Το μεγαλύτερο γνωστό σφραγιστικό δακτυλίδι στον μυκηναϊκό κόσμο βρέθηκε στην Τίρυνθα και εικονίζει πομπή λεοντοκέφαλων δαιμόνων προς θεά

 

Του Γιώργου Λεκάκη

Παρακάτω βλέπετε ένα χρυσό σφραγιστικό δακτυλίδι, που βρέθηκε στην - μυθική, όσο και αινιγματική ακόμη - Τίρυνθα Αργολίδος. Έργο τέχνης του 15ου αι. π.Χ. της Ύστερης Εποχής του Χαλκού.

Πρόκειται για το μεγαλύτερο γνωστό – έως σήμερα - σφραγιστικό δακτυλίδι στον μυκηναϊκό κόσμο. Οι διαστάσεις του είναι διάμετρος: 0,035 μ. - 0,057 μ. (3,5 – 5,7 εκατ. η σφενδόνη), και το βάρος του 82,95 γραμμ.

Απεικονίζεται πομπή λεοντοκέφαλων δαιμόνων, τελετουργικά ενδεδυμένων (σαν να φορούν... σμόκιν ή φράκο!), που κρατούν σπονδικές πρόχους και προχωρούν προς καθιστή σε θρόνο γυναικεία θεότητα. Η [Μεγάλη Μητέρα] θεά φορά μακρύ χιτώνα και υψώνει τελετουργικό κύπελλο πόσης, σαν σε πρόποση καλωσορίσματος / υποδοχής. Ανάμεσά τους, φυτά (στάχυα, σιτάρια;). Πίσω από τον θρόνο διακρίνεται αετός, σύμβολο εξουσίας, ενώ στον έναστρο ουρανό εικονίζονται ο «τροχός» του Ηλίου και η Ημισέληνος – κάτι που έχει αστρολογικό συμβολισμό και αστρονομικό χρονικό προσδιορισμό - και ίσως η ουρά τεσσάρων κομητών!

Στην τρίτη σειρά, κάτω, εικονίζονται σπασμένοι σε ημικύκλια ναυτίλοι, διαχωριζόμενοι από τρεις κάθετες παράλληλες γραμμές. (Και ο ναυτίλος είναι συχνό διακοσμητικό στοιχείο στα μυκηναϊκά).

Το σφραγιστικό δακτυλίδι από τον «θησαυρό της Τίρυνθας», είναι ένα από τα αριστουργήματα της μυκηναϊκής σφραγιδογλυφίας. Διασώζει μια από τις πιο σημαντικές τελετουργικές σκηνές της κρητομυκηναϊκής ελληνικής θρησκείας. Φέρει έγγλυφη παράσταση στην σφενδόνη και ανάγλυφη διακόσμηση σε τρεις σειρές στον κρίκο. Στο αριστερό άκρο της σφενδόνης απεικονίζεται γυναικεία θεότητα, που κάθεται σε θρόνο και ακουμπά σε υποπόδιο. Φορά μακρύ ιερατικό ένδυμα, πόλο στο κεφάλι, και με το δεξί της χέρι υψώνει κωνικό κύπελλο ή ρυτό. Προς το μέρος της έρχονται, ο ένας πίσω από τον άλλο, τέσσερις λεοντοκέφαλοι δαίμονες, που κρατούν σπονδικές πρόχους. Γύρω από την γυναικεία μορφή απεικονίζονται διάφορα στοιχεία, που τονίζουν τον θρησκευτικό χαρακτήρα της παράστασης: Πίσω της ένα πουλί, πιθανότατα αετός, μπροστά της κιονίσκος με θυμιατήριο. 

Ο «Θησαυρός της Τίρυνθας» αποκαλύφθηκε βορειοανατολικά της Ακρόπολης, στα θεμέλια μυκηναϊκής οικίας το 1915.

ΠΗΓΗ: Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού / ΥΠΠΟΑ, Συλλογή Μυκηναϊκών Αρχαιοτήτων, ΕΑΜ (αρ. 6208). ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ