Βρέθηκε ανθρώπινος σκελετός 35.000 χρόνων, αλλά το σπήλαιο κατεστράφη από… δυναμίτη λατομείων!

 

Του Γιώργου Λεκάκη

Το Σπήλαιο της Αντηλίας του Λιβάνου, ήταν ένα μεγάλο σπήλαιο που βρισκόταν στον 33ο παράλληλο [33.9°N 35.616667°E] 2,5 χλμ. ανατολικά της πόλεως Αντηλία, 10 χλμ. βορειοανατολικά της Βηρυτού, κοντά στο ρέμα του Ksar Akil.

Η Αντηλία / Antelias ελέγχει μια παράκτια εύφορη πεδιάδα και μια λοφώδη περιοχή πιο ανατολικά, στους πρόποδες του όρους Λιβάνου. Και μια στενότερη πεδιάδα, στις ίχθες του ποταμού Αντηλιά, ο οποίος πηγάζει από μια κοντινή πηγή (Fawar) και εκτείνεται ανατολικά δυτικά για να χυθεί στην Μεσόγειο Θάλασσα.

Σε αυτό έχουν βρεθεί τα αρχαιότερα υπολείμματα ανθρώπου της περιοχής: Ένας άνδρας – ανατομικά Homo Sapiens - που έζησε πριν 40.000 - 35.000 χρόνια! Το κρανίο του σώματος που βρέθηκε, εστάλη στο Εθνικό Μουσείο της Βηρυτού. Τα δε λείψανα εστάλησαν στις Ηνωμένες Πολιτείες για συντήρηση και μελέτη...

Το σπήλαιο ανακαλύφθηκε από τον Heidenborg το 1833.

Μετά ο G. Zumoffen έκανε μια ανασκαφή το 1893, βρίσκοντας μια λιθοτεχνία Aurignacian, ανάμεσα σε μεγάλες ποσότητες οστών και πυριτόλιθων.

Είτα ο H. Fleisch επανεξέτασε το υλικό από την ανασκαφή του Zumoffen και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι δεν ήταν αποκλειστικά Aurignacian, αλλά έδειξε στοιχεία διαδοχικών λιθοτεχνιών, που υπήρχαν τόσο αργότερα, όσο και στην Νεολιθική.

Ο R. Desribes που ανέσκαψε επίσης την τοποθεσία, βρήκε πολλά οστέινα εργαλεία, συμπεριλαμβανομένων δύο καμακιών - ευρίσκονται τώρα στο Μουσείο Λιβανέζικης Προϊστορίας.

Ο Aug. Bergy έκανε επίσης μια μικρή ανασκαφή εδώ.

Μμια άλλη έγινε πιθανώς το 1948 από τον J. Ewing, ο οποίος περιέγραψε την λιθοτεχνία ως «μεταβατική, από την Άνω Παλαιολιθική στην Μεσολιθική».

Ο D. Alb. Hooijer μελέτησε την πανίδα από το σπήλαιο και βρήκε ότι η γαζέλα και η κατσίκα ήταν τα κυρίαρχα ζώα. Τα νεολιθικά ευρήματα περιελάμβαναν μια μακριά, οδοντωτή, στιλπνή λεπίδα.

Ευρέθησαν επίσης οστά ενός ανθρώπινου εμβρύου στην σπηλιά από την Delore το 1901 - βλ. Vallois, 1957 - πιθανώς νεολιθικής εποχής.

Η L. Copeland και ο P. J. Wescombe ανακάλυψαν κάποιες σπηλαιοαποθέσεις από τις οποίες ήλπιζαν να εξάγουν υλικό για χρονολόγηση με ραδιενεργό άνθρακα.

Αλλά, παρ’ όλα αυτά, το σπήλαιο Αντηλίας… κατεστράφη από… δυναμίτη την άνοιξη του 1964, λόγω των… λατομείων στην περιοχή!

Συλλογές ευρημάτων από το σπήλαιο υπάρχουν στο Musée de l'Homme, στο Παρίσι, στο Μουσείο Λιβανέζικης Προϊστορίας και στο Αρχαιολογικό Μουσείο του Αμερικανικού Πανεπιστημίου της Βηρυτού.

Η πλειοψηφία των κατοίκων της πόλεως είναι χριστιανοί (μαρωνίτες, ελληνοκαθολικοί, ελληνορθόδοξοι και Αρμένιοι). Εδώ υπεγράφη μια ιστορική συνθήκη (Ammiyat Antelias‎) το 1840, μεταξύ των διαφόρων θρησκευτικών κοινοτήτων στον Λίβανο, για να σχηματίσουν έναν συνασπισμό κατά της οθωμανικής Κατοχής. Φημισμένο το μοναστήρι του Αγίου Ηλία (του 1895). Εδώ και η κατοικία του Αρμενίου Αποστολικού Καθολικού της Κιλικίας, ο οποίος ζούσε στο Σις (σημερινή Κοζάν Τουρκίας), πριν από την γενοκτονία των Αρμενίων  από τους Τούρκους. Καθεδρικός Ναός του Αγίου Γρηγορίου του Φωτιστή (του 1940).

ΠΗΓΗ: Bergman C. A., κ.ά. «Fifty years after: Egbert, an early Upper Palaeolithic juvenile from Ksar Akil, Lebanon», Paléorient, 1989,  15-2, σελ. 99-111. Γ. Λεκάκης "Σύγχρονης Ελλάδος περιήγησις". ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 3.3.2017.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:

        - Copeland L. «The early Upper Palaeolithic material from levels VII-V, Antelias Cave, Lebanon Berytus», 19, 99-143, 45, 1970.

            - Copeland L., κ.ά. «The later Upper Palaeolithic material from Antelias Cave, Lebanon, Levels IV-I, Berytus», 20, 57-138, 82, 1971.

            - Copeland L. «Natufian Sites in Lebanon» στο Bar-Yosef - Valla (επιμ.) 1991, The Natufian Culture in the Levant, 27-42, 16, 1991.

            - Copeland L., κ.ά. «Inventory of Stone-Age sites in Lebanon», Imprimerie Catholique, 1965.

        - Desribes R. «Harpons trouvés dans la brèche paléolithique d'Antélias», L'Anthropologie, 25, 213, 1914.

        - Ewing J. «List of Fossil Men in Lebanon. Catalogue des Hommes Fossiles», Publication of the International Geological Congress, Algiers, 1953.

        - Hooijer D. A. «The Fossil Vertebrates of Ksar Akil, a Paleolithic Rock-Shelter in the Lebanon», Zoloögische Verhandelgingen, 49, 1, 1961.

        - Vallois H. «Le Sqelette de foetus humain fossile d'Antelias», Quaternaria, vol. 4, 1957.

        - Zumoffen G. «L'Homme prehistorique de la grotte d'Antelias au Liban, Syrie», Nature, Παρίσι, 21: 341-342. L'Universite Saint Joseph, Βηρυτός, 1893.

arxeion-politismou.gr