Ο Γιούχτας βρίσκεται δυτικά των Αρχανών, περίπου 15χλμ νότια της πόλης του Ηρακλείου, σε ένα μοναδικό τοπίο τριγυρισμένο με αμπελώνες και ελαιώνες, βόρεια από τις κοιλάδες του κεντρικού Νομού Ηρακλείου, δυτικά από τις Αρχάνες και ανατολικά από την κοιλάδα του Γιόφυρου Ποταμού. Ο Γιούχτας είναι ένα βουνό ύψους 811 μέτρων, που αν και σχετικά χαμηλό, είναι άκρως χαρακτηριστικό, καθώς αν το κοιτάξει κάποιος από βορειοδυτικά μοιάζει πολύ με ένα ανθρώπινο πρόσωπο στραμμένο προς τον ουρανό. Το βουνό ήταν ιερό για τους Μινωίτες, καθώς εκεί θεωρούνταν ότι ήταν ο τάφος του Δία και μάλιστα το όνομα Γιούχτας αποτελεί παραφθορά του Λατινικού Jupiter, δηλαδή Δίας.
Σε αντίθεση με τους υπόλοιπους Έλληνες, οι Κρήτες πίστευαν ότι ο Ζευς πέθαινε και ανασταινόταν κάθε χρόνο. Η πίστη τους για την Θεά της Φύσης που έσβηνε και αναγεννιόταν κάθε χρόνο, μεταφέρθηκε με τον ίδιο τρόπο και στην λατρεία τους προς τον Δία, που γεννήθηκε και ανατράφηκε στο νησί τους. Έτσι, το ιδιαίτερο αυτό βουνό με το ανθρωπομορφικό σχήμα αποτέλεσε τον ιδανικό τόπο της, έστω και προσωρινής ταφής του Διός.
Στην αρχαιότητα, το βουνό ονομαζόταν Ιυττός ή Κνωσία Δίκτη. Η αρχαιολογική σκαπάνη έχει αποκαλύψει δύο ιερά, ένα μινωικό νεκροταφείο, την αρχαία Έλτυνα και τον μινωικό οικισμό της Μυρτιάς. Επίσης, στην υψηλότερη κορυφή του βουνού, είχε φτιαχτεί ένας ναός με περίβολο, στο εσωτερικό του οποίου βρέθηκαν σημαντικά λατρευτικά ευρήματα. Είναι επίσης ενδιαφέροντα και κάποια τοπωνύμια του βουνού, που χρησιμοποιούνται μέχρι σήμερα όπως η Σπηλιά του Ζου ( Ζευς στην Κρήτη ), όπως και το Νερό τσ’ Αμάλθης. Με την πληθώρα των ιερών και των ευρημάτων που έχουν βρεθεί, ο Γιούχτας έχει χαρακτηριστεί ως η Ακρόπολη της Κνωσού.
Ο μύθος θέλει λοιπόν το βουνό αυτό να είναι του Δία. Λίγα μόλις χιλιόμετρα από την αρχαία Κνωσσό ήταν το πρώτο βουνό που έβλεπαν οι Μινωίτες όταν έφταναν με τα καράβια τους στο λιμάνι θεωρώντας ότι το γιγαντιαίο πρόσωπο των 811 μέτρων, ήταν του Δία.
Το ψηλότερο σημείο του ιερού βουνού ονομάζεται Ψηλή Κορυφή και το δεύτερο Ανεμόσπηλια. Το Ιερό στα Ανεμόσπηλια, καταστράφηκε από σεισμό στα Μινωικά χρόνια. Εδώ ανακαλύφθηκαν λατρευτικά αντικείμενα, καθώς και τέσσερις σκελετοί. Η στάση του ενός από αυτούς, μαχαιρωμένος και ξαπλωμένος πάνω στην τράπεζα του Ιερού, κάνει έντονη την πεποίθηση ότι την ώρα του σεισμού τελούνταν ανθρωποθυσία. Σπάνια, αλλά υπαρκτή πρακτική στη μινωική Κρήτη.
Στο πέρασμα των αιώνων οι χριστιανοί δημιούργησαν τον δικό τους λατρευτικό χώρο στο "ιερό βουνό" κτίζοντας ένα γραφικό εκκλησάκι, τον Αφέντη Χριστό στην δεύτερη ψηλότερη κορυφή του Γιούχτα. Η εκκλησία γιορτάζει τέσσερις φορές: στη Μεταμόρφωση του Χριστού (6 Αυγούστου), στην Αγία Ζώνη (31 Αυγούστου), στους Αγίους Αποστόλους (30 Ιουνίου) και στους Αγίους Ανάργυρους (1 Ιουλίου).
Εκτός την Εκκλησία, στην κορυφή του βουνού το όρος Γιούχτας, έχει να επιδείξει και άλλα μνημεία της πρόσφατης ιστορίας. Στο φαράγγι της Αγίας Ειρήνης βρίσκεται το Ενετικό Υδραγωγείο που κατασκευάστηκε από το Μοροζίνι για την υδροδότηση του Ηρακλείου αλλά και το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Οικολογικού Αρχαιολογικού Πάρκου του Γιούχτα. Πολλοί πιστοί συνδυάζουν το προσκύνημα με την ανάβαση από μονοπάτια μέσα στην πλούσια φύση.
Το οικολογικό πάρκο του Γιούχτα περιλαμβάνει το ίδιο το όρος και τρία φαράγγια: το Κνωσανό, το Κουναβιανό και το Αστρακανό που είναι και το μεγαλύτερο σε μήκος.
Αξιόλογη είναι και η οικολογική διάσταση του Όρους, χάρη στην πλούσια χλωρίδα και πανίδα της περιοχής. Στα φαράγγια συναντάει κανείς υδρόφιλα είδη, όπως ιτιές, λυγαριές και πλατάνια, πολλά ενδημικά της Κρήτης και της υπόλοιπης Ελλάδας, καθώς και πάνω από 44 είδη πουλιών και 7 είδη θηλαστικών.
Μύθοι και Θρύλοι της Κρήτης
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου