ΟΡΦΕΑΣ - Δ.Λιαντινης

Δ. Λιαντίνης -ΟΡΦΕΑΣ Αριστερά καθώς μπαίνεις στα παλάτια του Άδη θα συναντήσεις μια κρήνη και δίπλα εκεί θα ιδείς να υψώνεται ένα λευκό κυπαρίσσι. Ευρήσεις δ’ Αίδαο δόμων επ’ αριστερά κρήνην, Πάρα δ’ αυτή λευκήν εστηκυίαν κυπάρισσον. Έτσι αρχίζει το απόσπασμα 17 στα κείμενα του Ορφέα που μας παραδίδεται στα Fragmenta των προσωκρατικών. Σ’ εκείνη την περίφημη έκδοση των Diels – Kranz. Κυπαρίσσι ναι, γιατί μπαίνεις στον Άδη. Στο χώρο του θανάτου. Αλλά γιατί λευκό;  Όλοι γνωρίζουμε ότι το κυπαρίσσι έχει φύλλωμα αειθαλές και μαύρο.  Τι ήθελαν οι Έλληνες να υποδηλώσουν με τούτο το οξύμωρο σύμβολο του Ορφέα; Ίσως ότι η αλήθεια είναι αξεδιάλυτα δεμένη με το ψεύδος;  Ότι δίπλα στην επιστήμη υπάρχει η απατεωνιά;  Από δω η επιβλητική Αστροφυσική, για παράδειγμα, από κει η αγύρτικη Αστρολογία; Ίσως ότι η εμορφιά είναι οργανικά δεμένη με την ασχήμια;  Κοντά στους αληθινούς ποιητές δηλαδή πηγαίνουν και οι ανόητοι στιχοπλόκοι;  Ο μεγάλος Σολωμός, για παράδειγμα, να συμπερπατεί με τον δόκτορα Ροίδη; Ίσως ότι απέναντι στην τίμια και την ακριβή παιδεία υπάρχει η κακή παραπαιδεία;  Ότι στην αγορά περπατούν μαζί με το δίκαιο δάσκαλο και οι κάθε λογής αγύρτες που κατασοφιστεύουν τη γνώση; Ίσως, τέλος, ότι το καλό και το κακό, το ευγενικό και το χυδαίο, das Edele und das Gemeine, όπως είπε ο Φρειδερίκος Χαίλντερλιν, είναι η διπλή έκφραση της μιας όψης;  Ότι ο άνθρωπος γεννιέται inter urinus et faeces, όπως γράφει στοχαστικά ο Φρόυντ; Αυτό είναι το νόημα που κρύβει τούτο το αντιφατικό συνείκασμα του λευκού κυπαρισσιού.  Αλλά κύρια και βασικά σημαίνει τη «μοίρα» του ανθρώπου. Αυτήν την πραγματικότητα της ζωής μας ανάμεσα στο γέλιο και το κλάμα, ανάμεσα στην εύκολη πτώση και τη δύσκολη ανύψωση. Μας ορίστηκε η αέναη αλλαγή από την ευτυχία στη συμφορά. Όμοια όπως ορίζεται στις ώρες να διαδέχεται ακατάπαυστα το φως το σκοτάδι. Αυτή η τρομακτική σύμπληξη, η άγρια Συμπληγάδα, η αστραφτερή κοσμική αντινομία είναι το πρωτόνιο του ατόμου μας. Είναι η πέμπτη ουσία της ύπαρξής μας. Οι θεοί εισακούουν το θρήνο του Ορφέα και του επιτρέπουν να κατεβεί στον Άδη, για να ξαναφέρει επάνω την τρυφερή Ευρυδίκη. Ωστόσο με τον όρο να μη γυρίσει πίσω να την ατενίσει πριν εξέλθει στο φως.  Ο θεϊκός τραγουδιστής όμως την έσχατη στιγμή, εκεί στο μεταίχμιο του κάτω και του επάνω κόσμου, δεν αντέχει. Στρέφεται πίσω να δει και χάνει την Ευρυδίκη. Αυτό υπαινίσσεται το σύμβολο της λευκής κυπαρίσσου.  Ζούμε τη ζωή μας ανάμεσα σε ύπαρξη και ανυπαρξία. Εκείνο που ζητάει από μας η ζωή είναι να ‘ χουμε πείρα ετούτης της τραγικής σύστασης. Για να είμαστε αληθινοί. Δ. Λιαντίνης - Κηφισιά 1996 www.liantinis.gr