Η ζήλια (γράφεται και “ζήλεια”) μπορεί να χαρακτηριστεί ως ένα συναίσθημα που εμφανίζεται, όταν ένα άτομο υστερεί απέναντι σε κάποιο άλλο, από πλευράς πλούτου, ικανοτήτων, η ταλέντου, ή επιθυμεί διακαώς κάτι που κάποιος άλλος έχει στην κατοχή του.
Σ’αυτή την περίπτωση η ζήλια εκδηλώνεται ως η επιμονή του ανθρώπου, να αποκτήσει κάτι που έχει ο συνάνθρωπος του, η αν δε μπορεί να το αποκτήσει ο ίδιος, εύχεται (και συνήθως προσπαθεί να καταφέρει) να μην το έχει ούτε ο συνάνθρωπος του. Το συναίσθημα αυτό αρκετά συχνά αγγίζει τα όρια της εμμονής.
Ζήλια σημαίνει σύγκριση. Και μας έχουν μάθει να συγκρίνουμε, μας έχουν διαπλάσει έτσι ώστε να συγκρίνουμε, να συγκρίνουμε πάντα. Κάποιος άλλος έχει καλύτερο σπίτι, κάποιος άλλος έχει ωραιότερο σώμα, κάποιος άλλος έχει περισσότερα χρήματα, κάποιος άλλος έχει περισσότερο χαρισματική προσωπικότητα. Σύγκρινε, σύγκρινε διαρκώς με όλους όσους προσπερνάς, και θα υπάρξει μεγάλη ζήλια σαν αποτέλεσμα΄ είναι το υποπροϊόν τής διάπλασής σου για συγκρίσεις.
Οι πάντες ζηλεύουν τους πάντες. Και από τη ζήλια δημιουργούμε μεγάλη κόλαση, και από τη ζήλια γινόμαστε πολύ κακοί.
Ένας ηλικιωμένος αγρότης κοίταζε κακοδιάθετος τις καταστροφές από την πλημμύρα. ΄΄Χίραμ!΄΄, φώναξε κάποιος γείτονας. ΄΄Τα γουρούνια σου τα παρέσυρε το νερό ως κάτω στον κόλπο.΄΄
΄΄Και τα γουρούνια τού Τόμσον;΄΄, ρώτησε ο αγρότης.
΄΄Πάνε κι αυτά.΄΄
΄΄Και τού Λάρσεν;΄΄
΄΄Το ίδιο.΄΄
΄΄Αχά,΄΄ αναφώνησε ο αγρότης, με πιο καλή διάθεση. ΄΄Δεν είναι τόσο άσχημα τα πράγματα όσο νόμιζα.΄΄
Αν είναι δυστυχισμένοι οι πάντες, νιώθεις καλά΄ αν χάνουν οι πάντες, νιώθεις καλά. Αν είναι ευτυχισμένοι οι πάντες και επιτυχημένοι, είναι πολύ πικρή η γεύση.
Ο Αριστοτέλης στην “Ρητορική” όρισε την Ζήλια (φθόνος) ως τον πόνο που προκαλεί η τύχη των άλλων, ενώ ο Καντ όρισε τη ζήλια ως “μία απροθυμία να δει κάποιος την δική του ευημερία, επισκιάζοντας την από την ευημερία κάποιου άλλου, επειδή το πρότυπο που χρησιμοποιεί δεν έχει εγγενή σχέση με την δική του ευημερία, παρά μόνο στο πλαίσιο σύγκρισης της δικής του ευημερίας με των άλλων”.
Η ζήλια είναι ένα συναίσθημα που οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν βιώσει. Κάποιες φορές είναι υπαρκτή και άλλες πάλι φανταστική όμως και στις δύο περιπτώσεις συνοδεύεται από οργή, θλίψη, ντροπή, ανεπάρκεια, απόγνωση αφού στηρίζεται στη χαμηλή αυτοεκτίμηση και την ανασφάλεια μας. Συνήθως κρύβεται μέσα σε όλες τις ανθρώπινες σχέσεις φιλικές, επαγγελματικές, οικογενειακές, και ερωτικές.
Πότε όμως η ζήλια θεωρείται από φυσιολογική σε παθολογική;
Η φυσιολογική ζήλια είναι το συναίσθημα που αισθάνονται οι περισσότεροι άνθρωποι σε κάποια φάση της ζωής τους, και δεν προκαλεί ιδιαίτερα προβλήματα στο ζευγάρι. Σε μικρές δόσεις είναι σημάδι έρωτα, ένδειξη ενδιαφέροντος και διεκδίκησης λειτουργώντας ευεργετικά μέσα στη σχέση.
Η νευρωσική ζήλια βασίζεται σε βαθιά ριζωμένα αισθήματα που πηγάζουν από τον ίδιο μας τον εαυτό καθώς και στην χαμηλή αυτοεκτίμηση που μας διακατέχει. Το άτομο που ζηλεύει ουσιαστικά νοιώθει ανάξιο αγάπης για αυτό και νιώθει ένα μόνιμο φόβο ότι θα εγκαταλειφθεί.
Η παθολογική ζήλεια σχετίζεται με την έμμονη ιδέα της απιστίας που οδηγεί το άτομο να παρακολουθεί εξονυχιστικά και μέσα από μεγεθυντικό φακό την συμπεριφορά του συντρόφου του.
Τα άτομα που ζηλεύουν παύουν να στηρίζονται σε πραγματικά γεγονότα και αρχίζουν να ερμηνεύουν την πραγματικότητα μέσα από τα δικά τους μάτια, να κατατρέχονται από τους εμμονικούς φόβους και λανθασμένες πεποιθήσεις. Σε αυτήν την φάση είναι πολύ δύσκολο να αναγνωρίσουμε τι είναι υπαρκτό και τι γέννημα της φαντασίας μας καθώς οι φόβοι μας έχουν πάρει τεράστιες διαστάσεις διαστρεβλώνοντας την αλήθεια. Όσο κι αν προσπαθεί ο σύντροφος να επιβεβαιώσει την πίστη του, τόσο τροφοδοτεί τις υποψίες ,κι αν αντιδράσει με θυμό νομίζουμε ότι εξακολουθεί να εξαπατά.
Η ύπαρξη παθολογικής ζήλιας, χωρίς την ταυτόχρονη ύπαρξη κάποιας άλλης ψυχοπαθολογίας, είναι σχεδόν αδύνατη. Στο 37-58% των περιπτώσεων διαπιστώθηκε ταυτόχρονη ύπαρξη κάποιας διαταραχής προσωπικότητας. Άλλες αναφερόμενες συνυπάρχουσες καταστάσεις είναι η κατάθλιψη, το άγχος, ο αλκοολισμός, η άνοια και διάφορες άλλες εγκεφαλικές βλάβες.
Τι ειναι τελικά αυτό που κάνει κάποιους ανθρώπους να πάσχουν απο αυτό το ενοχλητικό συναίσθημα;
Η χαμηλή αυτοεκτίμηση και η ανασφάλεια είναι οι σημαντικότεροι παράγοντες. Όταν ένας άνθρωπος δεν μπορεί να εκτιμήσει τον εαυτό του, ζηλεύει τους άλλους, διότι θεωρεί ότι ο ίδιος είναι κατώτερος. Νομίζει ότι οι υπόλοιποι είναι πολύ καλύτεροι από εκείνον και πιστεύει ότι ο άνθρωπός του θα παρασυρθεί πολύ εύκολα από τους ”καλύτερους” άλλους. Μπορεί να θεωρεί ότι δεν αξίζει καθόλου σαν άνθρωπος, αν και πολλές φορές δεν δείχνει την ανασφάλεια αυτή προς τα έξω.
Πηγές:
Study links jealousy with aggression, low self-esteem
What’s Really Behind Jealousy, and What to Do About It
Jealousy: a community study.
panosplatritis.health
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου