Ουκρανική κρίση και το μέλλον της Ευρώπης

  Του δικηγόρου Γεωργίου Παπασίμου

Η κατάρρευση της ΕΣΣΔ το 1989 και η διάλυση του Συμφώνου της Βαρσοβίας αντιπάλου δέους του ΝΑΤΟ, παρά τις θριαμβολογίες των ΗΠΑ και γενικά της Δύσης «περί του τέλους της ιστορίας και των ιδεολογιών» δεν αποτέλεσε ούτε το τελικό σημείο καμπής για την διαφημιζόμενη τότε Pax Americana ούτε καν για τη διάλυση του ΝΑΤΟ, μιας και είχε πάψει να υπάρχει ο σοβιετικός κίνδυνος. Αντιθέτως το ΝΑΤΟ επεκτάθηκε συμπεριλαμβάνοντας σε αυτό σχεδόν όλα τα πρώην ανατολικά ευρωπαϊκά κράτη πλην της Ουκρανίας και της Γεωργίας, που απέτυχε να εντάξει το 2008 ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ Τζορτζ Μπους στη Σύνοδο του Βουκουρεστίου. Απόληξη αυτού αποτελεί η σημερινή ουκρανική κρίση, που μας επαναφέρει σε ένα αχρείαστο ψυχρό πόλεμο.

 

Εν τω μεταξύ μετά τη πρώτη δυτική ευφορία, οι αποτυχημένοι πόλεμοι των ΗΠΑ στο Ιράκ και στο Αφγανιστάν πριόνισαν την παγκόσμια ηγεμονία αυτών, σε συνδυασμό με τη σοβούσα οικονομική κρίση. Παράλληλα, η άνοδος της Κίνας αρχικά με τη βοήθεια των δυτικών να μετεξελιχθεί σε παγκόσμιο καπιταλιστικό εργοστάσιο και στη συνέχεια αυτόνομα σε στρατιωτική υπερδύναμη μεγέθυνε τις εντάσεις και τα χάσματα για την παγκόσμια ηγεμονία. Σε αυτό το πλαίσιο και λόγω της αποχώρησης των ΗΠΑ από τη Μέση Ανατολή δόθηκε η δυνατότητα στη Ρωσία να επανακάμψει γεωπολιτικά, αποκτώντας ευρύτερα ερείσματα (Συρία, Λιβύη κλπ). Ως εκ τούτου, η πλήρης αλλαγή των συσχετισμών σε επίπεδο παγκόσμιας ηγεμονίας μετατρέπει την προσπάθεια των ΗΠΑ να ολοκληρώσουν τον αποκλεισμό της Ρωσίας μέσω της παρέμβασης τους στην Ουκρανία, που βρίσκεται στο μαλακό υπογάστριο αυτής, από μια απλή στρατιωτική κρίση σε κρίση με υπόβαθρο την παγκόσμια ηγεμονία. Αντίθετα, η Ουκρανία θα μπορούσε να αποτελέσει τον παράγοντα συνεννόησης και ανάπτυξης της εμπιστοσύνης της Δύσης με τη Ρωσία.

Πρέπει να σημειωθεί ανεξαρτήτως της δυτικής προπαγάνδας ότι η Ρωσία το ζήτημα αυτό έχει δίκαια αιτήματα ως προς την ασφάλεια της. Θα πρέπει να γίνει υπενθύμιση, ότι υπήρξε πλήρης παραβίαση από την πλευρά των ΗΠΑ και των δυτικών συμμάχων της όλων των υποσχέσεων που είχαν δοθεί στον Γκορμπατσόφ και στη τότε ρωσική ηγεσία, ότι δεν θα υπήρχε επέκταση του ΝΑΤΟ έως τα σύνορα της, αφού μετά τη διάλυση το συμφώνου Βαρσοβίας, έπαψε να υπάρχει κάθε νομιμοποιητικός λόγος δραστηριότητας του ΝΑΤΟ για την ασφάλεια της Ευρώπη. Η επέκταση του ΝΑΤΟ προς τα ανατολικά συμπεριλαμβάνοντας σχεδόν όλες τις χώρες της πρώην ανατολικής Ευρώπης αποτελεί αντικειμενικά σημαντικό κίνδυνο για την ασφάλεια της Ρωσίας, που νιώθει περικυκλωμένη. Επιπροσθέτως υπάρχει πλήρης παραβίαση των συνθηκών του ΟΑΣΕ (Σύνοδος Κωνσταντινούπολης) που ενώ έδιδε από τη μια μεριά στις χώρες το δικαίωμα να επιλέξουν συμμαχία απαγόρευε από την άλλη να υπάρξει δημιουργία απειλητικών συνθηκών για την ασφάλεια άλλων χωρών, όπως εν προκειμένω αποτελεί η νατοϊκή απειλή για τη Ρωσία.

Δεδομένου ότι αντικειμενικά ο υπαρκτός κίνδυνος απώλειας της πλανητικής ηγεμονίας των ΗΠΑ ακούει στο όνομα Κίνα, και δεδομένου ότι η Ρωσία αποτελεί μια μεσαία οικονομική δύναμη σε παγκόσμιο επίπεδο, αλλά πολύ μεγάλη πυρηνική δύναμη, προκαλεί πραγματικά έκπληξη η λανθασμένη για μια ακόμα φορά αμερικανική επιμονή που οξύνει δραματικά την ασφάλεια της Ευρώπης.

Ως εκ τούτου τίθεται το ερώτημα τι κρύβεται πίσω από αυτήν την αμερικανική εμμονή. Η απάντηση χωρίς αμφιβολία είναι ότι πρόκειται για το διακύβευμα της κλονιζόμενης αμερικανικής ηγεμονίας πάνω στην Ευρώπη. Η όξυνση του Ουκρανικού έχει ως στόχο τον αποκλεισμό της Ρωσίας από την ευρωπαϊκή οικονομική ζώνη και τη συνολική ευρωπαϊκή ασφάλεια, καθώς και τον προληπτικό οικονομικό εξοβελισμό της Κίνας από την Ευρώπη (είναι γνωστές οι ισχυρές οικονομικές ανταλλαγές μεταξύ Κίνας και Γερμανίας και η ταύτιση των συμφερόντων τους ως εξαγωγικές χώρες) με στόχο τη διατήρηση της αμερικανικής ηγεμονίας στην Ευρώπη και την αποτροπή της διάλυσης του, εγκεφαλικά νεκρού κατά τον Μακρόν, ΝΑΤΟ. Είναι, δε, γνωστό ότι οι ΗΠΑ αδυνατούν λόγω της οικονομικής τους κρίσης και του τεράστιου δημοσίου χρέους τους να εξασφαλίσουν την ενότητα του ΝΑΤΟ με οικονομικά μέσα (το διατύπωσε με κυνικό τρόπο την προηγούμενη περίοδο ο Τραμπ) και για αυτό δημιουργούν τεχνητά την ύλη της συγκόλλησης του, που είναι ο ανύπαρκτος για την Ευρώπη «ρωσικός μπαμπούλας».

Πρόκειται για τις πτυχές του «φθινοπώρου της αμερικανικής ηγεμονίας» οι οποίες από την περίοδο, που ασκούσαν την παγκόσμια ηγεμονία μέσω του παραδείγματος ηγεσίας, έχουν μεταπέσει στο στάδιο που προσπαθούν να επιβάλλουν αυτήν μέσω βίας. Αυτό έχει πλήρη αντιστοίχιση στην ουκρανική κρίση, πλην όμως η όξυνση αυτή μπορεί να έχει καταστρεπτικές συνέπειες τόσο για την ασφάλεια της Ευρώπης όσο και συνολικά για τον πλανήτη. Και αυτό γιατί εάν αποκοπεί η Ρωσία από το ευρωπαϊκό σύστημα ασφαλείας, η οποία πάντα ως σήμερα ιστορικά θεωρούνταν τμήμα του ευρωπαϊκού γίγνεσθαι το αποτέλεσμα θα είναι να απομείνει γεωπολιτικά ως Ευρώπη μόνο το αδύναμο δυτικό τμήμα της. Σε αυτήν όμως την περίπτωση η μόνη λειτουργία αυτού του τμήματος θα είναι η μετατροπή του σε ένα απλό προγεφύρωμα των ΗΠΑ έναντι του νέου μεγάλου ασιατικού παγκόσμιου πόλου (Κίνα, Ρωσία, Ιράν και πιθανότατα Τουρκία).

Συνολικά δηλαδή η όξυνση στο Ουκρανικό ζήτημα πρόκειται για επικίνδυνη πολιτική του αμερικανικού κατεστημένου, που διαπνέεται από την εμμονική αντιρωσική αντίληψη προερχόμενη από την περίοδο του ψυχρού πολέμου. Αυτή όπως προαναφέρθηκε πέραν των δραματικών συνεπειών για την ασφάλεια και την οικονομία της Ευρώπης (η οποία εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το ρωσικό φυσικό αέριο), έρχεται αντικειμενικά και σε αντίθεση με τα ίδια τα συμφέροντα των ΗΠΑ αφού μόνο η Κίνα την απειλεί με εξοστρακισμό από την παγκόσμια πρωτοκαθεδρία.  Η Ρωσία αντιθέτως ως στρατηγικός σύμμαχος της ασφάλειας της Ευρώπης στην οποία ανήκει και κατ’ επέκταση των ΗΠΑ, σε μια τέτοια περίπτωση, θα μπορούσε να αποτελέσει ισχυρό παράγοντα για την παγκόσμια ισορροπία στις σημερινές ρευστές κα απρόβλεπτες συνθήκες.

Μπροστά σε αυτή την οδυνηρή πραγματικότητα αναζητείται ματαίως η υπέρβαση της ευρωπαϊκής αφωνίας σε ένα ζήτημα που πρωτίστως αφορά την ευρωπαϊκή ασφάλεια και ενότητα. Οι σημερινές θλιβερές ηγεσίες, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων, για μια ακόμα φορά σύρονται στον ενταφιασμό της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και της προοπτικής της Ευρώπης ως αυτόνομου γεωπολιτικού πόλου.

ΠΗΓΗ: ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 8.2.2022.

arxeion-politismou.gr