Γιατί σε τρεις διαφορετικές χώρες υπάρχει πόλη με την ονομασία Τρίπολη; Τι σχέση η Χαλκίδα με τη Χαλκιδική και η Σλοβακία με τη Σλοβενία. Συνωνυμίες που δεν είναι τυχαίες

Αυστρία και Αυστραλία απέχουν σχεδόν 14 χιλιάδες χιλιόμετρα. Τρεις πόλεις με το όνομα Τρίπολη που δεν έχουν την παραμικρή σχέση βρίσκονται σε τρεις διαφορετικές χώρες τριών διαφορετικών ηπείρων.  Η Χαλκιδική και η Χαλκίδα μοιράζονται μόνο τα θαλάσσια κύματα του Αιγαίου πελάγους. 

Πώς συνδέονται μεταξύ τους τα μέρη με παρόμοια ονόματα ανά τον κόσμο; 

Δύο κράτη με πανομοιότυπα ονόματα που σχεδόν γειτονεύουν, είναι η Σλοβενία και η Σλοβακία. Και οι δύο προέκυψαν από τη διάλυση δύο μεγαλύτερων κρατών, της Γιουγκοσλαβίας και της Τσεχοσλοβακίας. Στην ουσία η ονομασία τους έχει την ίδια ρίζα γιατί προέρχονται από το ίδιο φύλο, τους Σλάβους. Η παλιά ονομασία των Σλάβων ήταν Slovene. Και το «Slovak» είναι απλώς μία συντόμευση. 

Από την άλλη, η Αυστρία με την Αυστραλία βρίσκονται σε δύο διαφορετικές ηπείρους, εθνοτικά δεν έχουν καμία σχέση, ενώ μέχρι και οι πιο αγεωγράφητοι σπάνια θα τις μπερδέψουν. Ωστόσο, στις περισσότερες γλώσσες του κόσμου η ομοιότητα των ονομάτων τους είναι εμφανής. Στα ελληνικά, όπως στα αγγλικά και στις περισσότερες λατινογενείς γλώσσες, έχουν μόνο δύο γράμματα διαφορά. 

Η ονομασία της Αυστρίας προέρχεται από το γερμανικό «Ostarreich» που σημαίνει «Ανατολικό Βασίλειο» (Ostar – ανατολικό, Reich – βασίλειο), λόγω της γεωγραφικής της θέσης σε σχέση με τη Γερμανία. Αντίθετα η Αυστραλία προέκυψε από το λατινικό «Terra Australis Incognita» (νότια άγνωστη γη), καθώς οι άνθρωποι τον 2ο αιώνα μ.Χ. είκαζαν ότι υπήρχε μία ακόμη ήπειρος στο νότο, όμως παρέμενε ακόμη ανεξερεύνητη. 

Το «Australis» προέρχεται από το «auster» που σημαίνει «νοτιάς». Ετυμολογικά οι δύο λέξεις -η γερμανική «ostar» και η λατινική «auster»- συγγενεύουν, καθώς προέρχονται από την ινδοευρωπαϊκή ρίζα «aus» που θα πει «αυγή». Ωστόσο, οι λόγοι που απέκτησαν τις ονομασίες τους ήταν εντελώς διαφορετικοί και η -σχεδόν- συνωνυμία τους αποτελεί απλή σύμπτωση. 

Κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει με τις δικές μας Χαλκίδα και Χαλκιδική. Η επικρατέστερη άποψη για την προέλευση του ονόματος της Χαλκιδικής είναι ότι την εποίκησαν Χαλκιδείς. Τον 8ο και 7ο αιώνα π.Χ., την εποχή του μεγάλου ελληνικού αποικισμού, η Χαλκίδα και η Ερέτρια ίδρυσαν πλήθος αποικιών, κυρίως στις χερσονήσους της Σιθωνίας και της Κασσάνδρας. Οι κάτοικοι των αποικιών της Χαλκίδος αυτοπροσδιορίζονταν ως Χαλκιδείς και η γή τους ήταν «χώρα των Χαλκιδέων». 

Αντίστοιχα, σύγχρονα κράτη με παρόμοια ονόματα, όπως η Ρωσία με τη Λευκορωσία και η Τουρκία με το Τουρκμενιστάν, συγγενεύουν ως φύλα. Η Λευκορωσία είναι «λευκή» γιατί πιστεύεται ότι είναι το «αγνό» κομμάτι της Ρωσικής Αυτοκρατορίας που ποτέ δεν αναμίχθηκε με τους Μογγόλους. Παρομοίως, η κατάληξη -men που διαχωρίζει την Τουρκία από το Τουρκμενιστάν σημαίνει «περισσότερος» και έχει μπει για να τονίσει ότι είναι το «πιο τουρκικό από τα τουρκικά φύλα». 

Από την άλλη, μία πόλη που συναντάται σε τρεις διαφορετικές χώρες τριών διαφορετικών ηπείρων με το ίδιο ακριβώς όνομα, είναι η Τρίπολη. Το εντυπωσιακό είναι ότι και στις τρεις περιπτώσεις η ετυμολογική προέλευση είναι διαφορετική. Η ονομασία της πρωτεύουσας του νομού Αρκαδίας στην Πελοπόννησο προέρχεται είτε από το «Υδροπολιτσά» (υδρόπολις) είτε πιθανόν από κάποιο νότιο σλαβικό ιδίωμα που μεταφράζεται ως «η πόλη με τους δρυς». Αντίθετα, η ομώνυμη πρωτεύουσα της Λιβύης έχει την προφανή ελληνική προέλευση, καθώς η περιοχή που κάλυπτε τον 3ο αιώνα μ.Χ., όταν της δόθηκε το όνομά της, εμπεριείχε τρεις ξεχωριστές πόλεις: την Οία, τη Σαμπράθα και τη Νεάπολη. Τέλος, η μεγαλούπολη του λιβανικού βορρά ονομάστηκε μεν Τρίπολη από τους Έλληνες που την εποίκησαν, όχι όμως λόγω κάποιου τριπλού διοικητικού καθεστώτος. Αποτελεί την ελληνοποίηση της αρχαιότερης ονομασίας της περιοχής, που λεγόταν «Derbly».

 αρχική εικόνα: pxhere.

mixanitouxronou.gr