Μινωίτες: οι πρώτοι χαρτογράφοι στον κόσμο

Η πρώτη χαρτογράφηση στον κόσμο έγινε από τους Μινωίτες πριν από 37 αιώνες, στην περιοχή της Σαντορίνης πριν από το 1610 π.Χ., αλλά και με τον δίσκο της Φαιστού περίπου το 1700 π.Χ., όπου υπάρχει μικρή χρονολογική διαφορά μεταξύ των δύο χαρτογραφικών αντικειμένων.

Αυτό πιστεύει ο ερευνητής των Αιγαιακών γραφών Μηνάς Τσικριτζής, ο οποίος έχει ασχοληθεί εξειδικευμένα με τη Γραμμική Α' γραφή και την έχει «αναγνώσει» με τη χρήση ενός αλγόριθμου, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι αποτελεί πρόγονο της Γραμμικής γραφής Β'.
Η εν λόγω χαρτογραφική αποτύπωση από τους Μινωίτες, κατά τον κ. Τσικριτζή, μεταθέτει την ιστορική χρονολογία της παγκόσμιας χαρτογράφησης κατά περίπου 850 χρόνια αφού μέχρι σήμερα το αρχαιότερο δείγμα χαρτογραφίας αποτελεί το αρχαιολογικό εύρημα μιας πλάκας που βρέθηκε στο Ιράκ και απεικονίζει τη Βαβυλώνα. Το προαναφερόμενο εύρημα χρονολογείται στο 850 π.Χ. και αποτυπώνει τη γη ως δίσκο, περιβαλλόμενη από νερό, και στο κέντρο τη Βαβυλώνα να τη διαπερνά ο Ευφράτης ποταμός.
Η χαρτογράφηση στην τοιχοποιία της Δυτικής οικίας της Σαντορίνης, στο Δωμάτιο 5, πιστεύει ο ίδιος ερευνητής, είναι κάτι το εκπληκτικό, αφού για πρώτη φορά στον κόσμο σε έγχρωμη διάσταση, με μεγάλη ακρίβεια και πλούσια αναπαραστατικότητα, χαρτογραφείται ένα ηπειρωτικό μέρος, πιθανόν να είναι της Πελοποννήσου.
Συγκεκριμένα με μια ολοκληρωμένη αφηγηματικότητα ο συγκεκριμένος χάρτης, που λειτουργεί ως κείμενο από πλευράς πλούτου πληροφοριών, «δίνει στοιχεία για την πανίδα και τη χλωρίδα της περιοχής που αναφέρεται, καθώς και για την αρχιτεκτονική των σπιτιών μιας παράκτιας πόλης, με τις πολεοδομικές τους θέσεις. Παράλληλα υπάρχει μια νηοπομπή στην παραθαλάσσια αυτή πόλη, όπου περιγράφονται τα βουνά με τη χλωρίδα, με εμφανέστατο στοιχείο τους φοίνικες, καθώς και μέρος της πανίδας, όπως ένα λιοντάρι που κυνηγά ελάφια». Στην άλλη πλευρά της τοιχογραφίας, αναφέρει ο κ. Τσικριτζής, «η νηοπομπή φτάνει στη Σαντορίνη, στην πόλη που βρίσκεται πάνω στο ακρωτήρι, όπου αριστερά υπάρχουν πολεμιστές με κράνη που έχουν δόντια χοίρου και είναι μυκηναϊκά ή μινωικά. Η χαρτογράφηση αυτή χρονολογείται πριν από το 1610 π.Χ.». Το στοιχείο αυτό υπογραμμίζει από μία άλλη πλευρά πως οι Μινωίτες είχαν σημαντική επιστημονική γνώση και επάρκεια τεχνολογικών εφαρμογών σε μία εποχή αρκετά πρώιμη. Μέχρι τώρα πιστευόταν πως ο πρώτος Ελληνας χαρτογράφος που αποτύπωσε τη γνωστή τότε οικουμένη ήταν ο γνωστός Ιωνας φιλόσοφος Αναξίμανδρος (615-545 π.Χ.).
Σχεδόν ταυτόχρονη χαρτογράφηση από τους Μινωίτες, πιστεύει ο κ. Τσικριτζής, με τον χάρτη της Σαντορίνης, αποτελεί ο γνωστός παγκοσμίως Δίσκος της Φαιστού, του οποίου η χαρτογράφηση πραγματοποιείται γύρω στο 1700 π. Χ. Σύμφωνα με τον ίδιο μελετητή, στη δεύτερη πλευρά του Δίσκου αυτού, στην περιοχή Β9, εμφανίζονται τέσσερα σύμβολα που εμφανίζουν το μινωικό πλοίο και συνεχόμενα ένα παράξενο, άπαξ. επίσης το επίμαχο σύμβολο με κωδικό 42 στο βιβλίο του «Ο Δίσκος της Φαιστού» ο επιστολογράφος L. Godart του αποδίδει τη σημασία «τρίφτης», από την εντύπωση που δημιουργεί λόγω πιθανόν των κουκκίδων που εμφανίζει στην επιφάνειά του. Δηλώνει βέβαια πως τα άλλα σύμβολα μπορούν να ταυτιστούν με κάποια αρχαιολογικά δεδομένα, ενώ το επίμαχο σύμβολο δεν μπορεί να αντιπαραβληθεί με κανένα αντικείμενο της καθημερινής ζωής.
«Επεξεργαζόμενοι το σύμβολο 42 του Δίσκου της Φαιστού, παρατηρούμε να εμφανίζει μία εικόνα που μοιάζει, ανεξάρτητα με τη φθορά που έχει υποστεί στη μία πλευρά του, με χάρτη της Κρήτης, ο οποίος μοιάζει αρκετά με χάρτες του 16ου μ.Χ. αιώνα που έχουν δημιουργήσει διάφοροι χαρτογράφοι. Το συγκλονιστικό στοιχείο υπεροχής του μινωικού χάρτη, κατά τη γνώμη μου, είναι το γεγονός πως έχει κατορθώσει να αποτυπώσει, σε μέγεθος ενός εκατοστού, όλα τα μεγάλα θρησκευτικά κέντρα της Κρήτης, τα οποία παριστά με κουκκίδες».
Είναι γνωστή η ακρίβεια και η υψηλή αισθητική των μινωικών σφραγιδόλιθων καθώς και άλλων αντικειμένων μικροτεχνίας. Κάποιες φορές πάνω σε πολύ σκληρά αντικείμενα ή πολύ εύθραυστα έχουν δημιουργηθεί πολύπλοκες παραστάσεις, για τις οποίες απαιτούνται εξειδικευμένες και προηγμένες τεχνικές εφαρμογής. *

ΠΗΓΗ: minoikigrafi.gr