Θα μπορούσε άραγε ο εννοιολογικός σχεδιασμός που προτείνεται για το Μνημείο Καστά να περιγράψει τα γεωμετρικά χαρακτηριστικά και άλλων μακεδονικών ταφικών μνημείων;
Στο σχήμα της παρούσας ανάρτησης οι βασικές σχεδιαστικές γραμμές του Μνημείου στον Τύμβο Καστά παρουσιάζονται με κόκκινες γραμμές. Συγκεκριμένα:
- Το τετράγωνο VI αντιστοιχεί στις πλευρές της εξωτερικής τοιχοποιιας του Μνημείου στον τύμβο Καστά.
- Το τετράγωνο αVI αντιστοιχεί αντιστοιχεί στις πλευρές της εσωτερικής τοιχοποιιας του Μνημείου στον τύμβο Καστά.
- Ο κύκλος V αντοστοιχεί στην διάμετρο του σωτερικού μέρους της καμάρας του Μνημείου στον τύμβο Καστά.
Οι γραμμές αυτές τοποθετούνται πάνω στα σχέδια της όψης και της κάτοψης των τεσσάρων παραδειγμάτων μακεδονικών ταφικών μνημείων (δηλαδή του τάφου των Λευκαδίων, του Φιλίππου, της Πέλλας-Δ και των Γιαννιτσών).
Σημειώνεται ότι το οι διαστάσεις των σχεδίων των Μακεδονικών Τάφων έχουν ληφθεί από την εργασία του Δρ. Ζάμπα και έχουν διατηρηθεί στο ακέραιο. Δώστε ιδιαίτερη βαρύτητα στην παρατήρηση ότι οι σχεδιαστικές γραμμές που αντιστοιχούν στο μνημείο του Καστά είναι σε ίδιες διαστάσεις με αυτές των υπόλοιπων Μακεδονικών Τάφων!
Από τη σύγκριση των σχεδίων αυτών γίνεται φανερό ότι όσον αφορά τις κατόψεις, παρατηρούνται σημαντικές συμπτώσεις με το μοντέλο που έχει αρκετές αποκλίσεις μικρότερες από 0,3%. Συγκεκριμένα, ο εξωτερικός τοίχος του ταφικού θαλάμου της Λευκαδίας συμπίπτει με τις πλευρές του τετραγώνου VI, ενώ το εσωτερικό του πλάτος συμπίπτει με τις πλευρές του τετραγώνου αV. Για τον τάφο του Φιλίππου, το πλάτος και το μήκος του θαλάμου και το πλάτος του προθαλάμου συμπίπτουν επίσης με την πλευρά του τετραγώνου αV, επιδεικνύοντας αξιοσημείωτη ακρίβεια. Όσον αφορά τους τάφους της Πέλλας-Δ και των Γιαννιτσών, και οι δύο έχουν μήκος του θαλάμου και του προθαλάμου τους ίσο με τις πλευρές δύο τετραγώνων αV. Το εξωτερικό πλάτος του τάφου των Γιαννιτσών συμπίπτει με τις πλευρές του τετραγώνου αVI.
Όσον αφορά τις όψεις, για τον τάφο των Λευκαδίων, οι εσωτερικές διάμετροι της μικρής και της μεγάλης καμάρας μπορούν να περιγραφούν από τις πλευρές των τετραγώνων αV και VI αντίστοιχα. Επιπλέον, η απόσταση από το κέντρο του άξονα έως το επίπεδο του δαπέδου περιγράφεται επίσης από το τετράγωνο VI. Όσον αφορά τον τάφο του Φιλίππου, το πλάτος του θαλάμου είναι ίσο με τις πλευρές του τετραγώνου V και, η απόσταση από το κέντρο του άξονα έως το επίπεδο του δαπέδου περιγράφεται από το τετράγωνο αVI. Η διάμετρος του εσωτερικού τμήματος της αψίδας του τάφου Πέλλα-Δ είναι ίση με την πλευρά του τετραγώνου V, ενώ η διάμετρος του εξωτερικού τμήματος της αψίδας του τάφου των Γιαννιτσών είναι ίση με την πλευρά του τετραγώνου αVI.
Από τα παραπάνω γίνεται φανερό ότι το προτεινόμενο μοντέλο, που κατασκευάστηκε με βάση τις σχεδιαστικές γραμμές του μνημείου Καστά, μπορεί να προβλέψει τις διαστάσεις σημαντικών αρχιτεκτονικών τμημάτων πολλών άλλων μακεδονικών τάφων.
Επομένως, θα μπορούσε κανείς να υποθέσει ότι ένα πρωτότυπο σχεδιαστικό πρότυπο αποτέλεσε τη βάση του σχεδιασμού των μακεδονικών τάφων και εκτελέστηκε με αξιοσημείωτη συνέπεια στην περίπτωση του μνημείου Καστά. Οι γεωμετρικές αρχές του σχεδιασμού θα ήταν ακατανόητες χωρίς τη βοήθεια των περίπλοκων λεπτομερειών και των ευδιάκριτων και σαφών σχεδιαστικών γραμμών του Μνημείου Καστά.
Η αποδοχή της χρήσης ενός πολύπλοκου σχεδίου, και μάλιστα με μια τόσο εμφανή προσπάθεια των αρχαίων κατασκευαστών να τηρήσουν αυστηρά το σχέδιο ακόμη και στις διακοσμητικές του λεπτομέρειες, ανοίγει νέους δρόμους στην κατανόηση των κινήτρων που τους οδήγησαν να δεσμευτούν σε ένα συγκεκριμένο γεωμετρικό σχέδιο.
Επιπλέον, οι χαρακτηριστικές αναλογίες μεταξύ των γεωμετρικών στοιχείων του προτεινόμενου σχεδίου ρίχνουν φως στην αλληλεπίδραση της γεωμετρίας, της αρχιτεκτονικής και της φιλοσοφίας στις αρχαίες οικοδομικές πρακτικές. Στο μέλλον, η συνδυασμένη μελέτη των παραπάνω παραμέτρων θα μπορούσε ενδεχομένως να συμβάλει στην κατανόηση της χρήσης του μνημείου Καστά, το οποίο μπορεί να εξυπηρετούσε και θρησκευτικό σκοπό επιπλέον ή συμπληρωματικά προς τον ταφικό του σκοπό.
Η παρούσα μελέτη υποδηλώνει ότι ο εννοιολογικός σχεδιασμός του μνημείου Καστά είναι κοινός με τις αρχές σχεδιασμού που διέπουν την αρχιτεκτονική των εξεταζόμενων παραδειγμάτων των μακεδονικών τάφων. Η πρόταση αυτή συμβάλλει στην επανεκτίμηση του ρόλου του προκαταρκτικού σχεδιασμού στην αρχιτεκτονική των μακεδονικών τάφων. Επιπλέον, περαιτέρω μελέτες σχετικά με τις γεωμετρικές αναλογίες του προτεινόμενου μοντέλου θα μπορούσαν να συμβάλουν στην κατανόηση των δεσμών μεταξύ φιλοσοφίας και αρχιτεκτονικής. Ειδικότερα, το σχήμα του προτεινόμενου σχεδίου συνδέεται με φιλοσοφικά δόγματα και απαιτεί περαιτέρω εξέταση (π.χ. τα δόγματα του Πλάτωνα σχετικά με τη γεωμετρική δομή του Κόσμου). Εάν ναι, τι θα παρακινούσε τον αρχιτέκτονα να ενσωματώσει ένα τέτοιο σχήμα στον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό του Μνημείου στον Καστά με μια σχεδόν θρησκευτική προσήλωση στην μαθηματική ακρίβεια του Μνημείου;
Η προσήλωση αυτή στη σχεδιαστική και κατασκευαστική ακρίβεια υποδηλώνει την ιδιαιτερότητα του μνημείου ως προς τον εμφανή σκοπό του και τη λειτουργία του, αλλά και ως προς την αφανή σημασία που υποδηλώνεται με την άδηλη γεωμετρία.
Ο σκοπός του δεν θα ήταν άλλος από το να υποδηλώσει την ιδιότητα του Νεκρού ως διαμεσολαβητή μεταξύ του κόσμου των Ζώντων των Νεκρών και των Ζωντανών. Το Μνημείο αποτέλεσε ένα ενδιάμεσο μεταξύ των δύο κόσμων. Αυτός είναι ακριβώς και ο ρόλος της αφανούς γεωμετρίας στον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό. Η αφανής γεωμετρία είναι καταδικασμένη να βρίσκεται στο μεταίχμιο μεταξύ αυτού που φαίνεται και αυτού που βρίσκεται στο φάσμα του αοράτου.
Ο Καστάς έδινε στον αρχαίο κόσμο τη μοναδική ευκαιρία αντιληφθεί το άφαντο. Σήμερα μας προσφέρει τη μοναδική ευκαιρία να ρίξουμε μια ματιά στο αφανές.
Δημήτρης Σαββίδης, Συγγραφέας - Ερευνητής
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου