατα

Η παραλία του Μυλοπόταμου αποτελεί μια από τις πιο γνωστές πανελληνίως, εξαιτίας του επιβλητικού τοπιού και των απόκρυμνων βράχων που καταλήγουν σε μια θαυμάσια βοτσαλωτή αμμουδιά. Η παραλία χωρίζεται στα δύο από έναν βράχο, που εισχωρεί στη θάλασσα, διάμεσου όμως ενός φυσικού ανοίγματος ενώνονται οι δύο παραλίες. Άγρια ομορφιά έχει επίσης η παραλιακή θέση Φακίστρα. Από την αμμουδιά αυτή μπορεί να πάει κανείς με πλεούμενο στην θέση Παναγία η Μεγαλομάτα, που είναι μια σπηλιά αφιερωμένη στην Παναγία, όπου υπάρχει και μια εικόνα της. Δίπλα στη σπηλιά αυτή κατά την παράδοση ήταν και το Κρυφό Σχολειό. Κατά την διάρκεια της Τουρκοκρατίας στη μέση ενός θεόρατου και απόκρημνου βράχου, που δέρνεται από τα άγρια κύματα του πελάγους, δίπλα από την παραλία της Φακίστρας βρίσκεται το Κρυφό Σχολειό. Εκεί ασκήτευε ένας καλόγερος από το 1668, ο οποίος δίδασκε τα παιδιά κρυφά από τον Τουρκικό ζυγό. Σήμερα αυτή η σπηλιά σώζεται και διατίθεται προς το ευρύ κοινό.
Τσαγκαράδα

Πηγές:

Αναρτήθηκε στις



Διαβάστε επίσης:



Δεν υπάρχουν σχόλια :

Δημοσίευση σχολίου

Εγγραφή σε: Σχόλια ανάρτησης ( Atom )