Δείτε τα περίφημα υδραυλικά ρολόγια της αρχαιότητας το 287-212 π.Χ.

Στην Αρχαία Ελλάδα ημέρα χωριζόταν σε 12 ώρες μεταβαλλόμενης διάρκειας ανάλογα με τη συνεχώς αυξομειούμενη διάρκεια της ημέρας κατά τη διάρκεια του έτους. Από τα αρχαιότερα όργανα μετρήσεως του χρόνου ήταν οι κλεψύδρες.

 Η εξέλιξη των κλεψυδρών οδήγησε στα υδραυλικά ρολόγια, με πρώτο κατασκευαστή τον Αρχιμήδη τον Συρακούσιο. Προϋπήρχαν βέβαια κάποιοι απλοί μηχανισμοί, όπως τα υδραυλικά «ξυπνητήρια» του Πλάτωνος (Αθήναιος, 4.174C) και του Αριστοτέλους (Διογένης ο Λαέρτιος, 5.16).
Το υδραυλικό ρολόι του Αρχιμήδη ήταν ένας πολύπλοκος μηχανισμός ύψους 4 μέτρων, που χρησιμοποιούσε ως ελατήριο το νερό. Υπολόγιζε με ακρίβεια τις άνισες ώρες (ημερήσιες και βραδινές),κάνοντας λάθος το πολύ 2 λεπτά.  

Ο Ιωάννης Σακκάς ανακατασκεύασε τον πρώτο αυτό υδραυλικό ωρολογιακό μηχανισμό της ιστορίας, στηριζόμενος στην έκδοση των «Αρχιμήδους Απάντων» από τον Ευάγγελο Σταμάτη.

 Την πρωτιά στην κατασκευή υδραυλικού ρολογιού διεκδικεί ο Κτησίβιος με το δικό του περίφημο ρολόι. Το ρολόι του Κτησιβίου αποτελείτο από ένα συνδυασμό δοχείων με ρυθμιζόμενους ελεγκτές ροής ύδατος, που καθόριζαν την ανύψωση ενός πλωτήρος στο τελευταίο δοχείο.

 Ο πλωτήρας ήταν εφοδιασμένος με ένα δείκτη (άγαλμα με βέργα), που υποδείκνυε την ακριβή ώρα πάνω σε ένα περιστρεφόμενο κύλινδρο. Ο κύλινδρος άλλαζε θέση ανάλογα με την ημερομηνία, ούτως ώστε να εξασφαλίζεται η ακριβής διαίρεση των δώδεκα ημερήσιων ωρών του συστήματος της εποχής εκείνης.  

Βάσει αυτού του ρολογιού ο Κτησίβιος δημιούργησε αργότερα το αναφορικό ρολόι, έναν πιο σύνθετο μηχανισμό, πλήρης μορφή του οποίου κατασκεύασε ο Ανδρόνικος στο γνωστό ως «Αέρηδες» ρολόι της Πλάκας. Το γνωστό μνημείο της αγοράς των Αθηνών «Αέρηδες» ή «Πύργος των Ανέμων» κατασκευάσθηκε στα μέσα του 1ου αι. π.Χ. από τον Ανδρόνικο Κυρρήστη, βελτιωτή πολλών αστρονομικών οργάνων και κατασκευαστή του φημισμένου ρολογιού της Τήνου.

 Ο ύψους 12 μέτρων πύργος, σε έναν συγκερασμό όλων των προηγούμενων επιτευγμάτων στην μέτρηση του χρόνου, συνδύαζε ανεμοδείκτη, ηλιακό και υδραυλικό ρολόι. Σε κάθε μια από της ακτώ πλευρές του έφερα από ένα ηλιακό ρολόι και από μια ανάγλυφη εικόνα- προσωποποίηση ενός από τους οκτώ ανέμους.  

Στην κορυφή της κωνικής στέγης υπήρχε η ορειχάλκινη μορφή ενός Τρίτωνος, που ανάλογα με τον πνέοντα άνεμο έδειχνε με το ραβδί του την πλευρά με το αντίστοιχο ανάγλυφο. Δυστυχώς από τον εσωτερικό μηχανισμό του υδραυλικού ρολογιού δεν διασώθηκε τίποτε. Με τα υδραυλικά ρολόγια ασχολήθηκαν όλοι οι αλεξανδρινοί μηχανικοί (Φίλων, Ήρων), ενώ οι καταπληκτικές κατασκευές παρατηρούνται και κατά την βυζαντινή περίοδο, όπως το ρολόι της Γάζας και της Αγίας Σοφίας με τις 24 θύρες, που αντιστοιχούσαν και ανοιγόκλειναν ανάλογα με τις 24 ώρες.

 Οι αρχαίοι Έλληνες (από τον 6ο αι. π.Χ. έως το τέλος της αρχαιότητας) επινόησαν μια καταπληκτική συλλογή ρολογιών που τη χαρακτηρίζει η απεριόριστη φαντασία, η εκπληκτική ποικιλία, η υψηλή αισθητική και η εξαιρετική εργονομία. Η συλλογή αυτή τους καθιστά επάξια απόλυτους άρχοντες του χρόνου μέσα στην αιωνιότητα.

ΠΗΓΗ:Η ΜΥΣΤΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ