Οι Ξεχασμένοι Έλληνες, οι Έλληνες της Βακτριας

Αφιερώνεται στο Μιχάλη Χαραλαμπίδη

Στις 1 Οκτωβρίου του 331π.Χ. στα Γαυγάμηλα, ένα Χωριό κοντά στα αρχαία Άρβηλα, τη σημερινή πόλη Ερμπίλ του βορείου Ιράκ πλησίον της Μοσούλης , τα στρατεύματα του Μεγάλου Αλεξάνδρου νικούν την κολοσσιαία στρατιά που συγκέντρωσε ο Δαρείος ο Γ’ ο Κοδομανός και ουσιαστικά καταλύουν την Περσική δυναστεία των Αχαιμενιδών.

Το αριστερό άκρο της περσικής στρατιάς κάλυπτε ο Σατράπης της Βακτριανής Βήσσος με τους σκληροτράχηλους ιππείς του. Μετά την μάχη και την ήττα του ο Δαρείος διέφυγε προς τις ανατολικές σατραπείες όπου και δολοφονήθηκε από το Βήσσο, ο οποίος ανακηρύχτηκε Βασιλιάς με το όνομα Αρταξέρξης Δ. Ο Αλέξανδρος αφού κυριεύει τις μεγάλες πόλεις του Περσικού κράτους Βαβυλώνα, Σούσα, Περσέπολη, Εκβάτανα, αποφασίζει να εισβάλει στη Βακτριανή για να τιμωρήσει το Βήσσο ως διάδοχος του δολοφονημένου Μεγάλου Βασιλιά. Η εκστρατεία αυτή που διήρκεσε τρία χρόνια (330 π.Χ.- 327 π.Χ.) ήταν ιδιαίτερα σκληρή και υπαγορεύτηκε βέβαια εκτός από το πρόσχημα της εκδίκησης του φόνου του Δαρείου, από γεωστρατηγική σκοπιμότητα. Έπρεπε να ελεγχθεί το κομβικό αυτό σημείο της Κεντρικής Ασίας και να επαναβεβαιωθεί η κυριαρχία του νέου μεγάλου Βασιλιά.

Στα τρία αυτά χρόνια της επικίνδυνης εκστρατείας έγιναν πολλά πολεμικά αλλά και πολιτικά γεγονότα που δεν θα αναλυθούν στο σημερινό κείμενο. Εκεί παντρεύτηκε τη Ρωξάνη κόρη του τοπικού πολέμαρχου Οξυάρτη. Εκεί προκειμένου να εδραιώσει την κυριαρχία του ίδρυσε πολλές πόλεις σε κομβικά σημεία που τις επάνδρωσε με Έλληνες από τη Μακεδονία αλλά και μισθοφόρους. Οι πόλεις αυτές είχαν ρόλο στρατιωτικό αλλά και εμπορικό και οικονομικό και πολιτικό. Ήταν χτισμένες σε εκβολές ή συμβολές ποταμών , σε εύφορες κοιλάδες , σε σταυροδρόμια εμπορικών δρόμων. Αυτές οι πόλεις θα αποτελέσουν το εργαλείο για την εξάπλωση του Ελληνισμού, τη συνύπαρξη Ελλήνων και ντόπιων αλλά και τη συγχώνευση των λαών. Η γεωργία, το εμπόριο, η άρδευση, οι συγκοινωνίες θα αναπτυχθούν μέσω αυτών των πόλεων. Οι πόλεις αυτές ακολουθούν το πολεοδομικό σύστημα των Ελληνικών πόλεων με δρόμους, αγορά Γυμνάσιο, παλαίστρα, στάδιο, θέατρο αλλά και το πολιτειακό σύστημα με Βουλή δικαστήρια, τόπους συνελεύσεων για τους πολίτες. Εξελίχτηκαν σε αστικά κέντρα και συντέλεσαν στην ακμή των τοπικών κοινωνιών.

Ο Αλέξανδρος έφυγε από τη Βακτριανή, αφήνοντας ως Σατράπη τον Αμύντα του Νικολάου, την άνοιξη του 327 π.Χ. για την Ινδική εκστρατεία και δεν ξαναγύρισε ποτέ στην σκληρή αυτή χώρα.

Η παρακαταθήκη όμως που άφησε επέζησε για πολλά χρόνια και θα είναι το θέμα του παρόντος κειμένου ως συνέχεια παλαιοτέρου με τον τίτλο «ΟΙ ΞΕΧΑΣΜΕΝΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ» που αναφερόταν στα κατορθώματα του Μένανδρου του Μέγα που κατέκτησε τη μισή Ινδία φτάνοντας στις όχθες του Γάγγη.

Συνεχίστε ΕΔΩ