Γνωρίζατε ότι η Κλεοπάτρα ήταν Ελληνίδα βασίλισσα με καταγωγή από την Μακεδονία;

 

Η Κλεοπάτρα Ζ΄ (Ιανουάριος 69 π.Χ. – 12 Αυγούστου 30 π.Χ.), γνωστή στην Ιστορία απλώς ως Κλεοπάτρα, ήταν αρχαία Ελληνίδα βασίλισσα και η τελευταία ενεργή βασίλισσα της πτολεμαϊκής Αιγύπτου. Μετά τη βασιλεία της, η Αίγυπτος έγινε επαρχία της νεοϊδρυθείσας τότε Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.

Η Κλεοπάτρα ήταν μέλος της δυναστείας των Πτολεμαίων, μιας ελληνικής οικογένειας μακεδονικής καταγωγής που κυβέρνησε την Αίγυπτο μετά τον θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου κατά την Ελληνιστική περίοδο.

Η βασιλεία της Κλεοπάτρας Ζ΄ σηματοδοτεί το τέλος της ελληνιστικής και την αρχή της ρωμαϊκής περιόδου στην ανατολική Μεσόγειο.

Παρόλο που ήταν ικανή και δαιμόνια μονάρχης, έμεινε διάσημη κυρίως γιατί κατόρθωσε να γοητεύσει δύο από τους ισχυρότερους άνδρες της εποχής της, τον Ιούλιο Καίσαρα και τον Μάρκο Αντώνιο, αλλά και για την ομορφιά και το τραγικό της τέλος. Χάρη στη φιλοδοξία και την προσωπική της γοητεία, επηρέασε καθοριστικά τη ρωμαϊκή πολιτική σε μια αποφασιστική περίοδο και κατέληξε να αντιπροσωπεύει, όσο καμιά άλλη γυναίκα στην αρχαιότητα, το πρότυπο της μοιραίας γυναίκας.

Ο γιος της Πτολεμαίος ΙΕ΄ Καισαρίων βασίλεψε μόνο κατ’ όνομα, προτού εκτελεστεί.

Η καταγωγή της Κλεοπάτρας

Η Κλεοπάτρα ήταν κόρη του βασιλιά της Αιγύπτου Πτολεμαίου ΙΒ΄ Αυλητή και της Κλεοπάτρας Ε΄ Τρύφαινας. Λίγα γνωρίζουμε για την παιδική της ηλικία, μα θα πρέπει να υπήρξε μάρτυρας της αυξανόμενης δυσαρέσκειας του απλού λαού προς τον βασιλικό οίκο των Πτολεμαίων, που κορυφώθηκε κατά τη βασιλεία του πατέρα της. Η αναρχία αυτή προέκυψε για πολλούς λόγους, ανάμεσα στους οποίους ήταν ο φυσικός και ηθικός εκφυλισμός των κυβερνώντων, ο συγκεντρωτισμός της εξουσίας και η διαφθορά.

Όταν η Κλεοπάτρα ανέβηκε στον θρόνο, το βασίλειό της ήδη έμοιαζε να έχει φτάσει στη δύση του: σημαντικές επαρχίες του, η Κοίλη Συρία, η Κυρήνη, η Κύπρος, ήδη είχαν χαθεί. Επίσης, η δημοτικότητα του βασιλικού οίκου ποτέ δεν ήταν χαμηλότερη, καθώς πλέον οι Ρωμαίοι επενέβαιναν απρόσκοπτα στα εσωτερικά του κράτους, το οποίο είχε μεταλλαχθεί σε ανεπίσημη ρωμαϊκή επαρχία.

Όλα έδειχναν πως οι Πτολεμαίοι θα έσβηναν άδοξα, όπως οι Σελευκίδες λίγα χρόνια νωρίτερα. Ωστόσο, η δυναστεία έμελλε λίγο πριν το τέλος να γνωρίσει μια τελευταία αναλαμπή δόξας, αγγίζοντας το όνειρο της κατάκτησης μιας αυτοκρατορίας μεγαλύτερης εδαφικά και από το κράτος των πρώτων Πτολεμαίων. Η τελευταία ηγεμόνας δεν χρησιμοποίησε όπως οι πρόγονοι της τη δύναμη των όπλων, αλλά μια νέα: αυτή της προσωπικής γοητείας.

Οι πηγές αναφέρουν πως τη χαρακτήριζε μια ασυνήθιστη για τους Έλληνες της εποχής ικανότητα να μαθαίνει ξένες γλώσσες, όχι μόνο τα αιγυπτιακά, τη μητρική γλώσσα των υπηκόων της, αλλά και τα Αραμαϊκά, τα Εβραϊκά, τα Αραβικά, τα Περσικά και τα Αιθιοπικά.

Ο Πλούταρχος αναφέρει πως δεν ήταν εξαιρετικά όμορφη, όπως γενικά πιστεύεται στις μέρες μας, ωστόσο ήταν ικανότατη στην τέχνη της συζήτησης, στο να γίνεται ευχάριστη και να ψυχαγωγεί, στο να δείχνει ζωντάνια και ευφυΐα, κάτι που αιχμαλώτιζε τους συνομιλητές της.

Ο μυστήριος θάνατος της Κλεοπάτρας

Ο θάνατος της Κλεοπάτρας Ζ΄ θα αιχμαλωτίζει πάντα τη φαντασία των ανθρώπων, καθώς απομυθοποιήθηκε στις ταινίες και στα λογοτεχνικά κείμενα. Στην πράξη καλύπτεται από μυστήριο. Το σίγουρο είναι πως κάποια ημέρα βρέθηκε νεκρή, ντυμένη με τα βασιλικά της ενδύματα.

Η ιστορία που κυκλοφόρησε στη Ρώμη τις επόμενες εβδομάδες ήταν ότι κατάφερε να της σταλούν μυστικά μία ή δύο ασπίδες (είδος οχιάς), στις οποίες επέτρεψε να τη δαγκώσουν. Η Ειράς επίσης βρέθηκε νεκρή στα πόδια της κυρίας της, ενώ η Χάρμιον στα πρόθυρα του θανάτου. Φίδι δεν βρέθηκε στο δωμάτιο, αλλά την αιτία του θανάτου της φανέρωναν τα μικρά σημάδια από δάγκωμα που βρέθηκαν στο σώμα της.

Ο Τάφος της Κλεοπάτρας

Στην Αίγυπτο το έτος 2009 ο διάσημος Αιγύπτιος αρχαιολόγος Ζάχι Χαουάς δημοσίευσε ότι ανακάλυψε τον κοινό τάφο της Κλεοπάτρας Ζ΄ και του Μάρκου Αντωνίου. Με μια ομάδα 12 αρχαιολόγων και 70 εκσκαφέων, ο 60χρονος Zahi Hawass, διευθυντής Αρχαιοτήτων της Αιγύπτου και των Πυραμίδων της Γκίζας, ανασκαφέας της όασης της Μπαχαρίγια και ένας από τους κορυφαίους Αιγυπτιολόγους του κόσμου, ξεκίνησε την αναζήτηση για τον τάφο της Μεγάλης Βασίλισσας.

Ο τολμηρός αρχαιολόγος, μετά από μια εκπληκτική πρόοδο, σημείωσε: «Ελπίζω ότι μαζί με την Κλεοπάτρα θα ανακαλύψω και τον αγαπημένο της Ρωμαίο πολιτικό και στρατιωτικό Μάρκο Αντώνιο, ο οποίος μοιράζεται τον τελευταίο τόπο ανάπαυσής του με τη βασίλισσα κάτω από την ακρόπολη της Ίσιδος, την Ταπόσιρις Μάγκνα, 28 μίλια δυτικά της Αλεξάνδρειας».

Ο Zahi Hawass ανακάλυψε μία σήραγγα μήκους 123 μέτρων κάτω από τον ναό, η οποία πιθανότατα οδηγεί στην τελευταία κατοικία της όμορφης βασίλισσας. «Βρήκαμε τούνελ με αγάλματα της Κλεοπάτρας Ζ΄ και αρκετά νομίσματα με το πρόσωπό της, αντικείμενα που δεν περιμένεις να βρεις σε έναν κοινό ναό». Η ομάδα του Ζ. Hawass ανακάλυψε επίσης μια προτομή του Μάρκου Αντώνιου.

«Πιστεύουμε ότι τόσο η Κλεοπάτρα Ζ΄ όσο και ο Μάρκος Αντώνιος είναι θαμμένοι σε αυτό το σημείο» σχολίασε ο Zahi Hawass.