Οι Αιγινήτες ήταν φοίνικες (με το φ πεζό)… προ των (Σημιτο)Φοινίκων: Είχαν εργαστήρια φοινίκης, από τον 16ο αιώνα π.Χ.!

 

Του Γιώργου Λεκάκη

Ένα εργαστήριο πορφύρας(*) / μωβ βαφής, που χρονολογείται στον 16ο αιώνα π.Χ. ανακαλύφθηκε στο ελληνικό νησί της Αίγινας, από την L. Berger (του Πανεπιστημίου Paris Lodron) και τους συνεργάτες της.

Οι ερευνητές αναγνώρισαν το εργαστήριο μέσω της μωβ χρωστικής, που διατηρείται σε κεραμικά, που ίσως χρησίμευαν ως δοχεία βαφής. Ευρέθησαν επίσης πέτρες λείανσης, ένας λάκκος απορριμμάτων και τα θρυμματισμένα κογχύλια των θαλασσίων σαλιγκαριών. Ήταν δηλαδη φοίνικες = κατασκευαστές και έμποροι φοινίκης!

Τα περισσότερα από αυτά τα κογχύλια προέρχονταν από το είδος του μεσογειακού σαλιγκαριού "με λωρίδες".

Οι ανασκαφές στο ανατολικό προάστιο Κολώνα, της Εποχής του Χαλκού στην Αίγινα, αποκάλυψαν το στρώμα καταστροφής δύο διαδοχικών πρωτομυκηναϊκών κτηρίων (φάση Υστεροελλαδική ΙΙΑ, 16ος αιώνας π.Χ.). Το αρχαιότερο κτήριο ερμηνεύεται ως ένας ευρέως αδιατάρακτος χώρος παραγωγής μωβ βαφής, με βάση ενδεικτικά ευρήματα, όπως όστρακα κεραμικών, που περιέχουν αναλύσιμες ποσότητες χρωστικής ουσίας, μεγάλες ποσότητες κελύφους μαλακίων και λίγες λειτουργικές εγκαταστάσεις. Η χημική ανάλυση με HPLC και ο προσδιορισμός του μαλακίου, απεκάλυψε ότι χρησιμοποιήθηκε σχεδόν αποκλειστικώς η "ταινιωτή" χρωστική-murex (Hexaplex trunculus). Η παρουσία εργαλείων σύνθλιψης και λάκκου απόρριψης απορριμμάτων παρέχουν πληροφορίες για την τεχνική διαδικασία παραγωγής βαφής. Επιπροσθέτως, σκελετικά υπολείμματα καμένων βρεφών και νεαρών χοιριδίων, κατσικιών ή αρνιών βρέθηκαν στον χώρο του εργαστηρίου φοινίκης. Τα στοιχεία μπορεί να εξηγηθούν καλύτερα από τελετουργικές δραστηριότητες, που στοχεύουν στην προώθηση του εξαιρετικά σημαντικού γεγονότος της παραγωγής πορφύρας, παρά από τις συνήθεις πρακτικές κατανάλωσης τροφίμων.

Τα ζώα πιστεύεται ότι θυσιάσθηκαν ως προσφορές, για την προστασία της παραγωγικής διαδικασίας.

Η εξέταση του εργαστηρίου στην συνέχεια αναμένεται να δώσει πρόσθετη εικόνα για τις τεχνικές που χρησιμοποιούνταν για την κατασκευή της πολύτιμης μωβ βαφής.

(*) Ο αρχαίος Έλλην ολυμπιονίκης Ταυροσθένης εξ Αιγίνης (5ος αι. π.Χ.), νικητής στο αγώνισμα της πάλης στα 84α (444 π.Χ.) Ολύμπια, όταν έγινε ολυμπιονίκης εμφανίσθηκε φάντασμά του / οπτασία του στην Αίγινα, ανακοινώνοντας το αποτέλεσμα! Κατά άλλους, έστειλε ένα περιστέρι, στο οποίο είχε τυλίξει πορφυρό(*) μαντήλι ως αναγγελία της νίκης του. - βλ. Παυσανίας, Αιλιανός, Γ. Λεκακης "Ολυμπιακοί Αγώνες", εκδ. Ερωδιός.

ΠΗΓΗ: L. Berger, κ.ά. «More than just a color: Archaeological, analytical, and procedural aspects of Late Bronze Age purple-dye production at Cape Kolonna, Aegina», https://doi.org/10.1371/journal.pone.0304340, PLOS ONE, ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 12.6.2024.