(Φωτο:1,2 -Καμμένοι λίθοι-περασμένοι από καμίνι- μετά την αφαίρεση μεταλλεύματος.Περιοχή αρχαίας Κρηστωνίας-Φωτο:3,4-Σωροί λίθων,απομεινάρια των αρχαίων ορυχείων της Βισαλτίας.Φωτο:5-Χρυσό Μακεδονικό στεφάνι)
Θουκυδίδης, ιστορικός και …κάτοχος μεταλλείων
Στα μεταλλεία χρυσού της Θάσου και της Σκαπτής Ύλης -στη δεύτερη, γνωστή και ως “Θασιακή Περαία” λέγεται ότι κατείχε μεταλλεία ο Θουκυδίδης- ήταν από τα μεγαλύτερα της αρχαιότητας. Την εποχή του Ηροδότου, σημειώνει ο καθηγητής, η πρόσοδος από τα μεταλλεία των δύο περιοχών υπολογίζεται ότι ανερχόταν ετησίως σε 200 τάλαντα και τις καλές σε 300 (ένα τάλαντο ισοδυναμεί με 26,2 κιλά σε αντίστοιχο του αργύρου).
Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι στη Σκαπτή Υλη, βόρεια και ανατολικά της Καβάλας, σε μια έκταση περίπου 100 τετραγωνικών χιλιομέτρων, υπάρχουν πάνω από 150 εμφανίσεις μεταλλεύματος, πολυάριθμες στοές και τεράστιοι σωροί εξορυγμένου υλικού και μεταλλουργικών σκωριών (κυρίως από την περίοδο της κλασικής αρχαιότητας).
Φυσικά, η Θάσος και η Σκαπτή Υλη δεν ήταν οι μοναδικές περιοχές στη Β. Ελλάδα, που όφειλαν την ανάπτυξή τους στα πολύτιμα μέταλλα. Μεταλλουργικές δραστηριότητες στη Μακεδονία και τη Θράκη έχουμε ήδη από τη νεολιθική
εποχή: χρυσό, άργυρο, χαλκό, μόλυβδο, στη Βορειοανατολική Χαλκιδική, την περιοχή του Γαλλικού Ποταμού και των Φιλίππων, στο Παγγαίο, τη λεκάνη της Μυγδονίας, στην Περιστερά Θεσσαλονίκης, την Αλιστράτη Σερρών, τα Σέρβια Κοζάνης, τους ποταμούς Αξιό και Αλιάκομονα και αλλού.
Η φαρέτρα του Φιλίππου, οι φούρνοι και οι 6.000 εργάτες
Στη Βορειοανατολική Χαλκιδική, η εξορυκτική δραστηριότητα μετράει πάνω από 2.500 χρόνια (μέχρι σήμερα υπάρχουν πάνω από 1 εκατ. τόνοι μεταλλουργικής σκωρίας) και η …διασημότερη μαρτυρία γι’ αυτό, υπάρχει ενδεχομένως πάνω στη φαρέτρα του Φιλίππου του Β!
“Από τη μελέτη της χημικής και της ισοτοπικής σύστασης της φαρέτρας, αλλά και αργυρών και επίχρυσων στοιχείων της πανοπλίας, που γίνεται σε συνεργασία με εφορείες αρχαιοτήτων και μουσεία, μπορούμε να πούμε ότι τα
μέταλλα προήλθαν εν μέρει από τη βορειοανατολική Χαλκιδική και εν μέρει από το Λαύριο”, σημειώνει ο κ.Βαβελίδης και εξηγεί ότι το ίδιο ισχύσει και για άλλα ευρήματα, της Βεργίνας και της Μεσημβρίας-Ζώνης.
Αιώνες μετά, το 1553, ο Γάλλος περιηγητής Μπελόν περιγράφει με λεπτομέρεια την έντονη μεταλλευτική δραστηριότητα στη Χαλκιδική, αναφέροντας ότι βρίσκονταν σε λειτουργία 500-600 φούρνοι μετάλλων, στους οποίους εργάζονταν 6.000 εργάτες, διαφόρων εθνικοτήτων.
Ο Αριστοτέλης και το χρυσάφι του Γαλλικού Ποταμού
Πλούσιος σε χρυσό ήταν και ο Γαλλικός ποταμός, στο νομό Θεσσαλονίκης (αρχαία Παιονία), γνωστός στην αρχαιότητα ως Εχέδωρος, ο έχων δώρα. “Στην περιοχή της Παιονίας”, έγραφε ο Αριστοτέλης, “λένε ότι όταν πέφτουν συνέχεια βροχές, το χώμα λιώνει και βρίσκουν χρυσάφι [...] Λένε μάλιστα ότι πως το χώμα έχει τόσο πολύ χρυσάφι, που ζυγίζει πάνω από μία μνα”.
Το “μήνυμα” για τα δώρα του Εχέδωρου έπιασαν, άλλωστε, και οι σύγχρονοι Έλληνες. Η εκμετάλλευση στον Γαλλικό Ποταμό, που έλαβε χώρα κατά μήκος των αποθέσεών του, απέδωσε 1.355 κιλά χρυσού, μεταξύ 1953 και 1960.
Στο δε Παγγαίο, η ύπαρξη και κοπή χρυσών νομισμάτων είναι γνωστή από την αρχαϊκή εποχή, γεγονός που δηλώνει πιθανή εκμετάλλευση την περίοδο εκείνη.
Ο Βασιλιάς Ρήσος προσέτρεξε, σύμφωνα με τον Όμηρο, σε βοήθεια των Τρώων, στον Τρωικό Πόλεμο με τη χρυσή του πανοπλία, “χρύσεια πελώρια”, γεγονός που σύμφωνα με τον καθηγητή, υποστηρίζει την άποψη για πιθανή εκμετάλλευση χρυσού από θέσεις της περιοχής, ήδη από την εποχή εκείνη. Για τη λεπτομερή μελέτη του πιο συχνά αναφερόμενου μεταλλευτικού κέντρου από αρχαίους, αλλά και νεότερους συγγραφείς, βρίσκεται αυτή τη στιγμή σε εξέλιξη μία διδακτορική διατριβή με επιβλέποντα τον κ. Βαβελίδη.
Απόσπασμα του άρθρου: Ο υπόγειος κόσμος των στοών της Θάσου, ο Ηρόδοτος και η μεταλλευτική δραστηριότητα στην αρχαία Μακεδονία και Θράκη
Επαναδημοσίευση τις 29/8/2011
visaltis.net
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου