Ένα βιβλίο που ρίχνει φως σε διαφορετικές πτυχές της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου, άγνωστες μέχρι σήμερα στο ευρύ κοινό, και φέρει την υπογραφή τού κατά δήλωσή του «Έλληνα Πόντιου» τουρκικής υπηκοότητας συγγραφέα Ταμέρ Τσιλινγκίρ θα κυκλοφορήσει εντός του Μαΐου στην Ελλάδα από τις εκδόσεις Ινφογνώμων. Με τίτλο Η αλήθεια για τη Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου (τουρκικός τίτλος: Pontos Gerçeği: 1914-1923 Yılları Arasında Karadeniz’de Yaşananlar, εκδ. Ragıp Zarakolu), και σε μετάφραση Σάββα Καλεντερίδη και Σοφίας Αγγελίδου, το βιβλίο του Τσιλινγκίρ περιέχει αποδεικτικά στοιχεία για το πώς ο Μουσταφά Κεμάλ πήγε οργανωμένος στη Σαμψούντα, για το ρόλο των Άγγλων, για τις σφαγές του Τοπάλ Οσμάν σε συνεργασία με τον Νουρετίν πασά. Κάθε σελίδα του βιβλίου επιβεβαιώνει για ακόμα μία φορά τα φρικτά εγκλήματα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας σε βάρος Αρμενίων, Ελλήνων της Ανατολής και Ασσυρίων.
Το pontos-news.gr δημοσιεύει σήμερα απόσπασμα του πολυαναμενόμενου βιβλίου που αναφέρεται στις τρεις απόπειρες απονομής δικαιοσύνης για τα εγκλήματα της Γενοκτονίας των Αρμενίων το 1915.
Όπως θα διαβάσετε, η τελευταία από τις τρεις δίκες που έγινε στο ειδικό δικαστήριο της Μάλτας, τη διετία 1919-1921, έληξε με την αθώωση 120 υπόπτων για συμμετοχή στη Γενοκτονία των Αρμενίων και αφού προηγουμένως ο Μουσταφά Κεμάλ είχε διατάξει τη σύλληψη Άγγλων αξιωματικών που υπηρετούσαν στην Ανατολία, απαγγέλλοντάς τους σοβαρές κατηγορίες. Οι Άγγλοι απελευθερώθηκαν μόνο όταν αθωώθηκαν οι «120». Ουσιαστικά η Αγγλία αντάλλαξε, τότε, τους αξιωματικούς της αθωώνοντας 120 Τούρκους εγκληματίες.
Παρά τις διαφορές, εκείνη η ανταλλαγή μάς μεταφέρει στο σήμερα που ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν προτείνει την ανταλλαγή των οκτώ Τούρκων στρατιωτικών που έφτασαν στην Ελλάδα μετά την απόπειρα πραξικοπήματος στην Τουρκία, στις 15 Ιουλίου 2016, ζητώντας άσυλο, προκειμένου να απελευθερώσει τους δύο Έλληνες στρατιωτικούς Άγγελο Μητρετώδη και Δημήτρη Κούκλατζη που κρατούνται στις φυλακές της Αδριανούπολης από την 1η Μαρτίου, χωρίς καν να τους έχουν απαγγελθεί κατηγορίες.
Ακολουθεί προδημοσίευση από το βιβλίο του Ταμέρ Τσιλινγκίρ «Η αλήθεια για τη Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου».
Για τα εγκλήματα της Γενοκτονίας των Αρμενίων του 1915, που στοίχισαν τη ζωή σε 1,5 εκατομμύριο Αρμενίους, έγιναν τρεις απόπειρες απονομής δικαιοσύνης σε ειδικά δικαστήρια: Η πρώτη έγινε με την προσαγωγή σε δίκη στο οθωμανικό Δικαστήριο Πολέμου (Divan-ı Harb-i Örfî), το 1916, η δεύτερη στο ίδιο δικαστήριο το 1919 και η τρίτη στο ειδικό δικαστήριο της Μάλτας το 1919-1921.
Όπως θα διαβάσετε, η τελευταία από τις τρεις δίκες που έγινε στο ειδικό δικαστήριο της Μάλτας, τη διετία 1919-1921, έληξε με την αθώωση 120 υπόπτων για συμμετοχή στη Γενοκτονία των Αρμενίων και αφού προηγουμένως ο Μουσταφά Κεμάλ είχε διατάξει τη σύλληψη Άγγλων αξιωματικών που υπηρετούσαν στην Ανατολία, απαγγέλλοντάς τους σοβαρές κατηγορίες. Οι Άγγλοι απελευθερώθηκαν μόνο όταν αθωώθηκαν οι «120». Ουσιαστικά η Αγγλία αντάλλαξε, τότε, τους αξιωματικούς της αθωώνοντας 120 Τούρκους εγκληματίες.
Παρά τις διαφορές, εκείνη η ανταλλαγή μάς μεταφέρει στο σήμερα που ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν προτείνει την ανταλλαγή των οκτώ Τούρκων στρατιωτικών που έφτασαν στην Ελλάδα μετά την απόπειρα πραξικοπήματος στην Τουρκία, στις 15 Ιουλίου 2016, ζητώντας άσυλο, προκειμένου να απελευθερώσει τους δύο Έλληνες στρατιωτικούς Άγγελο Μητρετώδη και Δημήτρη Κούκλατζη που κρατούνται στις φυλακές της Αδριανούπολης από την 1η Μαρτίου, χωρίς καν να τους έχουν απαγγελθεί κατηγορίες.
Ακολουθεί προδημοσίευση από το βιβλίο του Ταμέρ Τσιλινγκίρ «Η αλήθεια για τη Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου».
Για τα εγκλήματα της Γενοκτονίας των Αρμενίων του 1915, που στοίχισαν τη ζωή σε 1,5 εκατομμύριο Αρμενίους, έγιναν τρεις απόπειρες απονομής δικαιοσύνης σε ειδικά δικαστήρια: Η πρώτη έγινε με την προσαγωγή σε δίκη στο οθωμανικό Δικαστήριο Πολέμου (Divan-ı Harb-i Örfî), το 1916, η δεύτερη στο ίδιο δικαστήριο το 1919 και η τρίτη στο ειδικό δικαστήριο της Μάλτας το 1919-1921.
Το εξώφυλλο του βιβλίου στην τουρκική γλώσσα
Ο βοηθός καθηγητής Μουσταφά Σερντάρ Παλαμπιγίκ στη συνέντευξη που έδωσε στο BBC Türkçe στις 21 Απριλίου 2015 αναφέρει ότι το πρώτο από αυτά τα δικαστήρια στήθηκε κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου, ενώ το δεύτερο κατά τη διάρκεια της Διάσκεψης των Παρισίων που είχε σκοπό τη λήξη του πολέμου. Σημειώνει ότι στα δικαστήρια αυτά δικάστηκαν 1.637 άτομα, και πως οι 524 από αυτούς καταδικάστηκαν σε διάφορες ποινές, μεταξύ αυτών και η εκτέλεση.
Ο καθηγητής Αϊχάν Ακτάρ από το πανεπιστήμιο Μπιλγκί της Κωνσταντινούπολης σε συνέντευξη που έδωσε την ίδια μέρα αναφέρει ότι όσοι δικάστηκαν στο Δικαστήριο Πολέμου το 1916, ήταν στην πλειοψηφία τους άτομα που δεν παρέδωσαν στο κράτος αυτά που έκλεψαν από τους Αρμένιους, αλλά τα κράτησαν για τον εαυτό τους.
Σύμφωνα με τον Ακτάρ, στη δεύτερη δίκη που έγινε στο Δικαστήριο Πολέμου το 1919 έγινε μια πιο «σοβαρή» δίκη, και πως αυτοί που εγκλημάτησαν κατά των Αρμενίων καταδικάστηκαν ως υπεύθυνοι για «εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, κατά των υπηκόων τους».
Ο καθηγητής Ακτάρ υπενθυμίζει ότι οι δίκες αυτές πραγματοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια της Διάσκεψης των Παρισίων το 1919: «Η Διάσκεψη των Παρισίων, η οποία επισημοποίησε τη λήξη του Α΄ ΠΠ, είναι μια μακρά διαδικασία. Η συνθήκη των Σεβρών είναι επίσης μέρος αυτής. Στην πορεία προς τη Συνθήκη των Σεβρών, η οθωμανική κυβέρνηση αποφασίζει να δικαστούν όσοι έχουν αναμιχθεί στη Γενοκτονία των Αρμενίων. Στήνουν ειδικά δικαστήρια με τη λογική “για να μη μας καταδικάσουν οι ξένοι, να κάνουμε εμείς τη δίκη”».
Ο καθηγητής Αϊχάν Ακτάρ από το πανεπιστήμιο Μπιλγκί της Κωνσταντινούπολης σε συνέντευξη που έδωσε την ίδια μέρα αναφέρει ότι όσοι δικάστηκαν στο Δικαστήριο Πολέμου το 1916, ήταν στην πλειοψηφία τους άτομα που δεν παρέδωσαν στο κράτος αυτά που έκλεψαν από τους Αρμένιους, αλλά τα κράτησαν για τον εαυτό τους.
Σύμφωνα με τον Ακτάρ, στη δεύτερη δίκη που έγινε στο Δικαστήριο Πολέμου το 1919 έγινε μια πιο «σοβαρή» δίκη, και πως αυτοί που εγκλημάτησαν κατά των Αρμενίων καταδικάστηκαν ως υπεύθυνοι για «εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, κατά των υπηκόων τους».
Ο καθηγητής Ακτάρ υπενθυμίζει ότι οι δίκες αυτές πραγματοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια της Διάσκεψης των Παρισίων το 1919: «Η Διάσκεψη των Παρισίων, η οποία επισημοποίησε τη λήξη του Α΄ ΠΠ, είναι μια μακρά διαδικασία. Η συνθήκη των Σεβρών είναι επίσης μέρος αυτής. Στην πορεία προς τη Συνθήκη των Σεβρών, η οθωμανική κυβέρνηση αποφασίζει να δικαστούν όσοι έχουν αναμιχθεί στη Γενοκτονία των Αρμενίων. Στήνουν ειδικά δικαστήρια με τη λογική “για να μη μας καταδικάσουν οι ξένοι, να κάνουμε εμείς τη δίκη”».
Ο Ακτάρ αναφέρει ότι στα δικαστήρια που στήθηκαν το 1919 οι εμπλεκόμενοι στη Γενοκτονία δικάστηκαν σε δίκες που έγιναν στα παραρτήματα του Δικαστηρίου Πολέμου στην Τραπεζούντα και τη Γιοζγάτη, ενώ οι ηγέτες του Κινήματος Ένωσις και Πρόοδος που διέφυγαν στο εξωτερικό καταδικάστηκαν ερήμην σε εκτέλεση.
Ο δικηγόρος Τζέφρι Ρόμπερτσον (είναι ο τρίτος άνθρωπος από τον οποίο πήρε συνέντευξη το BBC Türkçe στις 21 Απριλίου 2015 για το θέμα) υπενθυμίζει ότι στις δίκες του 1919, στο Δικαστήριο Πολέμου, πολλοί αρμόδιοι βρέθηκαν ένοχοι για «ομαδικές σφαγές» και πως καταδικάστηκαν με διάφορες ποινές. Στη βασική δίκη, όπου δικάζονται 31 μέλη του Κινήματος Ένωσις και Πρόοδος, από τους οποίους οι 11 ερήμην, οι Ταλάτ, Ενβέρ, Τζεμάλ Πασά και ο γιατρός Ναζίμ Μπέη καταδικάζονται ερήμην σε δι’ εκτέλεσης θάνατο, ενώ στις δίκες της Τραπεζούντας και της Γιοζγάτης μια ομάδα ατόμων καταδικάζεται ερήμην σε εκτέλεση. Κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας, μετά την εκτέλεση του Μεχμέτ Κεμάλ Μπέη, δημάρχου της κωμόπολης Μπογαζλιγιάν (Boğazlıyan) και αντινομάρχη του σαντζακίου Γιοζγάτης, μετά την εμφανή αντίδραση των υποστηρικτών του Κινήματος Ένωσις και Πρόοδος, οι Βρετανοί αποφασίζουν να μεταφέρουν τα δικαστήρια στη Μάλτα.
Οι δίκες της Μάλτας
Από τις 18 Ιανουαρίου 1919, ο ύπατος αρμοστής του Ηνωμένου Βασιλείου στην Κωνσταντινούπολη, ναύαρχος Κάλθορπ, διέταξε τη σύλληψη 120 ατόμων, τα οποία μεταφέρθηκαν στη Μάλτα για να δικαστούν με την κατηγορία της συμμετοχής στη γενοκτονία των Αρμενίων. Λόγω «έλλειψης στοιχείων» το δικαστήριο αποφάσισε την αθώωση των κατηγορουμένων στις 29 Ιουλίου 1921, απελευθερώνοντας τον τελευταίο κρατούμενο το 1922. Αν και η νομική και πολιτική νομιμότητα αυτής της διαδικασίας είναι αμφισβητούμενη και δεν μιλούσε ανοικτά για γενοκτονία, η γενοκτονία έχει ομολογηθεί στην πραγματικότητα, παρόλο που αργότερα οι εγκληματίες και οι οικογένειές τους ανταμείφθηκαν από το κεμαλικό κράτος.
Ο συγγραφέας του βιβλίου, Ταμέρ Τσιλινγκίρ (φωτ.: facebook / tamer cilingir)
Ο δικηγόρος Τζέφρι Ρόμπερτσον (είναι ο τρίτος άνθρωπος από τον οποίο πήρε συνέντευξη το BBC Türkçe στις 21 Απριλίου 2015 για το θέμα) υπενθυμίζει ότι στις δίκες του 1919, στο Δικαστήριο Πολέμου, πολλοί αρμόδιοι βρέθηκαν ένοχοι για «ομαδικές σφαγές» και πως καταδικάστηκαν με διάφορες ποινές. Στη βασική δίκη, όπου δικάζονται 31 μέλη του Κινήματος Ένωσις και Πρόοδος, από τους οποίους οι 11 ερήμην, οι Ταλάτ, Ενβέρ, Τζεμάλ Πασά και ο γιατρός Ναζίμ Μπέη καταδικάζονται ερήμην σε δι’ εκτέλεσης θάνατο, ενώ στις δίκες της Τραπεζούντας και της Γιοζγάτης μια ομάδα ατόμων καταδικάζεται ερήμην σε εκτέλεση. Κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας, μετά την εκτέλεση του Μεχμέτ Κεμάλ Μπέη, δημάρχου της κωμόπολης Μπογαζλιγιάν (Boğazlıyan) και αντινομάρχη του σαντζακίου Γιοζγάτης, μετά την εμφανή αντίδραση των υποστηρικτών του Κινήματος Ένωσις και Πρόοδος, οι Βρετανοί αποφασίζουν να μεταφέρουν τα δικαστήρια στη Μάλτα.
Οι δίκες της Μάλτας
Από τις 18 Ιανουαρίου 1919, ο ύπατος αρμοστής του Ηνωμένου Βασιλείου στην Κωνσταντινούπολη, ναύαρχος Κάλθορπ, διέταξε τη σύλληψη 120 ατόμων, τα οποία μεταφέρθηκαν στη Μάλτα για να δικαστούν με την κατηγορία της συμμετοχής στη γενοκτονία των Αρμενίων. Λόγω «έλλειψης στοιχείων» το δικαστήριο αποφάσισε την αθώωση των κατηγορουμένων στις 29 Ιουλίου 1921, απελευθερώνοντας τον τελευταίο κρατούμενο το 1922. Αν και η νομική και πολιτική νομιμότητα αυτής της διαδικασίας είναι αμφισβητούμενη και δεν μιλούσε ανοικτά για γενοκτονία, η γενοκτονία έχει ομολογηθεί στην πραγματικότητα, παρόλο που αργότερα οι εγκληματίες και οι οικογένειές τους ανταμείφθηκαν από το κεμαλικό κράτος.
Ο συγγραφέας του βιβλίου, Ταμέρ Τσιλινγκίρ (φωτ.: facebook / tamer cilingir)
Σε αναδρομικές αξιολογήσεις, εκείνοι που ισχυρίζονται ότι όλα όσα έγιναν δεν είναι γενοκτονία, μας λένε ότι στις δίκες της Μάλτας δεν βρέθηκαν επαρκή αποδεικτικά στοιχεία, ότι τα στελέχη του Κινήματος Ένωσις και Πρόοδος έχουν αθωωθεί και ότι έχει καθοριστεί νομικά πως δεν υπήρξε γενοκτονία.
Όσοι ισχυρίζονται την αντίθετη θέση, υποστηρίζουν ότι η έλλειψη διεθνούς ποινικού δικαίου την περίοδο εκείνη δημιούργησε προβλήματα στο δικαστήριο της Μάλτας ως προς τις αρμοδιότητές του και ως προς το νομικό πλαίσιο στο οποίο κινήθηκε κατά τη λειτουργία του. Πάντως καθοριστικής σημασίας για την τελική έκβαση της δίκης, την αθώωση και την απελευθέρωση όλων των κατηγορουμένων έπαιξε το γεγονός ότι ο Μουσταφά Κεμάλ διέταξε τη σύλληψη Άγγλων αξιωματικών που υπηρετούσαν στην Ανατολία, εναντίον των οποίων απαγγέλθηκαν βαριές κατηγορίες.
Μετά απ’ αυτό, ο Κεμάλ στην ουσία αντάλλαξε την απελευθέρωση των Άγγλων αξιωματικών με την αθώωση και απελευθέρωση των κατηγορουμένων στις δίκες της Μάλτας.
Έτσι, το εγχείρημα που ξεκίνησε από τις 18 Ιανουαρίου 1919, μετά την απόφαση του ναυάρχου Κάλθορπ να συλληφθούν 120 άτομα, τα οποία μεταφέρθηκαν στη Μάλτα για να δικαστούν με την κατηγορία της συμμετοχής στη Γενοκτονία των Αρμενίων, είχε άδοξο τέλος μετά τη διαδικασία ανταλλαγής των κατηγορουμένων με τους Άγγλους αξιωματικούς που συνελήφθησαν. Λόγω «έλλειψης στοιχείων» το δικαστήριο αποφάσισε την αθώωση των κατηγορουμένων τις 29 Ιουλίου 1921, απελευθερώνοντας τον τελευταίο κρατούμενο το 1922.
Όσοι ισχυρίζονται την αντίθετη θέση, υποστηρίζουν ότι η έλλειψη διεθνούς ποινικού δικαίου την περίοδο εκείνη δημιούργησε προβλήματα στο δικαστήριο της Μάλτας ως προς τις αρμοδιότητές του και ως προς το νομικό πλαίσιο στο οποίο κινήθηκε κατά τη λειτουργία του. Πάντως καθοριστικής σημασίας για την τελική έκβαση της δίκης, την αθώωση και την απελευθέρωση όλων των κατηγορουμένων έπαιξε το γεγονός ότι ο Μουσταφά Κεμάλ διέταξε τη σύλληψη Άγγλων αξιωματικών που υπηρετούσαν στην Ανατολία, εναντίον των οποίων απαγγέλθηκαν βαριές κατηγορίες.
Μετά απ’ αυτό, ο Κεμάλ στην ουσία αντάλλαξε την απελευθέρωση των Άγγλων αξιωματικών με την αθώωση και απελευθέρωση των κατηγορουμένων στις δίκες της Μάλτας.
Έτσι, το εγχείρημα που ξεκίνησε από τις 18 Ιανουαρίου 1919, μετά την απόφαση του ναυάρχου Κάλθορπ να συλληφθούν 120 άτομα, τα οποία μεταφέρθηκαν στη Μάλτα για να δικαστούν με την κατηγορία της συμμετοχής στη Γενοκτονία των Αρμενίων, είχε άδοξο τέλος μετά τη διαδικασία ανταλλαγής των κατηγορουμένων με τους Άγγλους αξιωματικούς που συνελήφθησαν. Λόγω «έλλειψης στοιχείων» το δικαστήριο αποφάσισε την αθώωση των κατηγορουμένων τις 29 Ιουλίου 1921, απελευθερώνοντας τον τελευταίο κρατούμενο το 1922.
Πηγή:infognomon
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου