Ανάλυση των μαλλιών του Μπετόβεν αποκαλύπτει τα αίτια θανάτου του διάσημου συνθέτη

 

Ο Λούντβιχ βαν Μπετόβεν πέθανε στη Βιέννη πριν από σχεδόν 200 χρόνια, μετά από μια ζωή κατά τη διάρκεια της οποίας συνέθεσε μερικά από τα σημαντικότερα έργα της κλασικής μουσικής.

Έκτοτε, οι βιογράφοι προσπαθούν να εξηγήσουν τα αίτια του θανάτου του Γερμανού συνθέτη σε ηλικία 56 ετών, την προοδευτική απώλεια της ακοής του και τους αγώνες του με χρόνιες ασθένειες.

Μια διεθνής ομάδα ερευνητών που κατέγραψε την αλληλουχία του γονιδιώματος του Μπετόβεν χρησιμοποιώντας αυθεντικές τούφες από τα μαλλιά του μπορεί τώρα να έχει κάποιες απαντήσεις.

Η ηπατική ανεπάρκεια, ή κίρρωση, ήταν η πιθανή αιτία του θανάτου του Μπετόβεν που προκλήθηκε από διάφορους παράγοντες, συμπεριλαμβανομένης της κατανάλωσης αλκοόλ, είπαν.

“Εξετάσαμε τις πιθανές γενετικές αιτίες των τριών κύριων συμπλεγμάτων συμπτωμάτων του – της προοδευτικής απώλειας ακοής, των γαστρεντερικών συμπτωμάτων και της ηπατικής νόσου που οδήγησε τελικά στον θάνατό του λόγω ηπατικής ανεπάρκειας”, δήλωσε ο Markus Nothen του Ινστιτούτου Ανθρώπινης Γενετικής του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου της Βόννης.

Ο Μπετόβεν, είπε ο Nothen, είχε “ισχυρή γενετική προδιάθεση για ηπατική νόσο” και στα μαλλιά του ανιχνεύθηκαν αλληλουχίες του ιού της ηπατίτιδας Β.

“Πιστεύουμε ότι η νόσος προέκυψε από την αλληλεπίδραση της γενετικής προδιάθεσης, της καλά τεκμηριωμένης χρόνιας κατανάλωσης αλκοόλ και της λοίμωξης από ηπατίτιδα Β”, δήλωσε ακόμα.

Καμία εξήγηση για την κώφωση

Ο Johannes Krause του Ινστιτούτου Εξελικτικής Ανθρωπολογίας Max Planck δήλωσε ότι η ηπατίτιδα Β “ήταν πιθανώς αρκετά κοινή εκείνη την εποχή στις αρχές του 19ου αιώνα”.

“Τουλάχιστον τους τελευταίους μήνες πριν από το θάνατό του είχε μολυνθεί από τον ιό της ηπατίτιδας Β”, δήλωσε ο Krause.

Οι συγγραφείς της μελέτης, η οποία δημοσιεύθηκε στο Current Biology την Τετάρτη, δεν μπόρεσαν να προσδιορίσουν κάποια γενετικά αίτια για την προοδευτική απώλεια ακοής που τελικά άφησε τον Μπετόβεν εντελώς κουφό μέχρι το 1818.

Οι ερευνητές ανέλυσαν οκτώ τούφες μαλλιών που λέγεται ότι προέρχονται από τον Μπετόβεν και διαπίστωσαν ότι πέντε από αυτές ήταν “σχεδόν σίγουρα αυθεντικές”, δήλωσε ο Tristan Begg, διδακτορικός φοιτητής στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ και επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης.

“Επειδή ανακατασκευάσαμε το γονιδίωμα από εξαιρετικά μικρά τμήματα DNA, χαρτογραφήσαμε με βεβαιότητα μόνο τα δύο τρίτα του περίπου”, είπε.

Φωτογραφία μιας τούφας μαλλιών του Μπετόβεν που στάλθηκε στον Ignaz Moscheles από τον Anton Schindler λίγο μετά το θάνατο του Μπετόβεν, με επιγραφή επικύρωσης από τον Moscheles. Από τις συλλογές του Ira F. Brilliant Center for Beethoven Studies, San Jose State University.

Μια από τις πιο διάσημες τούφες μαλλιών, γνωστή ως “Hiller Lock”, η οποία αποτέλεσε αντικείμενο προηγούμενης έρευνας και βρέθηκε να περιέχει υψηλά επίπεδα μολύβδου, αποκαλύφθηκε ότι δεν προέρχεται καθόλου από τον Μπετόβεν αλλά από μια γυναίκα.

Ludwig Van Beethoven, 1770-1827. [Credit: Library of Congress]

“Είχε την επιθυμία να μελετηθεί μεταθανάτια”

Ο Μπετόβεν, ο οποίος γεννήθηκε στη Βόννη το 1770 και πέθανε το 1827, αντιμετώπιζε γαστρεντερικά προβλήματα σε διάφορες περιόδους της ζωής του, καθώς και ίκτερο.

“Υπήρχαν περίοδοι οξείας ασθένειας κατά τις οποίες δεν ήταν σε θέση να εργαστεί, όπως για παράδειγμα η οξεία ασθένεια που διήρκεσε ένα μήνα την άνοιξη του 1825”, δήλωσε ο Begg.

Οι ερευνητές, μελετώντας τα δεδομένα DNA του Μπετόβεν και τα αρχειακά έγγραφα, αποκάλυψαν επίσης μια ασυμφωνία στη νομική και βιολογική γενεαλογία του.

Βρήκαν ένα “γεγονός πατρότητας εκτός ζεύγους” – ένα παιδί που προέκυψε από εξωσυζυγική σχέση – στην άμεση πατρική γραμμή του Μπετόβεν, δήλωσε ο Toomas Kivisild του Ινστιτούτου Γονιδιωματικής του Πανεπιστημίου του Ταρτού.

Ο Kivisild δήλωσε ότι συνέβη κάποια στιγμή μέσα σε επτά γενιές που χωρίζουν έναν κοινό πρόγονο, τον Aert van Beethoven, στα τέλη του 16ου αιώνα και τη γέννηση του Μπετόβεν το 1770.

Ο Begg δήλωσε ότι δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι δεν καταγράφηκε.

“Δεν θα περίμενε κανείς απαραίτητα να καταγραφεί ένα γεγονός πατρότητας εκτός ζευγαριού”, είπε.

“Δεν μπορείτε να αποκλείσετε ότι ο ίδιος ο Μπετόβεν μπορεί να ήταν νόθος”, δήλωσε ο Begg. “Δεν το υποστηρίζω αυτό”, τόνισε. “Απλώς λέω ότι είναι μια πιθανότητα και πρέπει να την εξετάσετε”.

Ο Μπετόβεν είχε ζητήσει σε μια επιστολή του 1802 προς τους αδελφούς του να περιγραφούν τα προβλήματα υγείας του, ιδίως η απώλεια της ακοής του, μετά τον θάνατό του. “Είχε την επιθυμία να μελετηθεί μεταθανάτια”, δήλωσε ο Krause. “Και είναι κατά κάποιο τρόπο, βασικά, η επιθυμία του που εκπληρώνουμε σε κάποιο βαθμό με αυτό το έργο”.

Πηγή: AFP, ertnews.gr