Χιλιάδες οστά από θυσίες ίππων, ιπποειδών, ταύρων, αγελάδων, χοίρων, σκύλου, βρέθηκαν στην Ταρτησσό! Και αρχαία αγγεία και γλυπτά από Ελλάδα…

 

Του Γιώργου Λεκάκη

Ερευνητές με επί κεφαλής την P. Ib. Eres (του Ινστιτούτου Συντήρησης, Αποκατάστασης και Έρευνας της Βαλένθια) ανέλυσαν 6.770 αρχαία οστά, που ανακαλύφθηκαν σε τύμβο στην αυλή του Casas del Turuñuelo (*), στο Guareña της Badajoz της δυτικής Ισπανίας, μιας μεγάλης κατασκευής του «ταρτησσίου πολιτισμού» (/Tartessian Culture, δηλ. αυτού που είχε ως κέντρο του την Ταρτησσό. 

Ο τύμβος ήταν διαμέτρου 90 μ. και ύψους 6 μ.

Ο τύμβος ήταν ήδη γνωστός από την δεκαετία του 1980. Οι πρώτες εργασίες ανασκαφής ξεκίνησαν το 2015. 

Παραπέμπει σε θρακική πρακτική...

Η μελέτη χρονολόγησε τα λείψανα στα τέλη του 5ου αιώνα π.Χ. και καθόρισε ότι τα οστά προέρχονταν από τουλάχιστον 52 ζώα, συμπεριλαμβανομένων περισσότερων από 40 αλόγων ή άλλων ιπποειδών (γαϊδουριών, ζεβρών, και πολλών άλλων ειδών, που είναι γνωστά μόνο από απολιθώματα!), έξι ταύρων, μιας αγελάδας, τεσσάρων χοίρων και ενός σκύλου. H τελετή oμοιάζει με εκατόμβη!

Τα περισσότερα άλογα ήταν αρσενικά, ενώ τα περισσότερα γουρούνια ήταν θηλυκά. Μια γουρουνίτσα ήταν έγκυος.

Τα περισσότερα υπολείμματα αλόγων ήταν ενήλικα αρσενικά ηλικίας έως 10 ετών.

Ο σκύλος ήταν 3 - 4 ετών.

Στα πρώτα στρώματα της τοποθεσίας, οι ερευνητές παρατήρησαν ότι τα υπολείμματα ζώων ήταν σε μεγάλο βαθμό άθικτα. Αυτό υποδεικνύει ότι δεν είχαν καταναλωθεί.

Η φωτιά μπορεί επίσης να ήταν μέρος της τελετουργικής θυσίας, αφού σε αυτά τα στρώματα ανακτήθηκε κάρβουνο και απανθρακωμένη οργανική ύλη.

Η «σκηνογραφική» εναπόθεση ορισμένων ιπποειδών ανά ζευγάρια, καθώς και στοιχεία για το κάψιμο προσφορών φυτών, υποδηλώνουν μια σκόπιμη τελετουργική θυσία.

Λιγότερα υπολείμματα ζώων βρέθηκαν στα πιο πρόσφατα στρώματα της τοποθεσίας. Αυτά είχαν σφαγιαστεί, πιθανώς για ανθρώπινη κατανάλωση. Σε αυτό το στρώμα βρέθηκαν και εμπορεύματα, που εισάγονταν από την ανατολική Μεσόγειο, όπως αγγεία για αλοιφές, δοχεία και ένα ελληνικό μαρμάρινο γλυπτό, από αθηναϊκό(**) πεντελικό μάρμαρο, και μακεδονικά κύπελλα! 

Ολόκληρη η αρχαία δομή του Casas del Turuñuelo τελικώς κατεστράφη σκόπιμα τελετουργικά από φωτιά.

Αρχαιολογικοί χώροι Εποχής του Σιδήρου στην Μεσόγειο, που περιέχουν στοιχεία για θυσίες ζώων είναι σπάνιοι – παρ’ όλο που αναφέρονται σε ορισμένες γραπτές πηγές.

Από το 2021, εντοπίσθηκαν άλλες 12 παρόμοιες κατασκευές στην περιοχή, από τις οποίες μόνον δύο [το Cancho Roano (Zalamea de la Serena) και το La Mata es Campanario] έχουν ανασκαφεί. Η τοποθεσία ανακηρύχθηκε bien de interés Culture τον Μάιο του 2022.

ΠΗΓΗ: Mª Pilar Iborra Eres «Mass animal sacrifice at casas del Turuñuelo (Guareña, Spain): A unique Tartessian (Iron Age) site in the southwest of the Iberian Peninsula»,  https://doi.org/10.1371/journal.pone.0293654, plos one, 22.11.2023. Και «Iron Age site in Europe unearths rituals of animal sacrifice», Cosmos Magazine, 23.11.2023. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 24.11.2023.

(*) Turuñuelo, Turuñuelo de Guareña, στον 38ο παράλληλο [38°56′57″N 6°03′53″W] κοντά στο Yelbes, περίπου 3 χλμ. από την ταρτησσιανή νεκρόπολη του Μεντεγίν.

Abstract

Zooarchaeological analyses of the skeletal remains of 52 animals unearthed in the courtyard of an Iron Age Tartessian building known as Casas del Turuñuelo (Badajoz, Spain) shed light on a massive sacrifice forming part of a series of rituals linked to the site’s last period of activity and final abandonment. The rites took place towards the end of the 5th century BCE when both the building (intentionally destroyed) and the sacrificed animals were intentionally buried under a tumulus 90 m in diameter and 6 m high. The main objective of the zooarchaeological and microstratigraphic analyses was to determine the phasing of the sacrificial depositions. Evidence gathered from taphonomic assessments and a series of radiocarbon datings indicate that the sacrifices fall into three consecutive phases spanning several years. The findings of the zooarchaeological analyses clearly point to a selection of equid and cattle males. Adult equids predominate (MNI = 41) followed by adult and sub-adult cattle (MNI = 6). Pigs, in turn, are only represented by a few adults and sub-adult females (MNI = 4). Among the animals is a single dog of undetermined sex between 3 and 4 years of age. The fact that the animals are mostly adults discards the likelihood that they died from natural causes or an epidemic. In addition, the scenographic deposition of certain equids in pairs, as well as evidence of the burning of plant offerings, suggest an intentional ritualistic sacrifice. Nine of the initial depositions of Phase 1 in the SE quadrant were scattered and certain of their bones bear marks characteristic of both prolonged open air exposure and scavengers. Another 31 animals from Phases 1 and 2 are represented by almost complete, articulated skeletons, indicating they were promptly covered. Phase 3, by contrast, reveals both almost complete and partial animals bearing clear signs of processing for human consumption. This study thus sheds light on both the sequence of the animal sacrifices and the protocols linked to rites accompanied by the celebration of banquets. Certain features associated with the sealing of this building under a tumulus offer evidence of the decline of the Tartessian Culture. This study thus advances notions serving to contextualize ritual animal sacrifices in the framework of practice observed at other Iron Age sites in the Iberian Peninsula and elsewhere throughout Europe.

arxeion-politismou.gr