Οι ομηρικές προτάσεις είναι τα νοήματα και οι έννοιες της ομηρικής σκέψης και του ομηρικού στοχασμού που έγιναν κτήμα και θεμέλιο της ελληνικής γλώσσας.
Η ομηρική γλώσσα συμβαδίζει και συνυπάρχει με την ομηρική σκέψη. Υπάρχει αμφιμονοσήμαντος αντιστοιχία ανάμεσα στην ομηρική γλώσσα και στην ομηρική σκέψη. Δεν θα κρατούσαν διαφορετικά αυτά τα κείμενα 2900 περίπου χρόνια, και μάλιστα στην κορυφή της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Η ομηρική γλώσσα μπορεί και δίνει τη δυνατότητα στη δημιουργική σκέψη του Ομήρου να εκφραστεί με ποιότητα, λιτότητα, μέτρο, ακρίβεια.
Να θυμηθούμε τι μας λέει ο Όμηρος, με το στόμα του Έκτορα, στο Μ`, 243, της Ιλιάδος : Είς οιωνός άριστος, αμύνεσθαι περί πάτρης. .Έξι λέξεις οδηγούν στην διατύπωση μιας μοναδικής πρότασης της ομηρικής γλώσσας που μας φέρει σ` έναν κορυφαίο στοχασμό και ακολούθως στον ομηρικό κόσμο.
Ο Αριστοτέλης διαπιστώνει: Έστι δ’ αρχή της λέξεως το ελληνίζειν. Αρχή και ρίζα της επικοινωνίας είναι η ελληνική γλώσσα.
Τι έκανε τον Κικέρωνα να πει: Ει θεοί διαλέγονται, την των Ελλήνων γλώττη χρώνται. Η απάντηση είναι εύκολη: Οι θεοί όταν μιλούν χρησιμοποιούν την ομηρική γλώσσα. Είναι ακριβής και άρα θεϊκή.
Οι ομηρικές λέξεις είναι φρέσκες, δροσερές, μυρωδάτες, υπέροχες που όλο κάτι κρύβουν και όλο κάτι μας θυμίζουν. Αλλά οι ομηρικές λέξεις δεν υφίστανται για τις ίδιες τις λέξεις και το κάλλος τους. Οι ομηρικές λέξεις υπάρχουν για να δηλώσουν και να φωτίσουν, να αναδείξουν, νοήματα και έννοιες. Να θυμηθούμε την έννοια της φιλοξενίας, το νόημα μιας θυσίας, την αξία της παλληκαριάς, του αθλητισμού, την αξία του Λόγου, την αξία της συζήτησης και της συνέλευσης, της Αγοράς, της υπόσχεσης, του καθήκοντος. Όλα αυτά εκφράζονται με λέξεις με μια γλώσσα που ανέβασε στην κορυφή τα ομηρικά κείμενα.
Ο Όμηρος έχει προικιστεί με μοναδικό ταλέντο να αντιλαμβάνεται τον κόσμο: Τον σύμπαντα κόσμο. Το Όλον του κόσμου. Το φανερό και τον αθέατο κόσμο. Τον Ολύμπιο κόσμο των θεών με τα προτερήματα και τις αδυναμίες τους. Τον κόσμο των θνητών ανθρώπων με τις χάρες τους και τα ελαττώματα τους, τη σοφία τους, τη σκέψη τους και τις ιδέες τους, τον κόσμο των φυτών, των ζώων. Τον ουράνιο κόσμο, τον υγρό κόσμο. Τον κάτω κόσμο των νεκρών. Όλους τους κόσμους τους αντιλαμβάνεται ο Όμηρος, τους καταλαβαίνει, τους σκέφτεται και τους εκφράζει με την ομηρική γλώσσα.
Μελετώντας τα ομηρικά έπη περνάμε από τον ομηρικό σύμπαντα κόσμο του Όλου, στον στοχασμό και στις ιδέες. Και αυτά χάρη στην ομηρική γλώσσα που είναι το άρμα που μας πάει στη νόηση και στην ολική αντίληψη του κόσμου.
Η αμφιμονοσήμαντη σχέση, που συνθέτει ένα λογισμικό ( software) είναι η εξής:
Ομηρικές λέξεις<-> Ομηρική γλώσσα<-> Ομηρικές έννοιες και στοχασμοί<-> Ομηρικός Κόσμος. Το σύμβολο <-> σημαίνει: έπεται και αντιστρόφως. Το λογισμικό της ομηρικής στοχαστικής σκέψης και νόησης έχει απόλυτη αντιστοιχία με το λογισμικό της ομηρικής γλώσσας και αντιστρόφως. Ο φιλόσοφος Βίτγκενστάιν το είπε με απόλυτη σαφήνεια: «Ο κόσμος μου είναι η γλώσσα μου» ή « Τα όρια του κόσμου μου είναι τα όρια της γλώσσας μου». Χωρίς τη γλώσσα είναι αδύνατον να περιγράψω τον Όλον Κόσμο που έχω στο νου μου, που έχω κατανοήσει και έχω στοχαστεί και προβληματιστεί γι αυτόν.
Η καλή χρήση και νόηση της ομηρικής γλώσσας δεν προκύπτει από τη μάθηση των λέξεων αλλά από τη δυνατότητα να κατανοήσουμε όσο γίνεται καλύτερα την ομηρική σκέψη, τις έννοιες και τον ομηρικό στοχασμό. Η ομηρική γλώσσα έχει μια πρωταρχική, αρχετυπική, υψηλή ποιότητα. Πρόκειται για χρυσοφόρο κοίτασμα. Είναι ένα άμεσα εκμεταλλεύσιμο στρώμα χρυσού και πολύτιμων λίθων μέσα στο DNA της παγκόσμιας σκέψης.
Αυτή η αξεπέραστη ποιότητα είναι, την ίδια στιγμή, και ποιότητα στην ομηρική σκέψη αλλά και στη δική μας στοχαστική προσέγγιση των ομηρικών επών. Βιώνουμε έτσι με ποιότητα τον ομηρικό κόσμο αλλά και τον σύγχρονο κόσμο.
Λέει ο Όμηρος, μέσω του Αχιλλέα στην Ιλιάδα, ραψωδία Ι`, στίχος 413:
Ώλετο μεν μοι νόστος, ατάρ κλέος άφθιτον έστα.
Δεν υπάρχει για μένα επιστροφή, αλλά άφθαρτη θα είναι η δόξα.
-Η ομηρική γλώσσα τεκμηρίωσε και ανέδειξε τη μυθολογία.
-Η ομηρική γλώσσα ετοίμασε το έδαφος για την ποίηση, μετά τον Όμηρο. Ετοίμασε το έδαφος για το θέατρο, για τη φιλοσοφία, για την πολιτική σκέψη και τη Δημοκρατία, για την επιστημονική έρευνα, για τον αθλητισμό..
Τα θεμέλια της ομηρικής γλώσσας είναι τα πρόσωπα και τα πράγματα που δηλώνονται με τα ουσιαστικά, οι πράξεις και οι ενέργειες που δηλώνονται και εκφράζονται με τα ρήματα, οι χαρακτηρισμοί που δηλώνονται με επίθετα και οι λεπτομέρειες και εξειδικεύσεις που γίνονται εμφανή με τα άρθρα.
Ιλιάς, ραψωδία Α`, στ. 1-4.
Μῆνιν(1) ἄειδε, θεά(2), Πηληιάδεω Ἀχιλῆος
οὐλομένην, ἣ μυρί’ Ἀχαιοῖς ἄλγε’ ἔθηκε,
πολλὰς δ’ ἰφθίμους ψυχὰς Ἄϊδι προΐαψεν
ἡρώων,
Απόδοση
Ψάλλε θεά την τρομερή μάνητα τ` Αχιλλέα,
που έδωσε στους Έλληνες άπειρες στενοχώριες
κι οδήγησε αδάμαστες πολλές ψυχές στον Άδη
ηρώων..
(1) Μάνητα στην Κρήτη λέγεται και σήμερα, ο θυμός, η οργή, το μένος.
(2) Θεά εδώ είναι η Μούσα της ποίησης.
1*. Αρχιτέκτων. Ιστορικός Αρχιτεκτονικής. Ιστορικός Τέχνης.
2*. Στην αγαπημένη, αξέχαστη θεία Βίνα 4/4/1930 – 26/2/2024.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου