Η παλαιότερη φιλολογική μαρτυρία για τον Βουκεφάλα διασώζεται από τον Πλούταρχο (Βίος Αλεξάνδρου, 6)
Σύμφωνα με αυτή, ο Φιλόνικος ο Θεσσαλός, ένας έμπορος αλόγων, πρότεινε στον Φίλιππο της Μακεδονίας, να αγοράσει τον Βουκεφάλα για δεκατρία τάλαντα. Η ετυμηγορία των παρευρισκόμενων Μακεδόνων ήταν ότι πρόκειται για ένα άγριο και ατίθασο άλογο, το οποίο κανείς δεν θα μπορούσε να δαμάσει.
Επίσης η τιμή ήταν εξοργιστική, αφού ισοδυναμεί με κάπου μισό εκατομμύριο τωρινά ευρώ. Τέτοιο ποσό όμως ήταν ασήμαντα για το Φίλιππο (πράγμα που γνώριζε ο Θεσσαλός), αφού μόνο απ’ τα χρυσωρυχεία του Παγγαίου το ετήσιο εισόδημα του βασιλιά ήταν πάνω από χίλια τάλαντα.
Εδώ θα πρέπει να αναφέρουμε ότι ο Φίλιππος διέθετε σπάνιο προτέρημα του να διαλέγει καλά άλογα, αγωνιστικά ή πολεμικά. Μόνο το ότι επτά άλογα που έστειλε στην Ολυμπία κέρδισαν σε κάθε αγώνισμα, τα λέει όλα. Δεν υπάρχει παράδειγμα στην παγκόσμια ιστορία όπου κάποιος ιπποτροφών διάλεξε ή εξέθρεψε επτά άλογα Ολυμπιονίκες.
Ο Φίλιππος έδωσε εντολή στους ακολούθους του να ιππεύσουν τον Βουκεφάλα, αλλά κανείς δεν τα κατάφερε με επιτυχία, γιατί στην κάθε προσπάθεια ο Βουκεφάλας αντιστεκόταν, περιστρεφόταν με δύναμη και γρηγοράδα, επιτιθόταν με μανία, ιδιαίτερα όταν η πλάτη του ήταν στον ήλιο. Τελικά όσοι προσπάθησαν να τον ιππεύσουν απέτυχαν παταγωδώς, καθώς τους έριξε όλους κάτω.
Οι άνθρωποι των αλόγων ξέρουν ότι τα περισσότερα άλογα, που τα παρατάει κανείς μόνα τους και χωρίς δουλειά για πολύ καιρό, δύσκολα μπορεί να τα κουμαντάρει μετά κανείς. Τα άλογα υψηλότερου επιπέδου και εξυπνάδας γενικά θέλουν ιππείς με ευγενικό «κοινό νου» αλόγου. Ο Βουκεφάλας δεν ήταν εξαίρεση – προερχόμενος από καλή ανατροφή και έξυπνο στοκ αλόγου, χρειαζόταν όχι μόνο καλή προπόνηση, αλλά και έναν καλό ιππέα ιδίων δυνατοτήτων και ιδίας εξυπνάδας. Αρκετοί λένε ότι ο Βουκεφάλας δεν είχε τη σωστή προπόνηση, ότι δεν ένιωθε εμπιστοσύνη σε αυτούς που τόλμησαν να τον ιππεύσουν (τα άλογα έχουν ένστικτο και καταλαβαίνουν πότε ένα άτομο μπορεί να τα ιππεύσει και πότε όχι).
Έτσι ο Φίλιππος ήταν έτοιμος να απορρίψει την προσφορά, επειδή το άλογο ήταν δύστροπο και δεν ανεχόταν ούτε καν τη φωνή των ακολούθων του, αν δεν παρέμβαινε ο γιος του Αλέξανδρος.
«Τι άλογο χάνουν!», αναφώνησε. «Κι όλα αυτά επειδή δεν έχουν την ικανότητα και το θάρρος να το δαμάσουν!» Η θλίψη του αγοριού ήταν ειλικρινής και έκδηλη κι ο πατέρας του, πάντοτε σε εγρήγορση, είχε ακούσει το ηχηρό σχόλιο.
– «Α», είπε, κοιτάζοντας τον γιο του, «ώστε λοιπόν πιστεύεις ότι ξέρεις περισσότερα για τα άλογα από τους μεγαλύτερούς σου, έτσι δεν είναι;»
– «Θα μπορούσα σίγουρα να χειριστώ αυτό το άλογο καλύτερα απ’αυτούς».
Το ένα μάτι του Φιλίππου έλαμψε στο αυλακωμένο πρόσωπό του.
– «Εντάξει, λοιπόν. Αν δοκιμάσεις κι αποτύχεις, ποια θα είναι η ποινή για την αυθάδειά σου;».
– «Η τιμή του αλόγου», είπε ο Αλέξανδρος θαρραλέα. Ένα κύμα γέλιου τάραξε την ομάδα γύρω από τον βασιλιά.
– «Σύμφωνοι», είπε ο πατέρας του.
Ο Αλέξανδρος έτρεξε στον Βουκεφάλα, πήρε τα χαλινάρια του και τον έστρεψε προς τον ήλιο ακουμπώντας τον μαλακά και ψιθυρίζοντας του με ηρεμία. Αυτό που είχε παρατηρήσει ήταν ότι το άλογο τρόμαζε και φοβόταν από τη σκιά του που έπεφτε μπροστά του. Στάθηκε εκεί για λίγο, χαϊδεύοντας τον μεγαλόσωμο επιβήτορα, ηρεμώντας τον, εκτιμώντας τη διάθεση του. Έπειτα πέταξε μανδύα και πήδηξε πάνω στη ράχη του Βουκεφάλα, με εκείνη τη δυναμική ευκινησία που τον χαρακτήριζε όταν ενηλικιώθηκε.
Ο Αλέξανδρος κράτησε σφιχτά τα ηνία και στη συνέχεια σγιά σιγά τα χαλάρωσε. Το άλογο ήταν σε εγρήγορση, αλλά χαλαρό στρέφοντας τα αυτιά του προς τα πίσω θέλοντας να νιώσει το αγόρι πάνω στην πλάτη του. Ο Αλέξανδρος δούλευε τα ηνία και τα πόδια του το ίδιο για να βγάλει τον Βουκεφάλα από τροχάδην σε καλπασμό, ενώ όλοι κρατούσαν την αναπνοή τους. Έδωσε στο άλογο περισσότερα ηνία, για να μπορέσει ο Βουκεφάλας να βγει εύκολα σε καλπασμό. Έχοντας το κεφάλι του αλόγου ψηλά και πιέζοντάς τον με την γάμπα και το πόδι του τον έκανε να καλπάσει πολύ γρήγορα.
Ο Φίλιππος και όσοι βρίσκοντας γύρω του είχαν μείνει άφωνοι από την αγωνία, μας λέει ο Πλούταρχος. Όμως, ο Αλέξανδρος έκανε μεταβολή και γύρισε πίσω καλπάζοντάς. Το πλήθος τον επευφήμησε.
Ο Αλέξανδρος σταμάτησε τον Βουκεφάλα μπροστά στον Φίλιππο. Τότε ο Φίλιππος είπε στον Αλέξανδρο: «Αλέξανδρε, γιε μου, η Μακεδονία είναι πολύ μικρή. Πρέπει να βρεις ένα άλλο βασίλειο, που να αξίζει για σένα!»*. Με δάκρυα στα μάτια, φίλησε τον γιο του.
Ο Αλέξανδρος ονόμασε το άλογο του Βουκεφάλα, πολύ πιθανόν απο το εύρος του μετώπου του. Το αγόρι και το άλογο έγιναν αχώριστοι. Ο Βουκεφάλας μετέφερε τον Αλέξανδρο σχεδόν όλες τις μεγάλες μάχες που έδωσε καλπάζοντας απ’ την Πέλλα στο Δούναβη, τη Θήβα, το Νείλο, τη Σίουα, τον Καύκασο και τον Ινδό, νικητήρια επί δεκαπέντε χρόνια. Κανένας δεν είχε καταφέρει όλα αυτά τα χρόνια να τον ιππεύσει, εκτός από τον ίδιο τον Αλέξανδρο.
Μεγαλύτερος από το φυσιολογικό και γεμάτος σφρίγος, είχε χαραγμένη επάνω του, σημάδι να τον διακρίνει, μια κεφαλή βοδιού, και μερικοί πιστεύουν πως γι’ αυτό τον ονόμασαν Βουκεφάλα. Άλλοι όμως λένε πως ήταν μαύρος και είχε στο μέτωπό του ένα σημάδι που έμοιαζε πολύ με κεφάλι βοδιού.
Ο Βουκεφάλας έσωσε τον Μέγα Αλέξανδρο από βέβαιο πνιγμό, γιατί τον παρέσυραν τα ρεύματα καθώς διέσχιζαν τον Γρανικό ποταμό.
Στη χώρα των Οξιανών, το άλογο εξαφανίστηκε και ο Αλέξανδρος απείλησε πως θα σκοτώσει όλους τους κατοίκους της αν δεν του φέρουν πίσω το άλογό του, με αποτέλεσμα να του επιστραφεί αμέσως. Τόσο μεγάλη ήταν η αγάπη που είχε ο Αλέξανδρος στο άλογό του και τόσο μεγάλος ο φόβος που ενέπνεε στους βαρβάρους.
Σύμφωνα με τους Ιουστίνο και Διόδωρο, ο Βουκεφάλας σκοτώθηκε στη μάχη του Υδάσπη (326), ενώ κατ΄ άλλους μη κατονομαζόμενους αρχαίους συγγραφείς πληγώθηκε στη μάχη, και υπέκυψε αργότερα. Κατά τον Ονησίκριτο πέθανε από τον καύσωνα και τα γηρατειά σε ηλικία 30 ετών. Ο Αλέξανδρος έκανε μία κανονική κηδεία στον Βουκεφάλα και ίδρυσε αργότερα προς τιμή του μία πόλη, την Βουκεφάλα.
Είναι βέβαιο πως αν ο Αλέξανδρος οδηγούσε τον Βουκεφάλα στην Ολυμπία, η ιππική εκτιμητική του Φιλίππου θα πετύχαινε το απόλυτο, δηλαδή οκτώ άλογα, τέσσερις κότινοι. Όμως τελικά ο Βουκεφάλας διέσχισε τρείς ηπείρους, ποτάμια, βουνά και ερήμους πριν πεθάνει στα βαθειά γεράματα. Έκανε δηλαδή, περίπου 40.000 χιλιόμετρα χωρίς να αρρωστήσει ποτέ.
Ο θρύλος του εκπληκτικού αλόγου του Αλέξανδρου επηρέασε την φαντασία πολλών καλλιτεχνών από την παλιά στην μοντέρνα εποχή. Πολλά από τα έργα αυτά βρίσκονται ακόμη και σήμερα στο Μουσείο του Λούβρου στο Παρίσι.
*«ώ παί, ζήτει σεαυτώ βασιλείαν ίσην, Μακεδονίαν γαρ σ’ ου χωρεί»
Πηγές: mixanitouxronou.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου