ΔΑΙΔΑΛΟΣ Ο ΕΦΕΥΡΕΤΗΣ ΤΟΥ ΙΣΤΙΟΥ ...

 

Η παρουσία και η δραστηριότητα του Δαίδαλου στην Κρήτη αποτελεί μυθολογική αντανάκλαση της τεχνολογικής προόδου και της πολιτιστικής ανάπτυξης που συνόδευε την οικονομική, εμπορική και πολιτική άνθηση του μινωικού «κράτους». Η ίδια η μορφή του Δαίδαλου, με τις ιδιότητες που του αποδίδονται -μορφή αντίστοιχη του Προμηθέα ή του Ήφαιστου- αποτελεί σαφή αναφορά στην τέχνη της αγαλματοποιίας στην πρόδρομή φάση της, την ξυλογλυπτική. Ενδιαφέρον έχει και η προέλευση του ονόματός του: προέρχεται από τα δαίδαλα, τα ξυλόγλυπτα, και υποδηλώνει έναν φημισμένο ξυλογλύπτη.

Στην αρχαία Αθήνα, οι Δαιδαλίδες -από τους οποίους προερχόταν ο Σωκράτης- ήταν οι ξυλογλύπτες και αργότερα οι μαρμαρογλύπτες και όχι οι απόγονοι του Δαίδαλου.  Έτσι, «η μετάβαση του Δαίδαλου από την Αθήνα στην Κρήτη υποδηλώνει με τρόπο ακριβώς αντίστροφο τη διάδοση της ξυλογλυπτικής από την Κρήτη στην ηπειρωτική Ελλάδα και την προσπάθεια της Αθήνας να ιδιοποιηθεί τη φήμη του μινωικού πολιτισμού… 

Τοιχογραφία από το σπίτι των Vetii στην Πομπηία, που απεικονίζει τον Δαίδαλο και την Πασιφάη στο εργαστήριο του μεγάλου τεχνίτη. Ο Δαίδαλος παρουσιάζει το ξύλινο ομοίωμα αγελάδας που κατασκεύασε για χάρη της, ώστε να ξεγελάσει τον ταύρο του Ποσειδώνα και να ενωθεί με αυτόν. Ανοίγοντας το κάλυμμα στη ράχη της αγελάδας, της δείχνει από πού θα μπει στο εσωτερικό της (περ. 75 π.Χ.). 

Εξάλλου, η παράδοση ότι τα αγάλματα του Δαίδαλου τα έδεναν, για να μη φύγουν, αναφέρεται στις βελτιώσεις τις σχετικές με την κατασκευή των αγαλμάτων, από τα πιο υποτυπώδη ξόανα στα πιο εύπλαστα και εκφραστικά σώματα» (Ρούσος, σελ. 183). Με τον Δαίδαλο και την απόδρασή του από την Κρήτη, συνδέεται και μία από τις σημαντικότερες εφευρέσεις του μινωικού πολιτισμού: η προσθήκη του πανιού στα ως τότε κωπήλατα πλοία. Μια τέτοια  ανακάλυψη, η οποία αποτέλεσε πραγματική επανάσταση στη ναυσιπλοΐα, δεν θα μπορούσε να αποδοθεί μυθολογικά σε κανέναν άλλο. Μα και το όνομα της γυναίκας του -Ναυκράτη, αυτή που κρατά το πλοίο- τη 62 σχέση του με τη ναυσιπλοΐα δηλώνει.

ΔΑΙΔΑΛΟΣ Ο ΕΦΕΥΡΕΤΗΣ : Το ιστίο ή πανί είναι μια υπό τάση κατασκευή από ύφασμα ή άλλα μεμβρανώδη υλικά που χρησιμοποιεί την αιολική ενέργεια για να παραγάγει έργο. Χρησιμοποιείται σε ιστιοπλοϊκά σκάφη, συμπεριλαμβανομένων ιστιοφόρων πλοίων, ιστιοσανίδων, ακόμη και χερσαίων οχημάτων που κινούνται από τον άνεμο, και σε ανεμόμυλους. Τα πανιά μπορεί να είναι κατασκευασμένα από συνδυασμό υφαντών υλικών - συμπεριλαμβανομένου υφάσματος από καμβά ή πολυεστέρα, πλαστικοποιημένες μεμβράνες ή κολλημένα νήματα - και έχουν συνήθως τρεις ή τέσσερις πλευρές. Σκάφος που χρησιμοποιεί ιστία για την κίνησή του ονομάζεται ιστιοφόρο.

Φεύγοντας, μετά από χρόνια, από την Κρήτη, ο Δαίδαλος κατέφυγε στη Σικελία, όπου τον φιλοξένησε ο βασιλιάς Κώκαλος στην Κάμικο ή  Ίνικο (κοντά στον κατοπινό Ακράγαντα). Σε μια άλλη εκδοχή, λέγεται ότι ο Δαίδαλος ίδρυσε την Κάμικο, για να ευχαριστήσει τον Κώκαλο για τη φιλοξενία. Κι ακόμη ότι κατασκεύασε έναν πύργο όπου φυλάσσονταν οι θησαυροί του Κώκαλου, την ακρόπολη στην Κάμικο, μια τεχνητή λίμνη στην πόλη Μέγαρα και ιαματικά λουτρά στον Σελινούντα. Λέγεται, επίσης, ότι στην αρχαία Σικελία υπήρχε πόλη που ονομαζόταν Δαιδάλιον –προφανώς προς τιμήν του. Ο Μίνωας δεν μπορούσε να ανεχθεί την απόδραση του Δαίδαλου και τον αναζήτησε παντού. Για να τον εντοπίσει, έδειχνε στα μέρη που πήγαινε ένα σαλιγκάρι και μια κλωστή, και υποσχόταν άφθονο χρυσάφι σε όποιον περνούσε την κλωστή μέσα από το σαλιγκάρι. 

Ήταν εύλογο το τέχνασμά του: ήξερε πως τη λύση θα μπορούσε να τη βρει μόνο ένας πολυμήχανος άνθρωπος σαν τον Δαίδαλο. Αναζητώντας τον κατασκευαστή του Λαβύρινθου, έφτασε και στη Σικελία. Ο βασιλιάς της, ο Κώκαλος, βρήκε τη λύση, συμβουλευόμενος τον Δαίδαλο: τρύπησε τον πάτο του σαλιγκαριού, έδεσε την άκρη μιας κλωστής σε ένα μυρμήγκι και το άφησε στο σαλιγκάρι από μπροστά, ώστε να βγει από πίσω. Ο Μίνωας κατάλαβε ποιος βρισκόταν πίσω από τη λύση του προβλήματος και απαίτησε την παράδοση του Δαίδαλου. 

Ο Κώκαλος φάνηκε να συμφωνεί και κάλεσε τον Μίνωα στο παλάτι του. Εκεί, οι κόρες του βασιλιά,  δασκαλεμένες από τον Δαίδαλο, τον θανάτωσαν στο λουτρό κρατώντας τον περισσότερο στο ζεστό νερό ή περιλούζοντάς τον με καυτό νερό ή με ζεματιστή πίσσα. Μετά την ταφή του Μίνωα, οι άντρες του φιλονίκησαν για το τι πρέπει να γίνει κι ο Κώκαλος βρήκε την ευκαιρία να καταστρέψει το στόλο τους.  

Έτσι, αναγκάστηκαν να μείνουν στο νησί και να εγκατασταθούν ορισμένοι κοντά στην Κάμικο, όπου ίδρυσαν την πόλη Μινώα, και άλλοι σε διαφορετικό σημείο, όπου ίδρυσαν την  Έγγυο, μια πόλη που αναπτύχθηκε περισσότερο μετά τον Τρωικό Πόλεμο, όταν σε αυτήν έφτασαν και άλλοι Κρήτες από την Τροία με αρχηγό τον Μηριόνη. Ο μύθος για το ταξίδι και το θάνατο του Μίνωα στη Σικελία σχετίζεται με τον μινωικό εποικισμό του νησιού. Τα αρχαιολογικά ευρήματα (προϊστορικά μνημεία ανάλογα των μινωικών κ.ά.) συνηγορούν υπέρ αυτής της άποψης.ένα κατακόρυφο επίπεδο, σε ό,τι συγκροτεί το βασικό παράγγελμα του πλοηγού: ευθεία πορεία. […] 

 ΔΑΙΔΑΛΟΣ ΚΑΙ ΙΚΑΡΟΣ 

Η ιστορία της πτήσης του Δαίδαλου λοιπόν εμφανίζεται, αν όχι ως μια επανάληψη, τουλάχιστον ως προβολή, στον απροσπέλαστο χώρο του αέρα και του ουρανού, ενός συγκροτημένου ήδη συστήματος απεικόνισης που παραπέμπει στο πεδίο της ναυσιπλοΐας, συνδεόμενο το ίδιο στενά με τον τομέα της ξυλουργικής, η οποία ανήκει στην αρμοδιότητα του Δαιδάλου. Στο εσωτερικό αυτού του σχήματος, ο  Ίκαρος μπορεί να προσδιοριστεί, τόσο στη ναυτική εκδοχή όσο και στην εναέρια παράδοση, σαν η αντίστροφη πλευρά του Δαιδάλου, 

ellinondiktyo.blogspot.com