4 Οκτωβρίου 1941 η Σφαγή των Φιλίππων από τους Βούλγαρους - Φίλιπποι: Μαρτυρική και Ιστορική Πόλη

Του Αναστασίου Ι. Κυριακίδη, λαογράφου - ερευνητή

Οι Φίλιπποι Καβάλας είναι ένα χωριό που αποτελείται αποκλειστικά από πρόσφυγες κατοίκους προερχόμενοι από όλο το φάσμα της Μικράς Ασίας, καθώς επίσης και από την Αν. Θράκη, με τα χωριά της επαρχίας Γάνου και Χώρας, κατά το πλείστον. 

Επίσης, στους πρόσφυγες αυτούς προστέθηκαν από τα μέσα της δεκαετίας του 1950 και σαρακατσάνοι, όπου έως τότε θεωρούνταν και ήταν νομαδικός λαός. Ένα μεγάλο ποσοστό των κατοίκων είναι οι Θράκες, οι Πόντιοι και συνεχίζουμε με την Πόλη, την Προύσα, την Σμύρνη και την Καππαδοκία. Όλοι αυτοί ερχόμενοι απάνθρωπα από τα πατρογονικά τους εδάφη, έφεραν μαζί τους, αντικείμενα, πράγματα και γενικότερα την ιστορία τους, τα ήθη και τα έθιμά τους, που ο γράφων το άρθρο τα κατέγραψε, με απόλυτη αγάπη και σεβασμό στους προγόνους του. Λόγος περί αυτών σας υποσχόμεθα ότι θα γίνει εκτενέστερα σε άλλα άρθρα μας. Άνθρωποι κυνηγημένοι, ταλαιπωρημένοι, πεινασμένοι και εξαντλημένοι από τις διάφορες κακουχίες της καταστροφής στην Μ. Ασίας. Εν τούτοις, όμως, ήρθαν στην Μητέρα Ελλάδα (και στους Φιλίππους) με αξιοπρέπεια και σεβασμό. Αναπτύχθηκαν, δημιούργησαν, δημιουργήθηκαν και καταξιώθηκαν σε διαφόρους τομείς του νεοσύστατου Ελληνικού κράτους, παρ’ όλο την καχυποψία και την περιφρόνηση της Παλαιάς Ελλάδος. Στο χωριό μας αναδύθηκαν καταξιωμένοι άνθρωποι σε διαφόρους κλάδους του πνευματικού και τεχνικού τομέα των διαφόρων επαγγελμάτων, όχι μόνο εντός των συνόρων της Ελλάδος, αλλά και εκτός αυτών. 

ΑΡΙΣΤΕΡΑ: Ευαγγέλιο κατάλοιπο βουλγαρικής κυριαρχίας.
ΔΕΞΙΑ: Έγγραφα κατάλοιπα βουλγαρικής κυριαρχίας.

Περνώντας τα πρώτα δύσκολα χρόνια της εγκατάστασης και εκεί που πήγαινε να ομαλοποιηθεί η κατάστασις με την ζωή των ανθρώπων να μπαίνει σε ‘’ρέγουλα’’, τα σχέδια του κεντρικού κράτους και των γειτόνων μας ήταν διαφορετικά. Σε μια περίοδο, μάλιστα που οι ανακατατάξεις και η διάρθρωση των συνόρων στην βαλκανική χερσόνησο ήταν ιδιαίτερα εύθραυστη και ρευστή. Έτσι, λοιπόν, τα σχέδια της επεκτατικής Γερμανίας ήταν άλλα σε σχέση με τους φιλήσυχους Έλληνες. Το 1940 Γερμανία, με τους συμμάχους Ιταλία και Βουλγαρία, επιτέθηκαν στην Ελλάδα, ακούγοντας το ηρωικό ‘’ΟΧΙ’’ του μονάρχη Μεταξά. Οι σύμμαχοι θέλοντας να εκμεταλλευτούν καταστάσεις και να αποκτήσουν εν τέλει την ‘’μερίδα του λέοντος’’ πολέμησαν στο πλευρό των γερμανικών δυνάμεων.

Το χωριό μας αντιστάθηκε ηρωικά και ουσιαστικά, όπως λίγα χωριά της Ελλάδος, κάνοντας, όπως λέει ο λαός μας, ‘’την ζωή των κατακτητών ποδήλατο’’. Αυτές οι αντιστάσεις έχουν σαφώς το τίμημά τους. Πολλά άτομα θυσιάστηκαν στον βωμό της ελευθερίας και των ηρώων της νεοτέρας Ελληνικής Ιστορίας. Αναρχοκουμουνιστές βουλγάροι θέλανε να αποκτήσουν ανέκαθεν πρόσβαση στο λιμάνι της Καβάλας. Έτσι, ανέλαβαν την διοίκηση της Δράμας και της Καβάλας. Μαρτυρικά χωριά της ευρύτερη περιοχής της Αν. Μακεδονίας έζησαν τον τρόμο και τον αποτροπιασμό της βουλγαρικής κατοχής. Οι Φίλιπποι, αλλά και άλλα χωριά, έχασαν αδίκως ανθρώπους, οι οποίοι περιμένουν με την σειρά τους την δικαίωση από το κράτος. Μια δικαίωση που οφείλουμε να την δώσουμε, α μη τι άλλο, για την ηθική αποκατάσταση των ψυχών των.

"Λογιστικό" τετράδιο του 1944, των σαρακατσάνων Φιλίππων.

 4 Οκτωβρίου 1941

Λίγες μέρες πριν της μαρτυρικής αυτής ημερομηνίας, οι βούλγαροι με προϊστάμενο και διοικητή τους τον Ιβάν Στογιάνοφ, με τον φόβο των αντιποίνων και αιματηρών επιθέσεων εκ μέρους των χωρικών, έφυγαν από τους Φιλίππους με πορεία και εγκατάσταση στο αεροδρόμιο του Αμυγδαλεώνα. Ήταν μια φθηνή λογική και απάντηση για την απομάκρυνσή τους από το χωριό. Απομάκρυνση που σηματοδοτούσε την μετέπειτα καταστροφική πορεία των Φιλίππων, επί τριών ημερών (αλλά και γενικότερα μέχρι την απομάκρυνση των κατοχικού στρατού των Βουλγάρων από το χωριό). Ξημερώνει 4 Οκτωβρίου του 1941 και οι κανονιοβολισμοί ξεκινούν από το αεροδρόμιο προς το χωριό, για τον όλεθρο των Φιλίππων. Πολυβόλα, φωτιές, θρήνος και οδύνη κυριαρχούν στο χωριό μας. Το ιππικό των αναρχοκουμουνιστών Βουλγάρων προελαύνει στο χωριό και στο πέρασμά του ‘’καίει’’ όποιον και ότι βρει. Οι κάτοικοι του χωριού έντρομοι αφήνουν οικείες και τα υπάρχοντά τους και μεταβαίνουν στο βουνό, σε χαράδρες και απόκρυφα σημεία για να καλυφτούν από τα διάφορα πυρά των Βουλγάρων. Τρεις μέρες φωτιά και ολάκαιρη καταστροφή πραγματοποιήθηκε στο χωριό. Βιασμοί, φωτιές, σκοτωμοί, αρπαγές υλικών και ανθρωπίνου δυναμικού, μικρά παιδιά που τα διοχέτευαν στο βουλγαρικό κράτος, και όχι μόνο, τα λεγόμενα ντουρντουβάκια, από το γενικότερο παιδομάζωμα. Συνώνυμο της λέξης Φίλιππποι είναι η καταστροφή. Μια καταστροφή που δεν θα ξεχαστεί ουδέποτε, από αυτούς που πραγματικά αγαπούν την ιστορία του χωριού μας. Τα θύματα αυτά κλείστηκαν σε κοινό τάφο και κοιμούνται ‘’ανήσυχα’’ κάτω από τα Άγια χώματα της πολύπαθης Μακεδονικής γης, αναζητώντας δικαίωση.

Την μνήμη αυτήν καλούμε όλο τον κόσμο να τιμήσουμε μαζί, όπως κάθε χρόνο, την πρώτη Κυριακή του Οκτωβρίου. Με τρισάγιο και αναφορά στην μνήμη των γεγονότων των ημερών εκείνων. Με την παρουσία μας δίνουμε ένα μεγάλο ‘’ΟΧΙ’’ σε τέτοιου είδους ενέργειες από όπου και αν προέρχονται!!!

arxeion-politismou.gr