Γιατί οι αρχαίοι Έλληνες ανακάτευαν το κρασί με το θαλασσινό νερό

 

Ένα χρυσό Μυκηναϊκό κύπελλο κρασιού. Οι αρχαίοι Έλληνες ανακάτευαν το κρασί με το θαλασσινό νερό για συντήρηση, δημιουργώντας μια μοναδική γεύση που απηχεί τα σημερινά Ασύρτικα κρασιά από τη Σαντορίνη. Εικόνα: Δημόσιος τομέας

---

Η ανάμειξη Ελληνικού κρασιού και θαλασσινού νερού μπορεί να ακούγεται ελκυστική σήμερα, αλλά είναι μια πρακτική οινοποίησης που χρονολογείται από την Αρχαία Ελλάδα, για να αντιγραφεί αργότερα από τους Ρωμαίους.

Το θαλασσινό νερό δίνει στο κρασί μια περίεργη αλατότητα που αναμιγνύεται με τη γλυκύτητα του σταφυλιού και παράγει μια λεπτή γεύση, ενώ ταυτόχρονα διατηρεί το κρασί περισσότερο.

Επίσης, θα μπορούσε κανείς να πει ότι καθώς μια πρέζα αλάτι ενισχύει τη γεύση σχεδόν όλων των φαγητών, το ίδιο κάνει και για ένα ποτήρι κρασί.

Η συγκεκριμένη πρακτική ακολουθείται στο πέρασμα των αιώνων, αν και είναι λίγοι οι οινοποιοί που την ακολουθούν σήμερα.

Μείγμα κρασιού και θαλασσινού νερού στην Ελλάδα

Η αρχαία Ελλάδα είχε μακρά παράδοση στην οινοπαραγωγή, στην οινοποσία και στην οινοπωλήσεις, χάρη στο ιδανικό ηλιόλουστο κλίμα, το βραχώδες έδαφος και την ιστορία του θαλάσσιου εμπορίου της.

Οι αρχαίοι Έλληνες έπιναν κρασί αναμειγνύοντάς το με νερό, συνήθως σε αναλογία 1:3 (ένα μέρος κρασί προς τρία μέρη νερό). Είχαν ειδικά δοχεία για την ανάμειξη και την ψύξη της σπονδής.

Η κατανάλωση κρασιού που δεν αναμιγνύονταν με νερό (άκρατος οίνος) θεωρούνταν βάρβαρη. Τέτοιο κρασί χωρίς νερό χρησιμοποιήθηκε μόνο ως φάρμακο για τους αρρώστους ή κατά τη διάρκεια του ταξιδιού, ως τονωτικό.

Σύμφωνα με γραπτά που βρέθηκαν, οι αρχαίοι Έλληνες έφτιαχναν κρασί αναμειγνύοντας 50 μέρη μούστου με ένα μέρος θαλασσινού νερού.

Πολλοί πίστευαν ότι αυτόν τον τρόπο οινοποίησης είχε διδάξει ο Διόνυσος, ο θεός του κρασιού, όπως αποδεικνύεται από τον μύθο ότι όταν απειλήθηκε από τον μυθικό βασιλιά της Θράκης Λυκούργο, βρήκε καταφύγιο στη θάλασσα.

Το κρασί, που γινόταν με την ανάμειξη του μούστου με θαλασσινό νερό, ονομαζόταν ανθόσμιος οίνος (κρασί που μυρίζει σαν λουλούδια). Ο Φανίας ο Ερέσιος λέει για τη διαδικασία παρασκευής ότι «ένα μέρος του θαλασσινού νερού χύνεται σε πενήντα μέρη μούστου και μυρίζει σαν λουλούδι».

Διόνυσος που επεκτείνει ποτήρι, γ. 6ος αιώνας π.Χ. Εικόνα: Δημόσιος τομέας

---

Πρώτη καταγραφή ανάμειξης κρασιού και θαλασσινού νερού

Η πρώτη ιστορική αναφορά αρχαίων Ελλήνων οινοποιών που ρίχνουν θαλασσινό νερό στο κρασί εμφανίζεται στα γραπτά του Ρωμαίου ιστορικού Κάτων ο Πρεσβύτερος (Cato the Elder) (234–149 π.Χ.).

Οι οινοποιοί της Κω στο Αιγαίο ήταν γνωστό ότι πρόσθεταν θαλασσινό νερό στα κρασιά τους για να τα διατηρήσουν.

Ο Κάτων ο Πρεσβύτερος δίνει λεπτομέρειες για την πρακτική, συμπεριλαμβανομένης της συλλογής θαλασσινού νερού μακριά από την ακτή, όταν η θάλασσα είναι ήρεμη, έτσι ώστε το νερό να έχει τη βέλτιστη περιεκτικότητα σε αλάτι.

Στο βιβλίο του De Agri Cultura («On Agriculture», περ. 160 π.Χ.), ο Ρωμαίος ιστορικός κατατάσσει τον αμπελώνα ως την πιο σημαντική πτυχή όταν κρίνεται οποιαδήποτε φάρμα.

Οίνος Θαλασσίτης

Το κρασί Θαλασσίτης, που σημαίνει «κρασί της θάλασσας» στα Ελληνικά, είναι μια συγκεκριμένη ποικιλία λευκού κρασιού που παρασκευάζεται από το ασύρτικο σταφύλι, που παράγεται μόνο στη Σαντορίνη.

Η θαλασσίτιδα παράγεται από αμπελώνες σε βραχώδεις πλαγιές και έχει πολύ χαρακτηριστική γεύση όπου τα εσπεριδοειδή αναμειγνύονται με μια λεπτή γεύση ορυκτών.

Έπειτα, υπάρχει ο ελάχιστα γνωστός –αλλά διάσημος στους κύκλους των οινογνώστων– Θαλασσίτης Βυθισμένος: Το ιδιαίτερο κρασί της Σαντορίνης που παλαιώνει για πέντε χρόνια σε βάθος 25 μέτρων στην ανοιχτή θάλασσα.

Αυτό το εξαιρετικό κρασί έχει μια καπνιστή, αρωματική διάσταση με μια νότα υδρογονανθράκων. Η γεύση του έχει μαλακώσει χωρίς απολύτως κανένα σημάδι οξείδωσης.

arxaia-ellinika