Αλέξανδρος Δρίβας, PhD Cand στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, Γ.Γ ΑΗΕΡΑ HJ04, μέλος ΟΘΣ ΕΛΙΣΜΕ.
Ο Μέγας Αλέξανδρος υπήρξε όχι μόνο ένας στρατηλάτης και ένας βασιλιάς. Η ιστορία βρίθει από προσωπικότητες που οδήγησαν τα συλλογικά όνειρα λαών σε κάποια εκπλήρωση μεγάλου στόχου. Σε αντιδιαστολή με όλα αυτά τα πρόσωπα, ο Μέγας Αλέξανδρος κατάφερε κάτι που ανήκει μόνο σε εκείνον.
Κατάφερε η φήμη που δημιούργησε να προηγείται του εαυτού του.
Ο γιος του Φιλίππου του Β' κληρονόμησε ένα βασίλειο που ήταν το 1/20 αυτού που δημιούργησε για να κληροδοτήσει στους ιστορικούς μεγάλα μεθοδολογικά προβλήματα που αφορούν τη διάκριση του θρύλου από την ιστορία. Για πάρα πολλούς, η Μάχη στην Ισσό ή στα Γαυγάμηλα, ήταν οι πιο σημαντικές για τον Μέγιστο των Ελλήνων και για τα Ελληνιστικά χρόνια. Η Μάχη του Υδάσπη όμως, λίγο έχει αναλυθεί, ακόμη λιγότερο έχει μπει στη δημόσια συζήτηση για κάποια πιθανή αντιπαραβολή με το σήμερα, με το πώς οικοδομείται μια τακτική ή μια στρατηγική, με το πώς γίνονται οι εμπόλεμες διαπραγματεύσεις.
Συνηθίζουμε να θέτουμε ως κριτήριο για τη σημασία μιας μάχης, το πόσο κρίσιμη ήταν για την απόκρουση ενός εχθρού. Αυτή η μεθοδολογία, έχει στον πυρήνα της μια "ντροπή" για τον πόλεμο ο οποίος "καθαγιάζεται" μόνο σε περίπτωση άμυνας. Η αμυντική θέση, εξασφαλίζει μια θέση στο Πάνθεον, ίδια με αυτή που εξασφάλισαν οι Ιερολοχίτες της Θήβας πριν καταρρεύσουν ώστε ο Φίλιππος ο Β' να αναγνωρίσει την ανδρεία τους. Το ίδιο βέβαια συνέβη με τις Θερμοπύλες και με το Σώμα των 300 που δικαιούταν να πάρει για "εκπαιδευτικούς" λόγους ο Βασιλιάς της Δυαρχίας της Σπάρτης Λεωνίδας, καθώς η Σπάρτη δεν δέχθηκε να κάνει τότε πόλεμο. Οι πρώτες μάχες του Αλεξάνδρου σε περσικό έδαφος, είχαν τον χαρακτήρα άμυνας καθώς όπως ανέφερε και στην επιστολή του στον Δαρείο "πρώτα οι δικοί σου αδίκησαν εμάς (...)" κάτι που σημαίνει πως η κατάλυση του περσικού κράτους, ήταν μια ανάγκη για την Ελλάδα προκειμένου οι Πέρσες να μην ανακατευτούν ποτέ ξανά, στα ελληνικά πράγματα. Εντός πέντε ετών ο Μέγας Αλέξανδρος οδήγησε τον στρατό του από την Ελλάδα στην Περσία, καταλύοντας και κατακτώντας την Περσική Αυτοκρατορία.
Αντίθετα, η Μάχη του Υδάσπη έγινε για λόγος επέκτασης. Δεν υπήρχε κάποια ανάγκη κατάλυσης κάποιου εχθρικά διακείμενου προς τους Έλληνες, κράτους. Η δυσκολία και η σπουδαιότητα της Μάχης του Υδάσπη, είναι εξαιρετικά μεγαλύτερη καθώς α. δεν υπάρχει ξεκάθαρη στοχοθεσία, β. υπάρχει κόπωση και κορεσμός λόγω της μακροχρόνιας εκστρατείας, γ. υπάρχει έδαφος άγνωστο έναντι λαοτήτων που ήταν άγνωστες και μάλιστα, λαότητες πολεμικές. Το πλήθος των Ινδών ανέρχεται σε 750 χιλιάδες στρατιώτες σε μια περίοδο που δεν είναι κρυφό ότι το στράτευμα του Μεγάλου Αλεξάνδρου είχε αρχίσει να νιώθει σημάδια κόπωσης. Η γεωγραφία όμως έθετε τις δικές της προκλήσεις στον Μέγιστο των Ελλήνων. Σε αντίθεση με την κατάλυση της Περσικής Αυτοκρατορίας που επετεύχθη και τυπικά με τη Μάχη στα Άρβηλα (σημερινό Ιράκ) και με την «πνευματική» κατάκτηση της Αιγύπτου όπου ο Μέγας Αλέξανδρος έγινε δεκτός ως «Φαραώ», η εισβολή στην Ινδία είχε δύο υδάτινα εμπόδια. Τον Ινδό ποταμό και τον Υδάσπη. Τα θρυλικά κατορθώματα του Μεγάλου Αλεξάνδρου είχαν πλέον φτάσει να προηγούνται της φήμης του και έτσι και στην Ινδία είχαν μάθει για κάποιον που στη χώρα του θεωρείται ότι έχει «θεία φύση». Πράγματι, λόγω της επιτυχίας που είχε η κατάκτηση της Αιγύπτου μέσα από αυτό το αφήγημα (ο Μέγας Αλέξανδρος ουδέποτε πίστεψε κάτι τέτοιο, όμως το χρησιμοποίησε εργαλειακά)[1] ο Έλληνας στρατηλάτης το χειριζόταν επιδέξια στις διαπραγματεύσεις.
Η Μάχη του ποταμού Υδάσπη έλαβε χώρα το 326 π.Χ. Πριν γίνει η μάχη, ο Μέγας Αλέξανδρος, πιστός στην τακτική του, πρότεινε ειρήνη στον Πώρο μέσω ανταλλαγμάτων. Ο Ινδός βασιλιάς, απέρριψε την πρόταση του Μεγάλου Αλεξάνδρου και μετέφερε στον αγγελιαφόρο, πως το πεδίο της μάχης θα καθορίσει τη μοίρα του καθενός. Σε αυτήν την Μάχη, έχουμε μια ακόμη πρωτοτυπία καθώς έλαβε χώρα μια απόβαση σε επιχειρησιακό επίπεδο. Ο ποταμός Υδάσπης έπρεπε να προσπελαστεί. Τα συνολικά χαρακτηριστικά της στρατηγικής του Μεγάλου Αλεξάνδρου είναι εξαιρετικά δύσκολο να κατηγοριοποιηθούν καθώς σε κάθε μάχη χρησιμοποιούσε διαφορετική τακτική. Παρόλα αυτά, ακολουθούσε πιστά το στοιχείο του αιφνιδιασμού και της εξαπάτησης που πάντα καθόριζαν και καθορίζουν την κατάληξη μάχης. Ένα από τα χαρακτηριστικά της στρατηγικής τέχνης του Μεγάλου Αλεξάνδρου ήταν και αυτό που προκάλεσε την ιστορία ώστε να εμπλακεί με τον μύθο και τον θρύλο και πριν και μετά τον θάνατό του. Η ικανότητά του να εφαρμόζει κάτι διαφορετικό ως τέχνασμα εξαπάτησης, κάθε φορά, ώστε να μη γίνεται γνωστή από τους αντιπάλους του (και επομένως προβλέψιμη) κάποια σταθερή κουλτούρα μάχης, τον καθιστούσε μονίμως απρόβλεπτο. Ασφαλώς και υπάρχει ένα τρόπον τινά «μοτίβο» που ακολουθούσε σε γενικές γραμμές, γνωστό ως «Σφυρί και Αμόνι» καθώς προσπαθούσε να φέρει τα στρατεύματά του σε τέτοια θέση ώστε να βάζει ανάμεσα τα αντίστοιχα του εχθρού και να τα περικυκλώνει μη δίνοντάς τους χώρο ανασυγκρότησης και χώρο για εκτεταμένη επίθεση. Στον Υδάσπη μπορούν να εξαχθούν τρία βασικά συμπεράσματα. Πρώτον, η ικανότητα του Μεγάλου Αλεξάνδρου να χρησιμοποιεί την ισχύ των αντιπάλων του σε βάρους τους. Δεύτερον, οτι οι διαπραγματεύσεις ακολουθούσαν ακόμη και μετά τις επιτυχίες του φροντίζοντας να ακολουθεί ένα από τα Θουκυδίδεια δόγματα που δεν είναι άλλο από την «μη ταπείνωση του εχθρού όταν αυτός έχει ηττηθεί». Τρίτον και σημαντικότερον, η Μάχη του Υδάσπη αποτελεί μνημείο της τέλειας εφαρμογής ψυχολογικής επιχείρησης με στόχο την αδρανοποίηση των τακτικών πλεονεκτημάτων του αντιπάλου.
Συνεχίστε ΕΔΩ
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου