Του Γιώργου Λεκάκη
Οι Ολμέκοι, η πρώτη πολύπλοκη κοινωνία στην Κεντρική Αμερική. Άκμασε στην νότια ακτή του Κόλπου του Μεξικού, ήδη από το 1200 π.Χ. και έως περίπου το 400 π.Χ.
Το 2006, η προσεκτική μελέτη της πινακίδας έδειξε ότι κατασκευάσθηκε από τους Ολμέκους και περιέχει το αρχαιότερο παράδειγμα γραπτής γλώσσας που βρέθηκε ποτέ στην Αμερική, έως τώρα - πριν από τα παραδείγματα γραφής των Ζαποτέκων, και μάλιστα κατά αρκετές εκατοντάδες χρόνια. Είναι γραμμένη στις αρχές του 10ου αι. π.Χ. (περί το 900 π.Χ.), την λεγομένη Μέση Κλασσική περίοδο, «αλλά μπορεί να είναι παλαιότερη», λένε…
Έτσι η πινακίδα αυτή φέρει μια από τις αρχαιότερες γραφές που βρέθηκαν ποτέ στο δυτικό ημισφαίριο!
Ανακαλύφθηκε στην μικρή πόλη του Cascajal, σε μικρή απόσταση από το κέντρο των Ολμέκων, το San Lorenzo…
Είναι από σερπεντίνη, ένα ημίσκληρο πέτρωμα. Οι ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ της είναι 14 1/8 x 8 1/4 x 5 1/8 ίντσες, βάρους 11,8 κιλά.
Οι ερευνητές αναζήτησαν μοτίβα στα ιερογλυφικά για να προσδιορίσουν εάν η πινακίδα περιείχε κάτι περισσότερο από όμορφες εικόνες. «Είναι γραφή, και όχι απλώς εικονογραφία ή μια ακολουθία συμβόλων», λέει ο Stephen Houston, αρχαιολόγος (Πανεπιστήμιο Brown). Η πινακίδα έχει όλα τα χαρακτηριστικά της γραπτής γλώσσας, λέει, συμπεριλαμβανομένων του συντακτικού, της σειράς λέξεων και της επανάληψης.
Από τα 28 γλυφικά , πολλά επαναλαμβάνονται. Αν και αρκετά από τα σύμβολα είναι γνωστά από άλλα τεχνουργήματα των Ολμέκων, οι ερευνητές είναι δύσπιστοι σχετικά με την αποκρυπτογράφηση του κειμένου και δεν γνωρίζουν πώς σχετίζεται με τις γλώσσες των Mixe-Zoquean, που ίσως μιλούσαν οι Ολμέκοι.
Αλλά άλλα χαρακτηριστικά της πινακίδας μπορούν να πουν στους αρχαιολόγους κάτι για το πώς χρησιμοποιήθηκε. Το σχετικά μικρό της μέγεθος και η αχνή γραφή υποδηλώνουν ότι επρόκειτο για ιδιωτικό έγγραφο και όχι για επιγραφή δημόσιου μνημείου. Επί πλέον, επειδή η επιφάνεια γραφής είναι ελαφρώς κοίλη, το μπλοκ μπορεί να έχει τριφτεί και ξαναγραφεί, μια πρακτική που δεν έχει ξαναγίνει σε αυτό το μέρος του κόσμου.
Η πινακίδα Cascajal τερματίζει την συζήτηση για το εάν οι Ολμέκοι είχαν γραπτή γλώσσα και προτείνει ότι ήταν σε θέση να αναπτύξουν ένα κωδικοποιημένο νομικό σύστημα, να μεταδίδουν θρησκευτικές τελετουργίες και να διεξάγουν επικοινωνία και εμπόριο σε μεγάλες αποστάσεις.
ΠΗΓΗ: «The Cascajal Block», AJA, vol. 60, αρ. 1, Ιανουάριος/Φεβρουάριος 2007. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 3.3.2007.
 |
| Διακρίνονται τα αλφαβητικά γράμματα Ι, Λ, Ο, C, J. Και άλλη ενεπίγραφη πλάκα |
Ενεπίγραφες πλάκες, πράσινης πέτρας / greenstone, ηλικίας 2.650 χρόνων, και μια σφραγίδα από κεραμικό κύλινδρο ευρέθησαν στην τοποθεσία San Andrés των Ολμέκων / Olmec στον Κόλπο του Μεξικού! Με τα πρώτα στοιχεία γραφής στην Μέση Αμερική!
Τα τεχνουργήματα, που σχετίζονται με μια γιορτή αριστοκρατών, πιθανότατα χρησιμοποιήθηκαν για προσωπικό στολισμό, σύμφωνα με την επί κεφαλής ερευνήτρια του έργου, M. Pohl (από το State University της Φλόριντα).
Η κυλινδρική σφραγίδα απεικονίζει ένα πουλί, που πιθανώς αντιπροσωπεύει μια βασιλική φιγούρα, με σύμβολα που προέρχονται από το στόμα του, που ομοιάζουν με μεταγενέστερα ιερογλυφικά των Μάγια. Ένα από τα σύμβολα θυμίζει την γλυφή ajaw(*) που είναι και όνομα ημερολογιακής ημέρας και λέξη για τον βασιλιά.
Οι ερευνητές του San Andrés πιστεύουν ότι αυτά τα σύμβολα αντιπροσωπεύουν λέξεις ή ιδέες και αντικατοπτρίζουν τα πρώτα στάδια της λογογραφικής γραφής.
«Οι Ολμέκοι», λέει η κ. Pohl, «ήταν οι πρώτοι [στην Μεσοαμερική] που είχαν μεγάλα αστικά κέντρα με μνημειακή αρχιτεκτονική και γλυπτική. Πιστεύουμε ότι αυτά τα αστικά κέντρα αποτελούν στοιχεία για μια πρώιμη κρατική κοινωνία και υποδηλώνουν ότι η γραφή συνδέθηκε στενά με την διαμόρφωση του κράτους και ήταν ένας τρόπος δημοσίας έκφρασης του βασιλιά».
Η διάκριση μεταξύ συμβόλων και γραφής στην Μεσοαμερική δεν έχει γίνει. Ενσωματώνει πολλά σύμβολα. «Οι περισσότεροι ειδικοί συμφωνούν ότι οι Ολμέκοι δημιούργησαν πολύ περίπλοκα σύμβολα, συχνά διατεταγμένα με περίπλοκο τρόπο», λέει ο επιγραφολόγος – ειδικός στην μέση Αμερική - St. Houston «και είναι λογικό ότι οι Ολμέκοι θα είχαν εμπλακεί στην προέλευση της γραφής. Αυτό το νέο με τα στοιχεία που προέρχονται από το στόμα του πουλιού είναι ένα άλλο παράδειγμα της εκλεπτυσμένης εικονογραφίας της εποχής». Λέει ότι «η αληθινή γραφή θα πρέπει να διαχωρίζεται από την εικόνα και θα πρέπει τελικώς να αντιπροσωπεύει ανεξάρτητα πρότυπα της γλώσσας. Επί πλέον, σημειώνει, τα κομμάτια greenstone είναι θραύσματα και εμφανίζονται μεμονωμένα.
Η κ. Pohl όμως επιμένει: «Είναι λογικό να βρίσκουμε ένα στάδιο γραφής, πριν από ένα συλλαβικό σύστημα».
ΠΗΓΗ: «Earliest Mesoamerican Writing?», AJA, Vol. 56, αρ. 2, Μαρτ./Απρ. 2003. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 15.3.2003.
(*) Σκεφτείτε: Ahhiyawa = Αχαιός, Ajax = Αίας...
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου