Ψηφιδωτό Αμφίπολης: «Zωγραφική για την αιωνιότητα»

«Zωγραφική για την αιωνιότητα». Αυτό είναι το όνομα με το οποίο ένας ιστορικός χαρακτήρισε το μέσο του ψηφιδωτού, βασιζόμενος στο ότι πολλά έργα, ελληνιστικά και ρωμαϊκά, είναι γνωστά μόνο από τα αντίγραφά τους σε ψηφιδωτό. Αυτή η αρχαία τέχνη με τα καταπληκτικά επιτεύγματά της έχει τους δικούς της όρους και δεν «αντιγράφει» απλώς τη ζωγραφική, αλλά η διαχρονικότητα του μέσου παραμένει και είναι τόσο γοητευτική...

Με την εύρεση του ψηφιδωτού δαπέδου στην Αμφίπολη διαπιστώνω με μεγάλη μου ευχαρίστηση ότι για άλλη μια φορά το ψηφιδωτό σαν μέσο εκφράζει μια ολόκληρη εποχή. Η κεντρική παράσταση, που απεικονίζει με θαυμάσιο τρόπο το άρμα με τα δύο καλοσχεδιασμένα άσπρα άλογα, τον γενειοφόρο άντρα και τον θεό Ερμή ως ψυχοπομπό, καθώς και τα διακοσμητικά στοιχεία που πλαισιώνουν τη σύνθεση φανερώνουν μια εξαίρετη αισθητική άποψη και μια γεμάτη δεξιοτεχνία τεχνική.

Συνήθως στα ψηφιδωτά δάπεδα, επειδή πατιούνται, δεν πρέπει να δημιουργείται η ψευδαίσθηση του βάθους, έτσι οι κεντρικές φιγούρες στέκονται στην επιφάνεια σαν να αιωρούνται στο κενό. Η μάχη μεταξύ επιπέδου και βάθους δημιουργεί μια ισορροπία μεταξύ τους και αυτό είναι ένα σημείο τελειότητας.

Δεδομένου ότι η ανασκαφή είναι σε εξέλιξη, είναι πολύ νωρίς για να τεκμηριωθούν οποιαδήποτε στοιχεία και μπορούμε να σταθούμε μόνο στην αισθητική απόλαυση που μας προσφέρει η αρχαία τέχνη του ψηφιδωτού και να κατατάξουμε το έργο στην τεράστια κληρονομιά του παρελθόντος.

Αυτή η αρχαία τέχνη σήμερα είναι στην πραγματικότητα και η πιο σύγχρονη, γιατί από την ίδια τη φύση της έχει στενή συνάφεια με τους σύγχρονους ρυθμούς και ο σημερινός κόσμος αναπτύσσει και εφαρμόζει τις δυνατότητές της. Το ψηφιδωτό καλλιεργεί την απλοποίηση, το φορμάρισμα και την εκφραστική δύναμη. Οι σκληρές επιφάνειες με τις χρωματιστές ψηφίδες προσθέτουν και πάλι χρώμα στην καθημερινή ζωή μας, κυριολεκτικά και μεταφορικά, καθώς ο κόσμος μας αποτελεί ένα τεράστιο ψηφιδωτό από διαφορετικές εθνότητες, θρησκείες και απόψεις.

Προσωπικά, βλέποντας να έρχονται στο φως περισσότερα επιτεύγματα του αρχαίου ψηφιδωτού, νιώθω ικανοποίηση που έχω επιλέξει να υπηρετώ την τέχνη του ψηφιδωτού, κρατώντας πάντα ως βάση πολύτιμα στοιχεία που μας διδάσκει η τέχνη της αρχαιότητας.

Δάφνη Αγγελίδου, ζωγράφος, αν. καθηγήτρια στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών στο εργαστήριο του Ψηφιδωτού