Η σαρκοφάγος του Μελέαγρου, ο Μέγας Αλέξανδρος και τα ευρήματα της Αμφίπολης

Του Χρήστου Μαζάνη
Συγκλονιστικά είναι τα τελευταία ευρήματα που έφερε στο φως η αρχαιολογική ανασκαφή στον τύμβο Καστά της Αμφίπολης. Όπως φαίνεται θα απασχολήσουν για καιρό, αν όχι για χρόνια, τους αρχαιολόγους μετά την πρώτη παρουσίαση η οποία θα γίνει το Σάββατο στο αμφιθέατρο του Υπουργείου Πολιτισμού.

Πριν από λίγο καιρό το zougla.gr είχε αναφερθεί στις ομοιότητες που παρουσιάζουν τα διακοσμητικά που βρέθηκαν στον τάφο της Αμφίπολης με αυτά της σαρκοφάγου του Μεγάλου Αλεξάνδρου η οποία εκτίθεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Κωνσταντινούπολης.

Εξαιρετικό ενδιαφέρον έχει το γεγονός ότι σύμφωνα με πολλούς αρχαιολόγους, η σαρκοφάγος δεν συνδέεται με τον Μακεδόνα στρατηλάτη αλλά με τον σπουδαίο στρατηγό της Αμφίπολης Λαομέδοντα, ωστόσο η ομοιότητα των ευρημάτων -όπως φαίνεται και στις φωτογραφίες- είναι απίστευτη.

(Αριστερά η σαρκοφάγος του Μεγάλου Αλεξάνδρου και δεξιά αυτά τα οποία βρέθηκαν στην Αμφίπολη)

Τα γυάλινα και ξύλινα διακοσμητικά που βρέθηκαν στην ανασκαφή της Αμφίπολης είναι ολόιδια με τα μοτίβα που κοσμούν τη «Σαρκοφάγο του Μεγάλου Αλεξάνδρου». Πιθανόν να πρόκειται για μια παρόμοια τεχνοτροπία, ωστόσο τα ευρήματα της Αμφίπολης αρχίζουν όλο και περισσότερο να συνδέονται με κάποιον στρατηγό του Μεγάλου Αλεξάνδρου.

Από το 1895 ο Γερμανός καθηγητής W. Judeich είχε υποστηρίξει πως ο κάτοχος, δηλαδή αυτός που ήταν θαμμένος μέσα στην καταπληκτική σαρκοφάγο του Μεγάλου Αλεξάνδρου που βρέθηκε στη Σιδώνα της Φοινίκης ήταν ο Λαομέδων ο Αμφιπολίτης, γιος του Λαρίχου. Για να οδηγηθεί, όμως, στο συμπέρασμα αυτό ο W. Judeich, ερμήνευσε τις ανάγλυφες παραστάσεις που απεικονίζονται στις τέσσερις πλευρές της, θεωρώντας ότι το πρόσωπο που διαδραματίζει κεντρικό ρόλο, τόσο σ' εκείνες τις παραστάσεις, που παριστάνουν σκηνές από τις μάχες του μεγάλου κοσμοκατακτητή, αλλά και τον θάνατο του Μελέαγρου, όσο και σε κάποιες άλλες, που δεν σχετίζονται με κάποιο ιστορικό συμβάν, είναι, στην πραγματικότητα, ο «κάτοχος της σαρκοφάγου», Λαομέδων.

(Σαρκοφάγος του Αλεξάνδρου-Πάνω δεξιά διακρίνεται και λιοντάρι)

Υπενθυμίζεται πως σε πρόσφατο βίντεο το οποίο δημοσίευσε το zougla.gr, η κα Περιστέρη αναφέρεται στον Μέγα Αλέξανδρο αλλά και στα ευρήματα της Αμφίπολης. Ακόμα σε παλαιότερο ρεπορτάζ, η ηλεκτρονική μας εφημερίδα αναφέρθηκε στον γρίφο με τον τάφο του Ηφαιστίωνα.

Τα μοτίβα στη σαρκοφάγο του Μελέαγρου

Mια απόδειξη ότι τα μοτίβα τα οποία βρέθηκαν στον τάφο της Αμφίπολης χρησιμοποιούνταν ακόμα και στα μεταγενέστερα χρόνια, είναι η σαρκοφάγος του Μελέαγρου η οποία βρίσκεται στο αρχαιολογικό Μουσείο των Δελφών.

H σαρκοφάγος του Μελέαγρου είναι ένα από τα παλαιότερα ευρήματα των Δελφών και από τα πρώτα μουσειακά εκθέματα. Βρέθηκε πολύ πριν από τις γαλλικές ανασκαφές από τον Βαυαρό αρχιτέκτονα Laurent, κατά διαταγή του Καποδίστρια μεταξύ των ετών 1831-1833,αλλά μεταφέρθηκε και εγκαταστάθηκε δίπλα στο μουσείο το 1901.Προέρχεται από έναν μνημειακό ταφικό περίβολο της ανατολικής νεκρόπολης με τους τάφους που έβλεπαν και περιέγραφαν οι περιηγητές φτάνοντας στους Δελφούς.

Ανήκει στην κατηγορία των Αττικών σαρκοφάγων 2 αι. μ.Χ. που φέρουν ανάγλυφες μυθολογικές παραστάσεις. Το κάλυμμά της έχει σχήμα στρώματος όπου αναπαύεται η μορφή της νεκρής.
Το όνομά της το οφείλεται στον μύθο του Μελέαγρου. Στην κύρια όψη απεικονίζονται δύο σκηνές από το κυνήγι του Καλυδώνιου κάπρου. Στα δεξιά η εξόντωση του φοβερού θηρίου και στα αριστερά η έριδα των ηρώων για το δέρμα του θηράματος.

Στην πίσω όψη της σαρκοφάγου οι δύο αντιμέτωποι γρύπες αναπαράγουν ένα συχνό θέμα με νεκρικό συμβολισμό.

Στην ελληνική μυθολογία με το όνομα Καλυδώνιος Κάπρος είναι γνωστό ένα φοβερό στο μέγεθος και στη δύναμη αγριογούρουνο, το οποίο έστειλε η θεά Άρτεμις για να τιμωρήσει τον βασιλιά της πόλεως Καλυδώνας στην Αιτωλία. Σύμφωνα με τον μύθο, ο βασιλιάς της Καλυδώνας Οινέας προσέφερε τους πρώτους ετήσιους καρπούς της χώρας προς όλους τους θεούς εκτός από την Άρτεμη. Η θεά τότε από την οργή της έστειλε τον Κάπρο, που σκότωνε τους γεωργούς όταν πήγαιναν να σπείρουν και προκαλούσε καταστροφές γενικώς στα υπάρχοντα των χωρικών. Τότε ο Μελέαγρος, γιος του Οινέα και της Αλθέας, για να απαλλάξει τη χώρα από το θηρίο, κάλεσε τους περισσότερους από τους ήρωες της Ελλάδας και τους υποσχέθηκε ότι όποιος κατόρθωνε να το σκοτώσει θα έπαιρνε ως έπαθλο το τομάρι και το κεφάλι του θηρίου.

Ακολούθησε το περίφημο «κυνήγι του Καλυδωνίου Κάπρου», στο οποίο πήραν μέρος οι πιο ονομαστοί μυθικοί ήρωες της εποχής.

Όπως εξήγησαν αρχαιολόγοι στο zougla.gr, δεν υπάρχει κάποια αναφορά για το ποιος βρισκόταν μέσα σε αυτή τη σαρκοφάγο ενώ χρονολογικά δεν σχετίζεται με τον στρατηγό του Μεγάλου Αλεξάνδρου Μελέαγρο. Τα διακοσμητικά μοτίβα όμως που κοσμούν τη συγκεκριμένη σαρκοφάγο μοιάζουν με αυτά στη σαρκοφάγο του Μεγάλου Αλεξάνδρου αλλά και με αυτά τα οποία βρέθηκαν στην Αμφίπολη.

Πηγή: zougla.gr