Έντερο: Είναι ο δεύτερος εγκέφαλος;

Το εντερικό νευρικό σύστημα είναι ένα δίκτυο νευρώνων που είναι νευρικά κύτταρα: Είναι «χημικοί αγγελιοφόροι» που ονομάζονται νευροδιαβιβαστές και ειδικές πρωτεΐνες που βρίσκονται σε όλο το γαστρεντερικό σύστημα.

Μερικές φορές το νευρικό σύστημα του εντέρου αναφέρεται ως «μυαλό του εντέρου» ή «δεύτερος εγκέφαλος», καθώς επειδή στην πραγματικότητα λειτουργεί από την αρχή έως το τέλος του γαστρεντερικού συστήματος δεν περιορίζεται στην περιοχή του εντέρου.

Τα νεύρα και οι νευροδιαβιβαστές από τους οποίους οι νευρώνες επηρεάζονται, δεν βρίσκονται μόνο στον εγκέφαλο, που ανήκει στο κεντρικό νευρικό σύστημα, αλλά επίσης και στον οισοφάγο, το στομάχι, το λεπτό και το παχύ έντερο. Οι παρατηρήσεις των επιπτώσεων των θεραπειών και των φαρμάκων στο γαστρεντερικό σύστημα ώθησαν κάποιους νευρολόγους να σκεφτούν και να χαρακτηρίσουν το εντερικό νευρικό σύστημα ως έναν «δεύτερο εγκέφαλο» που στην πραγματικότητα επικοινωνεί και επηρεάζει τον πρωτογενή εγκέφαλο.

Ο ερευνητικός κλάδος της Νευρογαστρεντερολογίας μας ωθεί συνεχώς μέσα από σχετικές έρευνες στο συμπέρασμα ότι το έντερό μας είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος εγκέφαλος στο κορμί μας. Απαρτίζεται από περίπου εκατό εκατομμύρια νευρικά κύτταρα, περισσότερα από αυτά που βρίσκει κανείς στο νωτιαίο μυελό.

Δικαίως λοιπόν το ονομάζουμε «πεπτικό εγκέφαλο», εφόσον όχι μόνο έχει νευροδιαβιβαστές που λειτουργούν με τον ίδιο τρόπο με αυτούς του εγκεφάλου, αλλά μελέτες δείχνουν πως ανταποκρίνεται και σε ψυχοφάρμακα. Αντίστροφα, φάρμακα που δρουν στο πεπτικό σύστημα, όπως, για παράδειγμα γνωστά αντιεμετικά που μπορεί κανείς να χρησιμοποιήσει για να ταξιδέψει με πλοίο ενάντια της ναυτίας, φαίνονται να έχουν επίδραση και στην ψυχική διάθεση, όπως να μειώνουν την κατάθλιψη, μιας και μέσω του εντέρου δρουν στο κεντρικό νευρικό σύστημα κατασταλτικά.

Το έντερο όχι μόνο φαίνεται να έχει στενή επικοινωνία με τον εγκέφαλο και την ψυχή μας, αλλά οι επιστήμονες μας ενημερώνουν πως τα νευροδιαβιβαστικά σήματα που στέλνει αυτό στον εγκέφαλο είναι περισσότερα από αυτά που λαμβάνει από εκείνον.

Έτσι λοιπόν, με τις δραστικές του ουσίες, τους νευροδιαβιβαστές του και τους υποδοχείς του, θα έλεγε κανείς, πως το έντερο έχει μια αυτόνομη νευρική λειτουργία που το κάνει, τρόπον τινά, να σκέφτεται, να αντιδρά, να μνημονεύει, να ασθενεί και να αφυπνεί την ψυχή όταν αισθάνεται ότι οι εσωτερικές ισορροπίες του οργανισμού έχουν διαταραχθεί, είτε σωματικές, είτε ψυχικές. Το έντερό μας δεν φροντίζει μοναχά για την πέψη και τον μεταβολισμό των τροφών, αλλά δείχνει να φροντίζει εξίσου για το μεταβολισμό και τη διαχείριση των συναισθημάτων μας.

Στην περιοχή του εντέρου υπάρχουν ηλεκτρικά κύματα τα οποία δίνουν εντολή στα ηλεκτρικά φορτία να περάσουν τα απόβλητα στο έντερο. Αυτά τα ηλεκτρικά κύματα συγχρονίζονται και συντονίζονται από τον δεύτερο εγκέφαλο. Αυστραλοί επιστήμονες ρίχνουν φως στον περίπλοκο τρόπο με τον οποίο λειτουργεί ο δεύτερος εγκέφαλός μας.

Το νευρικό σύστημα του εντέρου έχει εκατομμύρια νευρώνες που ελέγχουν τον λειτουργία του εντέρου, όπως σχολιάζει η βρετανική εφημερίδα «Daily Mail».

Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο Flinders στην Αυστραλία ανακάλυψαν τον τρόπο με τον οποίο τα ηλεκτρικά φορτία «εργάζονται» για να επιτευχθούν οι κενώσεις και να αποβάλλουμε από το σώμα μας τις τοξίνες και τις τροφές.

Το έντερο είναι το μεγαλύτερο αισθητήριο όργανο του σώματός μας, το οποίο είναι τόσο χημικά περίπλοκο όσο και η φαιά ουσία στον εγκέφαλό μας. Γι’ αυτό, δεν είναι λίγοι εκείνοι οι επιστήμονες που πλέον χαρακτηρίζουν το έντερο ως τον δεύτερο εγκέφαλό μας.

Ο πρώτος με τον... δεύτερο εγκέφαλό μας είναι σε άμεση επικοινωνία και συνεργασία, όπως επισημαίνουν οι επιστήμονες. Οι ορμόνες, το ανοσοποιητικό και τα εντερικά βακτήρια, όλα «δίνουν λογαριασμό» στο έντερο.Για παράδειγμα, σε συνθήκες άγχους ο εγκέφαλος ζητά από το έντερο συνεχώς ενέργεια. Το έντερο καταλήγει με αυτό τον τρόπο να εξοικονομεί ενέργεια για λογαριασμό του εγκεφάλου.

Ο Dr. Emeran Mayer λέει ότι υπάρχει μια σύνδεση μεταξύ του εντέρου και των συνθηκών ψυχικής υγείας, όπως η κατάθλιψη. Επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο της Βόρειας Καρολίνας έχουν διαπιστώσει ότι τα βακτήρια του εντέρου παράγουν νευροδιαβιβαστές όπως η σεροτονίνη, η ντοπαμίνη και το GABA, τα οποία συσχετίζονται με τη διάθεσή μας.

Συχνά, τα φάρμακα που λαμβάνουν τα άτομα με κατάθλιψη, είναι σχεδιασμένα για να ρυθμίσουν την πρόσληψη αυτών των νευροδιαβιβαστών, μόνο που με το χρόνο η θεραπεία έχει επιπτώσεις στο μικροβίωμα.

Πηγές

The gut-brain axis: interactions between enteric microbiota, central and enteric nervous systems

4 Fast Facts about the Gut-Brain Connection

The Brain-Gut Connection

/panosplatritis.health