Τί πρέπει να ξέρουν οι γονείς για να μην πιέζουν τα παιδιά τους

Κατάρριψη μύθων σε μία κοινωνία που εξελίσσεται με ταχύτατους ρυθμούς και οι γονείς ανησυχούν για την πορεία των παιδιών τους μέσα σ΄αυτή. Προσπαθούν να τους δώσουν όσα περισσότερα εφόδια μπορούν για να γίνουν πιο έξυπνα και δυναμικά προκειμένου να πετύχουν στη ζωή τους.

• Τα έξυπνα παιδιά έχουν κι έξυπνους γονείς. Η φύση ορίζει το κατώφλι και το περιβάλλον ορίζει αν ένα παιδί θα φτάσει στο κατώφλι ή όχι. Τι σημαίνει η φράση αυτή; Η κληρονομικότητα παίζει σημαντικό ρόλο στην εξυπνάδα των παιδιών. Η ευφυΐα βρίσκεται στα γονίδια. Ωστόσο, το περιβάλλον επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό αν θα αξιοποιηθεί στο έπακρο η εξυπνάδα του παιδιού. Σύμφωνα με τον Richard Nesbitt, καθηγητή ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Missigan και συγγραφέα του βιβλίου Intelligence and How to Get It , η ανθρώπινη νοημοσύνη είναι απείρως «ευέλικτη». Συνεπώς  αυτό που πρέπει να ξέρουν οι γονείς είναι ότι η εκπαίδευση του κάθε παιδιού θα πρέπει να είναι προσαρμοσμένη στις ατομικές του ανάγκες.

• Όσο πιο γρήγορα μάθει ένα παιδί να διαβάζει και να γράφει τόσο πιο έξυπνο θα γίνει. Είναι μία παγίδα στην οποία πολλοί γονείς πέφτουν χωρίς να σέβονται το χρόνο και τα στάδια ανάπτυξης ενός παιδιού. Βομβαρδίζουν τα παιδιά με πλήθος δραστηριοτήτων χωρίς να τους δίνουν τον απαραίτητο χώρο να επεξεργαστούν τις πληροφορίες που λαμβάνουν και να τις κατανοήσουν. Συνεπώς, τα παιδιά μπλοκάρουν και πολύ γρήγορα χάνουν το ενδιαφέρον τους. Η εκμάθηση της ανάγνωσης πρέπει να γίνεται σε ένα στάδιο ανάπτυξης όπου το παιδί θα κατανοεί αυτό που διαβάζει. Μελέτες έχουν δείξει ότι τα παιδιά που μαθαίνουν από τους γονείς τους να διαβάζουν νωρίς παρουσιάζουν με την πάροδο του χρόνου περισσότερες μαθησιακές δυσκολίες σε σύγκριση με τα παιδιά που έμαθαν αργότερα ανάγνωση.

• Ο υπερβολικός έπαινος και σε λάθος κατεύθυνση μπορεί να είναι εξίσου επιζήμιος όπως η αυστηρή και αρνητική κριτική. Αυτό διαβεβαιώνει η Carol Dweck , καθηγήτρια ψυχολογίας στο πανεπιστήμιο του Stanford, η οποία ερευνά εδώ και 40 χρόνια το πώς «επιτυγχάνουν» οι άνθρωποι και ποιοι παράγοντες συμβάλουν στην επιτυχία αυτή. Στην τελευταία της έρευνα Parent Praise η Carol Dweck και οι συνεργάτες της δούλεψαν με παιδιά 14-38 μηνών, με σκοπό να μελετήσουν το πως αυτά επηρεάζονται από τους επαίνους των γονιών τους. Συγκεκριμένα μελέτησαν το πόσο διαφορετικά μπορεί να επηρεάσει τα παιδιά ο έπαινος που εστιάζει στην προσπάθεια «πρέπει να προσπάθησες πολύ για να τα καταφέρεις», «συγκεντρώθηκες τόση ώρα για να έχεις αυτό το αποτέλεσμα») σε σύγκριση με εκείνον τον έπαινο που εστιάζει στις ικανότητες ή  χαρακτηριστικά «είσαι πραγματικά πολύ έξυπνος, ικανός». 'Όταν τα παιδιά που συμμετείχαν στην έρευνα συμπλήρωσαν τα 7 τους χρόνια, οι ερευνητές προσπάθησαν να διαπιστώσουν σε ποιο βαθμό ήταν πρόθυμα να πάρουν ρίσκα και πώς αξιοποιούσαν την εξυπνάδα τους, στην προσπάθεια τους να επιτύχουν διάφορους στόχους. Τα αποτελέσματα έδειξαν πως παιδιά που οι γονείς τους τα επαινούσαν για την προσπάθεια που κατέβαλαν και όχι για την εξυπνάδα τους, τα κατάφερναν ασύγκριτα καλύτερα από τα άλλα. «Το να επαινεί κάποιος τα παιδιά για την εξυπνάδα τους τα κάνει να φοβούνται τις δυσκολίες, διότι ταυτίζουν την αποτυχία με την ανικανότητα και την ανοησία», παρατηρεί η καθηγήτρια Carol Dweck και συμπληρώνει «είναι σαν να τους λέμε, πως ο κανόνας του παιχνιδιού είναι να φαίνονται έξυπνα, οπότε δεν πρέπει να ρισκάρουν να κάνουν λάθη». Τα παιδιά αυτά όταν αποτυγχάνουν σε κάτι, θεωρούν ότι απέτυχαν λόγω ανικανότητας (κάτι που θεωρούν πως δεν αλλάζει) και έτσι προσπαθούν όλο και λιγότερο στο μέλλον. Τέλος, τα παιδιά που ακούνε συνέχεια πόσο έξυπνα είναι, φαίνεται να αγωνιούν πολύ για τις επιδόσεις τους, χάνοντας την ουσία, που είναι η ίδια η μάθηση. Από την άλλη τα παιδιά που επαινούνται για την προσπάθεια που καταβάλουν, φαίνεται να πιστεύουν πως η εξυπνάδα, όπως και άλλες ικανότητες, μπορούν να βελτιωθούν και έτσι έχουν την τάση να προσπαθούν περισσότερο για τους στόχους τους και να παίρνουν περισσότερα ρίσκα. 

• Η κλασσική μουσική και δη ο Μότσαρτ δεν κάνει τελικά τα παιδιά πιο έξυπνα. Υπήρχε μία έρευνα που έδειχνε πως η ακρόαση του Μότσαρτ βοηθούσε τους συμμετέχοντες να πετύχουν υψηλά στα τεστ. Η πεποίθηση αυτή καταρρίφθηκε από μία πρόσφατη αμερικανική μελέτη καταρρίπτει την ευρέως διαδεδομένη αντίληψη ότι η μουσική παιδεία μεταξύ άλλων προάγει ευφυΐα. Οι ερευνητές του Πανεπιστημίου Harvard σε άρθρο τους που δημοσιεύεται στο επιστημονικό έντυπο PLoS One, εξηγούν ότι, η μουσική εκπαίδευση ενισχύει τη δημιουργικότητα του παιδιού, την πνευματική καλλιέργειά του και την αυτοπεποίθησή του, αλλά όχι τη νοημοσύνη του.

• Εκτός απ΄την κλασσική μουσική δεν είναι βοηθούν στην ανάπτυξη της νοημοσύνης και τα εκπαιδευτικά βίντεο. Τα παιδιά μιμούνται και μαθαίνουν τις δικές σας κινήσεις. Αναγνωρίζουν πότε λυπάστε και πως εκδηλώνεται τη λύπη σας, το ίδιο συμβαίνει και με τη χαρά και το θυμό αλλά και μ΄όλα τα συναισθήματά σας. Στην πραγματικότητα, τα βίντεο και οι σειρές σύμφωνα με τον Δόκτορα Vic Strasburger, καθηγητή Παιδιατρικής στο Πανεπιστήμιο του Νέου Μεξικού και εκπρόσωπο της Αμερικανικής Ακαδημίας Παιδιατρικής είναι ίσως και επιβλαβή. «Τα μωρά χρειάζονται την πρόσωπο με πρόσωπο επαφή καθώς και την αλληλεπίδραση για να μάθουν. Σύμφωνα με τις έρευνες που έγιναν σε μωρά από  8-16 μηνών, όσα περισσότερα βίντεο παρακολουθούσαν τόσο λιγότερες λέξεις ήξεραν.